Đừng đổ lỗi tại server

Tra cứu điểm thi đại học trên mạng rơi vào tình trạng tê liệt nhiều giờ đồng hồ không chỉ đơn giản là chuyện hệ thống máy chủ (server) của Bộ Giáo dục và Đào tạo không chịu được tải.

Các website truy cập tra điểm thi tê liệt nhiều giờ liền trong chiều ngày 22/7/2015.

Lãnh đạo Bộ GD&ĐT cho biết hệ thống server của Bộ chỉ chịu tải được khoảng 60.000 lượt truy cập cùng lúc, nhưng do hôm qua; (22/7) – ngày đầu tiên công bố điểm thi – số lượng truy cập quá đông nên hệ thống server của Bộ chịu không được.

Cũng phải nói thêm rằng kỳ thi tốt nghiệp THPT và Đại học, Cao đẳng năm nay có nhiều điểm mới, trong chuyên môn gọi là "3 chung" –  chung đề thi, chung đợt thi và sử dụng chung kết quả thi. Đây cũng là năm Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đầu tư kỹ lưỡng cho công nghệ thông tin nhằm phục vụ kỳ thi. Đối tác cung cấp hạ tầng và giải pháp cho hệ thống công nghệ này là Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel.

Hệ thống này cho phép quản lý thống nhất toàn bộ dữ liệu các khâu chính trong một kì thi THPT gồm: Quản lý hồ sơ đăng kí, tổ chức thi, quản lý kết quả thi, xét tuyển tốt nghiệp và xét tuyển ĐH, CĐ thay thế cho công tác quản lý thủ công và phân tán trước đây.

Theo Bộ GD&ĐT tuyên bố việc đưa vào vận hành hệ thống sẽ giúp tiết kiệm thời gian, giảm chi phí cho toàn bộ các khâu trong kì thi; hỗ trợ tra cứu thông tin tiện lợi; giảm chi phí đi lại; nâng cao hiệu quả quản lý và độ chính xác, kịp thời của dữ liệu; giảm thiểu các hiện tượng tiêu cực đã tồn tại từ nhiều kì thi trước là những lợi ích mà hệ thống này mang lại.

Ngoài ra, hệ thống phần mềm sẽ giúp Cục Khảo thí kiểm định chất lượng giáo dục, các Sở GD&ĐT tiện lợi trong giám sát, thống kê, phân tích các số liệu tổng thể của kì thi, làm cơ sở cho việc hoạch định kế hoạch đào tạo trong tương lai.

Những lợi ích do hệ thống đem lại như giảm chi phí, tiết kiệm thời gian, giảm thiểu hiện tượng tiêu cực... còn phải chờ Bộ tổng kết và công bố, nhưng lợi ích giúp Bộ tạo cơ sở dữ liệu tuyển sinh quốc gia thống nhất là chắc chắn có. Như mọi năm, chỉ nguyên việc các trường gửi điểm về cho Bộ theo cách của riêng mình: từ cách đặt thứ tự bảng dữ liệu cho đến định dạng tệp tin cũng khiến cho việc nhập, chuyển dữ liệu thành một hệ thống chung cũng khá là mất công.

Nói chung, quản lý kỳ thi quốc gia quan trọng và quy mô lớn như vậy bằng công nghệ thông tin là việc cần thiết. Nhưng chỉ qua việc hệ thống mạng cung cấp điểm thi không đủ năng lực đáp ứng nhu cầu tra cứu điểm thi cũng cho thấy sự sẵn sàng về công nghệ còn yếu.

Rõ ràng là Bộ cùng đối tác của mình đã tính đến kịch bản quá đông người truy cập để tra cứu điểm thi nhưng số lượng máy chủ lại chỉ được trang bị cho một số lượng rất nhỏ so với nhu cầu thực tế. Bộ cũng tính toán không trang bị thêm máy chủ do mỗi năm chỉ một lần phục vụ kỳ thi thì như vậy quá lãng phí.

Các tính toán này đều là hợp lý. Thật không may, đi kèm với nó lại thiếu những giải pháp phù hợp. Cụ thể, Bộ GD&ĐT đến gần phút chót vẫn giữ quan điểm "độc quyền" cung cấp điểm thi. Viettel là đối tác của Bộ đã tuyên bố cung cấp dịch vụ tra cứu điểm thi song do sức ép của dư luận, đến sát ngày công bố điểm (ngày 21/7), Bộ ra công văn yêu cầu Viettel chấm dứt việc này. (Một điều đáng lưu ý là Bộ cùng Viettel đã có buổi ra mắt website cung cấp thông tin thi, gồm cả điểm thi hồi đầu tháng Tư nhưng đến tháng Bảy, Bộ lại công bố website công bố điểm thi ở một địa chỉ khác).

Và cũng do báo chí, dư luận quá lo ngại hệ thống của Bộ không trụ được khi tra cứu điểm nên ngày đến phút chót, Bộ mới chịu "phân tải" bớt dữ liệu cho 6 website tuyển sinh của 6 trường đại học dành cho các khu vực trong cả nước. Nhưng cuối cùng, tất cả các website này cũng bị tê liệt trong những giờ đầu công bố điểm.

Thậm chí, có lẽ do mải lo chống đỡ quá tải tra cứu điểm thi nên ngay cả website chính thức của Bộ bị rơi vào tình trạng không thể truy cập suốt mấy ngày nay mà vẫn chưa khắc phục được triệt để. Hiện tốc độ tải trang này là rất chậm chạp.

Việc hệ thống tra cứu điểm thi của Bộ GD&ĐT tê liệt trong nhiều giờ rõ là do bị quá tải. Nhưng sự quá tải này lẽ ra đã có thể tránh được nếu như Bộ không chủ quan ôm đồm quá nhiều.

Thanh Xuân