Xếp hạng smartphone năm 2015 (VnReview Smartphone Rankings – VSR 2015) kéo dài từ tháng 10/2014 đến tháng 6/2015, bổ sung thêm hai hạng mục xếp hạng và nhiều công cụ, phần mềm đánh giá mới. Kết quả cho thấy thị trường smartphone Việt Nam là sân chơi độc quyền của các hãng nước ngoài, kể cả Trung Quốc. Quyền lợi của người tiêu dùng chưa được đảm bảo.
Đây là năm thứ hai Ban biên tập VnReview tổ chức xếp hạng smartphone. Năm nay, VSR 2015 được mở rộng cả về số lượng máy và hạng mục xếp hạng. Việc xếp hạng được thực hiện với sự hỗ trợ của các công cụ, phần mềm đo đạc chuyên dụng dựa trên phương pháp, nguyên lý đánh giá khoa học, khách quan.
Cụ thể, năm 2015 chúng tôi đã tiến hành xếp hạng smartphone theo các nhóm tính năng thiết thực nhất đối với người sử dụng, gồm: âm thanh, màn hình, pin, dịch vụ chăm sóc khách hàng và camera, phần mềm (hai hạng mục bổ sung so với VSR 2014).
Sở dĩ xếp hạng năm nay công bố kết quả muộn hơn ngoài do số lượng máy xếp hạng tăng, thêm hạng mục xếp hạng, chúng tôi còn nghiên cứu, đầu tư thêm một số công cụ, phần mềm đánh giá. Việc thị trường smartphone liên tục cho ra mẫu mới cũng khiến cho đối tượng xếp hạng trong các phân khúc cũng thay đổi rất nhiều.
Để thực hiện VSR 2015 một cách độc lập, khách quan, VnReview đã tiến hành mua 38 chiếc smartphone mới hàng chính hãng giống như sản phẩm người tiêu dùng mua ở các cửa hàng, showroom. Đây là những dòng máy chính hãng phổ biến, có sức ảnh hưởng lớn tại thị trường Việt Nam như Apple iPhone, Samsung Galaxy, Sony Xperia... Chúng tôi không đánh giá sản phẩm mẫu hoặc do nhà sản xuất cung cấp.
Việc đánh giá được thực hiện bằng các phương pháp khoa học, sử dụng thiết bị chuyên dụng đo độ trung thực màn hình, đo độ chuẩn âm thanh, thiết lập môi trường thực nghiệm chuẩn với buồng tối, phòng cách âm… VSR 2015 được bổ sung nhiều thiết bị, phần mềm chuyên dụng.
Thiết bị chuyên dụng đang thực hiện đo màu sắc màn hình trong buồng tối...
Không gian màu của iPhone 6 Plus đo được từ thiết bị chuyên dụng. Điểm tròn viền đen càng nằm gần trong điểm vuông màu trắng có nghĩa màn hình hiển thị màu sắc càng chuẩn.
Chụp ảnh trong thiết bị chuyên dụng để test khả năng tái tạo màu sắc trung thực của camera smartphone.
Chẳng hạn, để xếp hạng smartphone có pin tốt nhất, như năm ngoái chúng tôi thực hiện đánh giá 3 tiêu chí: gọi điện liên tục, chơi game liên tục và xem phim HD liên tục từ máy mới được sạc đầy cho đến khi máy cạn kiệt pin. Năm nay, VSR bổ sung tiêu chí thời lượng lướt Web. Để làm được việc này, chúng tôi đã phát triển phần mềm giả lập việc truy cập web theo kịch bản sử dụng thông dụng nhất: đọc báo, xem video YouTube, check mail, tìm kiếm...
Chúng tôi cũng đầu tư máy đo dung lượng thực của pin và máy đo nhiệt độ (mức độ nóng máy trong quá trình sử dụng), coi đây như là những thông tin tham khảo cho kết quả đánh giá pin.
Song nhiều lĩnh vực của một sản phẩm không thể đơn giản chỉ được phân tích với một bài thử nghiệm, các biên tập viên đánh giá có kinh nghiệm còn sử dụng phương pháp phân tích so sánh thực tế. Mọi lĩnh vực đánh giá xếp hạng đều được phân tích dựa trên cả thử nghiệm khoa học và quan sát so sánh. Điều đó có nghĩa rằng việc đánh giá xếp hạng được thực hiện một cách toàn diện nhất.
Nhóm biên tập viên, chuyên viên đánh giá thuộc VnReview đã thực hiện hàng nghìn phép đo thử mẫu ảnh, gần 500 giờ gọi điện thoại liên tục, 2.200 lượt test phần mềm, hàng trăm cuộc gọi và khảo sát tận nơi để đưa ra Bảng xếp hạng.
Nhóm biên tập viên và chuyên viên đánh giá đang test thời lượng pin xem phim.
Test thời lượng cuộc gọi điện từ khi sạc đầy pin cho đến khi pin cạn kiệt.
VSR 2015 được chia làm 5 phân khúc cho mỗi hạng mục xếp hạng. Trong xếp hạng năm nay, đáng tiếc là ở phân khúc cao cấp, gồm smartphone đầu bảng (flagship) của các hãng di động lớn trên thế giới không còn thương hiệu (Nokia) Lumia. Như chúng ta đã biết, Microsoft chính thức khai tử thương hiệu Nokia khỏi dòng smartphone Lumia và tập trung vào phân khúc tầm trung và giá rẻ. Cũng ở phân khúc này, chúng tôi vẫn xếp hạng Sony Xperia Z3 bởi mẫu Sony Xperia Z3 + bản thương mại chưa được bán ra thị trường.
Xét thấy nhu cầu thông tin xếp hạng ở phân khúc smartphone giá rẻ (từ 5 triệu đồng trở xuống) là rất lớn trong khi thị trường có quá nhiều mẫu mã, lựa chọn, VSR 2015 đã chia thành hai nhóm giá rẻ (từ 3 – 5 triệu đồng) và siêu rẻ (từ 3 triệu đồng trở xuống) để người tiêu dùng có thể dễ dàng so sánh giữa các điện thoại trong phân khúc mình quan tâm.
Những mẫu được đưa vào xếp hạng là những máy được nhà cung cấp/ sản xuất cho biết đang bán chạy trên thị trường. Xếp hạng năm nay, do Viettel không đưa ra thị trường mẫu mã nào mới, trong khi FPT quá nhiều phiên bản na ná như nhau cả về tầm giá và cấu hình và chậm trễ trong việc cung cấp thống kê mẫu nào bán chạy nhất nên hai hãng smartphone này không có tên trong danh sách xếp hạng VSR 2015 xét về các hạng mục phần cứng, phần mềm.
Kết quả chung cuộc cho thấy điện thoại iPhone 6, iPhone 6 Plus của Apple về chất lượng vẫn duy trì ở thứ hạng cao nhất như màn hình, camera, trong khi về pin chỉ ở hạng trung bình của nhóm cao cấp. Mẫu điện thoại Galaxy S6 "cứu tinh" của Samsung cũng đạt vị trí cao trong bảng xếp hạng nhóm cao cấp. Trong khi về mẫu máy giá rẻ, thì điện thoại Asus, Lenovo... được đánh giá cao hơn. Các smartphone của doanh nghiệp nội địa tập trung vào dòng giá rẻ nhưng kết quả cho thấy chất lượng phần cứng không thực sự nổi trội.
Để khảo sát chất lượng dịch vụ chăm sóc khách hàng, nhóm biên tập viên, chuyên viên đánh giá đến trực tiếp các Trung tâm chăm sóc khách hàng của các hãng nhiều lần, nhiều thời điểm khác nhau để ghi lại thái độ và quy cách xử lý vấn đề khách hàng cần hỗ trợ của hãng. Trong ảnh là lần khảo sát TT chăm sóc khách hàng Mobiistar.
Trung tâm chăm sóc khách hàng Asus.
Về chăm sóc khách hàng, sau kết quả VSR 2014 công bố năm ngoái, chúng tôi ghi nhận có một số hãng đã đầu tư cải thiện dịch vụ, chú trọng đến nâng cao tính chuyên nghiệp nhưng đồng thời có những hãng chất lượng dịch vụ rất kém, thậm chí hầu như không có gì.
So với năm ngoái, Samsung đã bỏ xa các hãng ở phía dưới và cũng là hãng smartphone đầu tiên, duy nhất hiện nay chăm sóc khách hàng 24/7. Microsoft mặc dù duy trì vị trí thứ nhì nhưng điểm số giảm do đây là thời gian có sự chuyển giao giữa Nokia và Microsoft. Các công ty điện thoại Trung Quốc gồm Huawei, Lenovo tăng cường tung sản phẩm ra thị trường Việt Nam nhưng chất lượng dịch vụ sau bán hàng rất thấp. Trong khi đó, các công ty công nghệ lớn Việt Nam như FPT, Viettel vừa có sản phẩm mang tên tuổi của mình, vừa phân phối smartphone cho các hãng khác nhưng việc chăm sóc khách hàng cho "đứa con" của họ không bằng cho các hãng khác họ phân phối.
Với Apple (sản phẩm iPhone), so với năm 2014, chúng tôi ghi nhận chất lượng chăm sóc khách hàng của nhà phân phối FPT có sự cải thiện rõ rệt, trong khi hai nhà mạng phân phối là Viettel và VinaPhone vẫn giậm chân tại chỗ. Chúng tôi cũng đã tìm hiểu hoạt động chăm sóc khách hàng iPhone của các nhà mạng nước ngoài như Singtel (Singapore) thì thấy dịch vụ chăm sóc khách hàng của họ có tính sẵn sàng rất cao, đặc biệt chú trọng tới giải đáp thắc mắc của khách hàng qua mạng. Câu hỏi đặt ra là đều là khách hàng mua iPhone, người tiêu dùng ở Việt Nam cũng phải trả một số tiền tương đương, nhưng tại sao lại không được đối xử, chăm sóc với chất lượng tương đương?
Có một điều đáng chú ý nữa đối với dịch vụ chăm sóc khách hàng, tất cả các hãng đều không tuân thủ quy định trong Luật Bảo vệ người tiêu dùng về bảo hành. Đó là không cung cấp cho khách hàng thiết bị thay thế dùng tạm trong thời gian bảo hành. Một số hãng khi được hỏi thì cho biết không có máy hoặc chỉ khách hàng đến trung tâm bảo hành ở địa chỉ khác vì chỗ họ hiện đã hết máy.
Theo các báo cáo thị trường, sức mua smartphone của người tiêu dùng Việt Nam liên tục tăng mạnh trong những năm gần đây. Năm 2014, đã có hơn 14 triệu smartphone được bán ra tại Việt Nam, tăng đến 54% so với cùng kỳ năm trước, theo hãng IDC công bố. Các hãng nước ngoài đang độc chiếm thị trường và đáng nói là mặc dù sức tiêu thụ lớn nhưng việc đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng sau bán hàng chưa được các hãng chú trọng trong khi người tiêu dùng chưa biết có cách nào để đòi hỏi quyền lợi cho mình.
Tất cả các kết quả đo đạc từ phần mềm chuyên dụng hoặc ghi nhận của biên tập viên đánh giá, từ biểu đồ, số liệu đến log ghi âm... đều được đưa ra phân tích, mổ xẻ, phản biện trong Ban biên tập để đưa ra được kết luận cuối cùng.
Với quá nhiều tính năng, hệ điều hành, thiết kế phần cứng, việc lựa chọn một chiếc điện thoại thông minh trở nên không hề dễ dàng gì. Chúng tôi kỳ vọng, bảng xếp hạng smartphone VSR sẽ giúp người tiêu dùng lựa chọn được những smartphone phù hợp dựa trên những tiêu chí mà mình ưu tiên. Đồng thời, các nhà sản xuất sẽ nhận ra những vấn đề chưa được để cải tiến sản phẩm và đặc biệt là dịch vụ chăm sóc khách hàng.
Dưới đây là kết quả xếp hạng smartphone VSR 2015:
Ban biên tập VnReview