Đánh giá chi tiết iOS 8 (phần 1)

Ngay cả khi không đủ tiền để sắm một chiếc iPhone mới, bạn vẫn có thể sở hữu một trải nghiệm Táo hoàn toàn mới. Phiên bản iOS mới thể hiện tinh thần sẵn sàng thay đổi để bắt kịp với thời thế của Apple và cũng sẽ khiến các fan của Táo phải mỉm cười mãn nguyện. ;

Cập nhật iOS 8

Bạn có thể thực hiện cập nhật iOS 8 thông qua iTunes hoặc trực tiếp trên iPhone và iPad. Trên iPhone và iPad, bạn có thể vào mục Cài đặt / Cài đặt chung / Cập nhật Phần mềm (Settings / General / Software Updates). Trên iTunes, khi kết nối thiết bị iOS của mình với PC/Mac, bạn sẽ nhận được thông báo có bản cập nhật mới dành cho các thiết bị này. Bạn cũng có thể tải về nhiều bản cập nhật cùng lúc (cho iPhone, iPad và iPod) trên iTunes.

Để cập nhật lên iOS 8, bạn sẽ cần 6 – 7GB trống trên bộ nhớ của thiết bị. Quá trình cập nhật sẽ diễn ra tương đối nhanh chóng sau khoảng 3, 4 màn hình cài đặt. Lưu ý rằng bạn nên cắm sạc nếu như thực hiện cập nhật trực tiếp trên iPhone/iPad.

Thiết kế giao diện

Ngay từ những giây phút đầu tiên, bạn sẽ nhận ra rằng iOS 8 là một phiên bản nâng cấp của iOS 7. Đừng chờ đợi một trải nghiệm hoàn toàn khác biệt và lạ lẫm giống như khi cập nhật từ iOS 6 lên iOS 7. Ngôn ngữ thiết kế phẳng của iOS 7 vẫn được giữ nguyên trên iOS 8. Thậm chí, khi đưa chiếc iPad Air đã nâng cấp lên iOS 8 của mình cho bạn bè và đồng nghiệp thử nghiệm, người viết còn nhận được nhận xét rằng "Hình như iPad của bạn có jailbreak à?".

Giao diện gần như không hề khác biệt so với iOS 7.1

Thậm chí, Apple còn giữ lại toàn bộ các thiết kế biểu tượng ứng dụng mặc định (Mail, Nhạc, Điện thoại, Tin nhắn…) và các màn hình bên trong các ứng dụng mặc định. Khi so sánh trực tiếp các màn hình ứng dụng của iOS 7 với iOS 8, người viết không thể tìm thấy bất kỳ khác biệt đáng kể nào cả.

Nói tóm lại, tất cả những gì đã từng được nói về thiết kế của iOS 7 vẫn sẽ đúng với iOS 8. Đây vẫn là trải nghiệm hệ điều hành phẳng và tương đối màu sắc đã đi cùng bạn trong suốt một năm vừa qua. iOS 8 vẫn được chia làm 3 phần rất rõ rệt: giao diện gần như chỉ có 2 màu trắng và đen cho các ứng dụng Tin nhắn, Safari, Cài đặt…; giao diện đen mờ tương đối sang trọng cho tính năng tìm kiếm Spotlight và Siri và cuối cùng là các biểu tượng rực rỡ trên màn hình chủ. Nếu đã từng yêu quý iOS 7, bạn vẫn sẽ yêu quý iOS 8. Có chăng, bạn sẽ chỉ hơi nhăn nhó vì tính… ngại thay đổi của Apple mà thôi.

Vẫn là giao diện phẳng rất đơn giản

Phong cách đen mờ rất tinh tế được áp dụng trong một số màn hình cụ thể

Dù sao, iOS cũng có những thay đổi khá rõ rệt về giao diện. Ví dụ có thể kể đến màn hình Trung tâm Kiểm soát/Control Center mới hoặc màn hình chia sẻ bên trong Safari. Các biểu tượng trong các màn hình này đã được thu nhỏ lại, làm mờ hơn một chút để trở nên mềm mại hơn. Trong khi vẫn giữ lại nguyên lý "đơn giản, dễ hiểu" của thiết kế phẳng, các thay đổi này

Safari

Ẩn dưới "bình cũ" là rất nhiều rượu mới

Thay đổi lớn nhất đối với iOS 8, dựa theo những gì Apple đã giới thiệu tại sự kiện WWDC 2014 diễn ra vào tháng 6 vừa qua, là chiến lược "mở" đối với iOS 8. Điều này có nghĩa rằng trên rất nhiều khía cạnh, người dùng iOS sẽ không còn bị giới hạn trong những gì Apple cung cấp sẵn trên iOS nữa.

Tùy biến các lựa chọn chia sẻ (thêm Tumblr và Flipboard) và cả các tính năng mở rộng do ứng dụng khác cung cấp (1Password)

Trải nghiệm Safari sẽ thể hiện triết lý mới (với Apple) này một cách rõ ràng nhất. Trước đây, Safari chỉ hỗ trợ chia sẻ lên một số mạng xã hội phổ biến nhất, được tích hợp sẵn vào iOS như Facebook và Twitter. Giờ đây, bạn có thể chia sẻ lên bất kỳ mạng xã hội nào bạn ưa thích ngay từ màn hình Safari. Điều bạn cần làm chỉ là cài đặt ứng dụng tương ứng với mạng xã hội cần dùng (ví dụ như Tumblr, LinkedIn) mà nút chia sẻ tương ứng sẽ tự động xuất hiện trong Safari. Nếu không muốn chia sẻ lên Twitter và Facebook, bạn cũng có thể tắt các tùy chọn này bên trong màn hình chia sẻ. Sân chơi iOS giờ đã trở nên công bằng với tất cả, không một mạng xã hội nào được ưu ái nữa.

Khả năng mở rộng của Safari cho phép các extension như 1Password có thể tích hợp thoải mái. Thêm một lựa chọn đăng nhập dễ dàng (bằng Touch ID và 1Password) bên cạnh tùy chọn Tự động điền mật khẩu cũ.

Các thay đổi khác cũng rất đáng chú ý. Đầu tiên, khi bạn chọn thanh địa chỉ của Safari, bạn sẽ có thêm 2 lựa chọn Thêm vào Mục ưa thích (Bookmark) và Yêu cầu Trang cho Máy để bàn cùng danh sách các trang web thường xuyên truy cập bên cạnh danh sách bookmark như trước đây. Lựa chọn Yêu cầu Trang cho Máy để bàn sẽ đưa bạn về giao diện đầy đủ của trang web (giao diện hiển thị trên các trình duyệt web nền Windows như Chrome và Firefox). Nhờ có tính năng này, bạn có thể sử dụng các tính năng có thêm trên giao diện đầy đủ, thay vì bị "trói" vào giao diện di động như trước đây.

2 tùy chọn mới nằm trên danh sách bookmark và địa chỉ thường xuyên ghé thăm

Giao diện đầy đủ của VnReview.vn trên iPad

Trên iPad, danh sách bookmark cũng đã được đưa thành một phần nhỏ nằm ở phía bên trái của cửa sổ Safari. Thay đổi rõ rệt nhất đối với Safari trên iPad là màn hình chuyển tab: khi bạn mở nhiều tab, các tab cùng thuộc về một địa chỉ sẽ được "nhóm" về các ô nhỏ. Mỗi ô sẽ có chứa tối đa 3 tab cùng thuộc về một địa chỉ (ví dụ như vnreview.vn hoặc Google.com.vn). Bạn có thể sắp xếp lại các tab trong các ô chứa này, song bạn sẽ không thể ghép các tab không cùng trang lại với nhau.

Màn hình chọn tab trên iPad Air

Giao diện chọn tab mới trên Safari iPad có vẻ khá hấp dẫn về mặt lý thuyết, song khi "chồng" 3 tab lại vào cùng một ô, lượng diện tích dành cho các tab phía sau chỉ vừa vặn bằng ngón tay của người dùng. Do đó, cách sắp xếp này có thể gây một chút bất tiện. Bù lại, Apple cũng đã cung cấp thêm ô Tìm kiếm để tăng tính tiện dụng cho màn hình chuyển tab của iPad.

Màn hình chọn tab trên iPhone 5 (nằm ngang)

Trở lại với iPhone, Safari trên điện thoại của Apple có vẻ kém hấp dẫn hơn hẳn. Màn hình chuyển tab dạng ngang vẫn để thừa quá nhiều diện tích, ô Tìm kiếm không hề có mặt. Tất cả các màn hình chuyển tab đều đã được cung cấp giao diện mới (làm mờ hình nền màn hình Home), nền nã và sang trọng hơn hẳn.

Bàn phím

Cũng giống như Safari, bàn phím trên iOS cũng đã được "mở" tới các nhà phát triển khác. Nếu không muốn thử nghiệm các bàn phím "đỉnh" của bên thứ 3 như Swiftkey, bạn có thể thử nghiệm tính năng đoán từ của bàn phím gốc. Lựa chọn bàn phím của bên thứ 3 tốt nhất hiện nay là Swiftkey, song rất tiếc bàn phím này chưa hỗ trợ tiếng Việt.

Bàn phím của bên thứ 3 (Swiftkey, ảnh trái) và bàn phím tiếng Việt. Bàn phím tiếng Việt mặc định vẫn chưa hỗ trợ đoán từ.

Tính năng đoán từ cũng là một yếu tố mới, song người dùng Việt tiếp tục bị... bỏ qua. Trong thử nghiệm của VnReview, tính năng đoán từ hoạt động khá tốt. Trong rất nhiều trường hợp, dự đoán chính xác từ tiếp theo sẽ có mặt trong câu. Đội ngũ kỹ sư của Quả Táo chắc chắn đã tiến hành nghiên cứu rất kỹ ngôn ngữ người để có thể lựa chọn từ hợp lý nhất để chèn vào câu: có lúc là dựa theo ngữ nghĩa, có lúc là dựa theo ngữ pháp và đôi lúc là dựa theo từ phổ biến.

Trong một số trường hợp, từ mà bạn cần chọn sẽ xuất hiện ngay lập tức trên bàn phím, trong một số trường hợp khác, bạn chỉ cần gõ 1, 2 chữ cái và rất có thể Apple sẽ gợi ý đúng từ tiếp theo cho bạn. Ban đầu, bạn có thể chưa quen với việc di chuyển tay lên phía trên bàn phím thường, nhưng tính năng này sẽ tiết kiệm rất nhiều thời gian trong quá trình soạn tin nhắn tiếng Anh.

Bàn phím đoán từ khá thông minh. Ở phía bên trái, từ được đoán dựa theo ngữ pháp. Ở bên phải, từ được đoán theo ngữ nghĩa.

Gọi điện & Nhắn tin

Ứng dụng Điện thoại của iOS 8 không hề có thay đổi nào so với iOS 7.1. Các thay đổi nhỏ nhặt trên ứng dụng này chỉ hoàn toàn mang tính thẩm mỹ. Ví dụ, các nút bấm có phần mềm mại hơn, màu sắc có phần nhẹ nhàng hơn. Về mặt tính năng, Apple gần như đã tái sử dụng nguyên vẹn ứng dụng Điện thoại từ phiên bản cũ.

Tính năng mới đáng chú ý nhất đối với ứng dụng Điện thoại là khả năng chuyển tiếp cuộc gọi từ iPhone sang iPad. Nếu bạn đã đăng ký sử dụng FaceTime (dịch vụ gọi video/gọi thoại tích hợp sẵn trên iOS), mỗi khi iPhone có cuộc gọi tới, iPad cũng sẽ tự động hiển thị cuộc gọi này với ghi chú "từ iPhone". Với cải tiến mới này, bạn sẽ không phải lo lắng về các cuộc gọi bị bỏ lỡ khi đang mải mê lướt web trên chiếc iPad của mình.

Chuyển tiếp cuộc gọi từ iPhone sang iPad

Giao diện của ứng dụng Nhắn tin cũng không thay đổi nhiều so với phiên bản 7.1. Ngoại trừ thay đổi khá rõ rệt với bàn phím, ứng dụng Nhắn tin giờ đây cho phép bạn có thể gửi tin nhắn thoại một cách dễ dàng. Người dùng chỉ cần nhấn tay vào biểu tượng microphone ở bên cạnh cửa sổ nhập chữ, iPhone sẽ tự động ghi lại âm thanh từ microphone. Sau khi rời tay khỏi nút bấm này, bạn có thể chọn gửi tin nhắn thoại bằng nút mũi tên hoặc hủy tin nhắn thoại bằng nút X.

Bạn có thể gửi tin nhắn thoại rất nhanh chóng và tiện dụng (nếu đang dùng iMessage)

Một thay đổi khác đối với ứng dụng Tin nhắn là nút Liên lạc ở góc trên bên phải màn hình đã được chuyển thành nút Chi tiết. Thay vì cung cấp 2 lựa chọn xem thông tin và gọi trực tiếp như trước đây, nút Chi tiết sẽ cung cấp thêm các lựa chọn Chia sẻ Vị trí và Không làm phiền (tắt thông báo khi có tin nhắn từ hội thoại tương ứng).

Tiếp đó là khả năng thực hiện hội thoại nhóm. Trong các cuộc hội thoại này, bạn vẫn có thể thực hiện các tính năng như gửi vị trí hiện tại hoặc gửi tin nhắn thoại. iMessage mới rất tiện dụng cho các cuộc hẹn đông người.

Hội thoại nhóm (bên trái) và tính năng tự động nhận diện nội dung từ giọng nói (phải)

Ngoài ra, các tin nhắn SMS nhận/gửi từ iPhone cũng sẽ được sao lưu lên iPad (thay vì chỉ hỗ trợ iMessage) như trước đây. Màn hình chọn ảnh để gửi qua iMessage cũng đã được cải thiện rất hợp lý: ứng dụng sẽ hiển thị 4 bức ảnh gần nhất bên cạnh các lựa chọn chụp ảnh và chọn ảnh quen thuộc.

iPad giờ đã có thể gửi tin nhắn SMS (nếu có iPhone đóng vai trò trung gian)

Cuối cùng, iPad cũng đã hỗ trợ gửi tin nhắn SMS! Tuy vậy, tin nhắn SMS sẽ không được gửi trực tiếp từ SIM iPad (bản 3G/4G) mà phải chuyển tiếp qua iPhone. Để có thể sử dụng khả năng chuyển tiếp này, bạn phải đăng nhập vào iPhone và iPad bằng cùng 1 tài khoản Apple ID và iPhone, iPad (cùng máy Mac, nếu bạn muốn gửi tin nhắn SMS từ máy Mac) sẽ phải cùng kết nối với 1 mạng Wi-Fi. Cách thực hiện này hơi rườm rà, nhưng cũng sẽ tiết kiệm cho bạn rất nhiều thời gian.

Mail, Lịch, Đồng hồ, Ghi chú

Cũng giống như bước tiến từ iOS 6 lên iOS 7, ứng dụng Mail trên iOS 8 có khá nhiều tính năng mới. Giao diện tổng thể của ứng dụng Mail vẫn gần như được giữ nguyên so với phiên bản iOS cũ; nhưng quá trình quản lý và soạn thư điện tử đã được cải thiện đáng kể.

Giao diện Hộp thư và màn hình hiển thị email

Trượt tay sang trái hoặc phải để sử dụng các tính năng của hòm thư

Đầu tiên là hòm thư của bạn: khi trượt tay từ phải sang trái và ngừng ở giữa màn hình, bạn sẽ được cung cấp 3 tùy chọn Lưu trữ (Archive), Gắn cờ (Flag) và Thêm (chuyển thư vào thùng rác hoặc chuyển thư mục). Mục Thông báo cho tôi là một tính năng mới khá hữu dụng được ẩn trong meu Thêm: khi bật tùy chọn này, bạn sẽ nhận được thông báo (Notification) mỗi khi thread (luồng) mail có mail mới. Hẳn nhiên, tính năng này sẽ tỏ ra rất hữu ích khi bạn đang chờ đợi một email quan trọng.

Trong quá trình viết mail mới/chỉnh sửa bản nháp, cửa sổ soạn mail sẽ xuất hiện dưới dạng thẻ trên màn hình. Bạn có thể mở nhiều thẻ trên ứng dụng Mail và kéo các thẻ này xuống màn hình để mở các email khác và tra cứu các thông tin cần thiết. Khi cần trở lại với email đang viết dở, bạn chỉ cần trượt nhẹ tay ở phía cuối màn hình. Toàn bộ các thẻ đang mở của ứng dụng Mail sẽ được sắp xếp giống như màn hình Safari để bạn lựa chọn. Tính năng này sẽ giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian trong trường hợp bạn cần copy một đoạn trích dẫn hoặc một bức ảnh từ một email khác.

Giao diện soạn thư giờ được tách vào một thẻ riêng. Bạn có thể quản lý tab trên ứng dụng Mail giống như Safari

Ứng dụng Lịch của iOS 8 cũng không có nhiều thay đổi đáng chú ý. Giao diện của ứng dụng này gần như được giữ nguyên, với màu đỏ hơi chói trên nền đen-trắng rất phẳng của iOS. Bạn có thể tạo các sự kiện và gửi lời mời sự kiện tới các liên lạc email gắn với tài khoản mail đã đăng nhập trên ứng dụng Mail. Sẽ là tốt hơn nếu như Apple có thể tích hợp tài khoản Apple ID (cho iMessage) vào tính năng gửi lời mời hẹn này, song dù sao tính năng gửi lịch hẹn qua tài khoản email cũng là khá đủ cho những người sử dụng iPhone vào công việc.

Ứng dụng Ghi chú (Notes)

Tạo lời nhắc (Reminder)

Ứng dụng đồng hồ không có thay đổi gì về mặt tính năng, song cũng đã được nâng cấp giao diện theo hướng "thanh mảnh" được áp dụng cho toàn bộ phiên bản iOS mới. Ứng dụng Ghi chú cũng chỉ được thay đổi một chút ít giao diện, song trải nghiệm bàn phím mới sẽ giúp bạn ghi chép một cách thuận tiện hơn trước đây rất nhiều.

Thông báo & Trung tâm Thông báo

Cuối cùng thì iOS cũng đã có các thông báo (notification) cho phép tương tác. Mỗi lần nhận được tin nhắn, bạn có thể trả lời ngay trên phần màn hình hiển thị notification vừa xuất hiện. Tương tự, bên trong Trung tâm Thông báo (Notification Center), bạn có thể thực hiện một số tác vụ đơn giản.

Tại thời điểm bài viết được đăng, các ứng dụng mặc định đều đã hỗ trợ tính năng thông báo tương tác, trong khi các ứng dụng của bên thứ ba (ví dụ như Viber và Facebook) lại chưa hỗ trợ đầy đủ. Bạn sẽ phải cập nhật các ứng dụng của bên thứ ba lên phiên bản mới nhất để được hỗ trợ tính năng thông báo mới.

Tương tác với Thông báo (Notification) từ màn hình ứng dụng hoặc từ trong Trung tâm Thông báo (Notification Center)

Một điểm đáng chú ý khác so với iOS 7 là khả năng hiển thị widget trong Trung tâm Thông báo. Cũng giống như tính năng Thông báo có tương tác, bạn chỉ cần cập nhật lên phiên bản mới nhất của các ứng dụng và các widget sẽ tự động xuất hiện trong Trung tâm Thông báo. Bạn có thể đọc thông tin từ widget từ bất kỳ màn hình ứng dụng nào bằng cách trượt tay để kéo Trung tâm Thông báo xuống. Đây là một điểm vượt trội so với Android, bởi trên hệ điều hành di động của Google bạn sẽ phải rời khỏi ứng dụng để truy cập thông tin trên màn hình Home.

Để có thể thêm/bớt các widget cho màn hình Trung tâm Thông báo, bạn có thể chọn nút Sửa (Edit) ở cuối màn hình. Phần cuộc gọi nhỡ cũng đã bị loại bỏ khỏi màn hình Trung tâm Thông báo. Đây là một cải tiến rất hợp lý, bởi thực tế là phần Cuộc gọi nhỡ trong Trung tâm Thông báo cũ quá thừa thãi.

Tùy chỉnh widget trên màn hình Notification Center

Nhìn chung, các tính năng tương tác và widget trong mục thông báo là các tính năng xuất hiện… quá muộn trên iOS (sau Android vài năm), song chúng vẫn là một cải tiến đáng mừng trên iOS 8. Quan trọng hơn, Apple đã thực hiện các cải tiến này một cách khá hợp lý, tạo ra một trải nghiệm không quá xa lạ và khó sử dụng đối với người dùng iOS cũ.

Trong phần tiếp theo của bài viết, chúng ta sẽ đến với Siri, các ứng dụng đa phương tiện trên iOS 8 và trải nghiệm ứng dụng mới nhất của Apple.

Lê Hoàng