Giao hàng tỷ USD cho robot kiểm soát đầu tư?

"Robo-investing" – sử dụng các thuật toán máy tính để kiểm soát khoản đầu tư của bạn – đang là một chủ đề nóng thu hút nhiều công ty, các nhà đầu tư mạo hiểm và người tiêu dùng.

Hiện nay có một số công ty tại Mỹ hứa hẹn rằng các thuật toán của họ có thể mang lại nhiều tiền lãi hơn cho nhà đầu tư, chỉ với một mức phí rất thấp. Quản lý danh mục đầu tư, đa dạng hóa đầu tư và kiểm soát các hóa đơn thuế, tất cả đều có thể tiến hành tự động 24/7.

Máy móc không bị chi phối bởi lòng tham và sự sợ hãi, trong khi nếu con người kiểm soát các khoản đầu tư thì thường hay bị xao động, và tình cảm, cảm xúc thường mang lại những quyết định đầu tư rất tệ. Máy móc lại có thể xử lý hàng terabyte dữ liệu, có quan điểm toàn cầu, rộng lớn, lâu dài và trải các khoản đầu tư của bạn đến khắp các vùng địa lý, các loại tài sản, từ trái phiếu đến chứng khoán, các quỹ chỉ số đến tài sản.

Các dịch vụ tài chính luôn phải có sự tham gia của bàn tay con người?

Robo-investing là gì?

Đừng gọi đó đơn giản là "robo-investing", Adam Nash, giám đốc của Wealthfront, một trong những công ty hàng đầu trong lĩnh vực này nói. Wealthfront quản lý hơn 1,8 tỷ USD tài sản của khách hàng.

"Tôi chưa bao giờ nghe một người trẻ nào nói đến robo-investing kể từ khi tôi ở đây", ông gia nhập vào Wealthfront vào năm 2003. "Có vẻ như đây là một thuật ngữ chỉ được các cố vấn tài chính lớn tuổi sử dụng để trêu chọc những công nghệ mới mà giới trẻ đang dùng".

Adam Nash từng là nhân viên của eBay, Apple và LinkedIn. Ông có bằng khoa học máy tính của trường Đại học Stanford và bằng kinh doanh của trường Đại học Harvard.

Trong thực tế, có rất nhiều người đang điều hành các công ty robo-investing, sử dụng máy tính và thuật toán để kiểm soát đầu tư cho khách hàng. Họ kết hợp các kỹ năng phần mềm tiên tiến với sự nhạy bén, xuất sắc trong kinh doanh. Chắc chắn, trong tương lai không xa, một số người sẽ lọt vào danh sách tỷ phú, nếu họ có thể đạt tham vọng mở rộng đầu tư ra đại chúng.

Jon Stein, nhà sáng lập và là giám đốc điều hành của Betterment, là một ví dụ điển hình. Tốt nghiệp tại trường Đại học Kinh doanh Columbia và trường Harvard, ông tiếp tục viết mã cho website của Betterment. "Chúng tôi làm mọi thứ từ đầu đến cuối", ông nói. "Chúng tôi đánh giá khoản đầu tư của bạn và kiểm soát thuế; chúng tôi thực hiện mọi giao dịch thanh toán ACH (Automated Clearing House); chúng tôi làm kiểm toán và lưu giữ hồ sơ".

ACH là một mạng lưới điện tử xử lý khối lượng rất lớn các giao dịch. Mạng được thực hiện thông qua thanh toán ACH là đáng tin cậy và hiệu quả cao, và được sử dụng cho nhiều mục đích. Hàng nghìn tỷ USD các khoản thanh toán ACH được xử lý mỗi năm tại Mỹ.

Betterment cho biết 75% khách hàng của họ dưới 50 tuổi. Còn tại Wealthfront, 60% khách hàng dưới 35 tuổi. Tuy nhiên gần đây, robo-investing gần như đã trở thành một cuộc chơi của người trẻ.

Ông Nash giám đốc của Wealthfront cho rằng điều đó không có gì ngạc nhiên, vì thế hệ trẻ ngày nay ý thức hơn với các loại phí ẩn, khi chứng kiến các công ty điện thoại, cáp, hàng không và môi giới áp dụng các mô hình "tối ưu hóa doanh thu". Nhiều người xem những khoản phí ẩn này như là bị "ăn cắp".

Theo dõi sát sao các chỉ số quan trọng

Thực ra, hoạt động kinh doanh đầu tư này không phải là mới. Các quỹ đầu tư luôn cố gắng theo dõi hoạt động của các chỉ số thị trường chứng khoán đặc thù bằng cách sao chép đầy đủ, hoặc một phần, các cổ phiếu tạo thành chỉ số đó. Nếu các thành phần của chỉ số thay đổi, một cách tự động, quỹ theo dõi sẽ thay đổi theo.

Những quỹ đầu tư chỉ số này mang lại kết quả tốt hơn hầu như mọi quỹ đầu tư do con người điều hành. Và điều đó đã được chứng minh qua nhiều thập kỷ.

Dựa trên hồ sơ của nhà đầu tư, các thuật toán của Wealthfront đưa ra gợi ý về các kế hoạch đầu tư;

Kate Henderson, nữ đại diện của Tập đoàn Vanguard Group, nói rằng lời khuyên chung cho mọi phương pháp luận về đầu tư là như nhau.

"Bạn cần phải làm bài tập về nhà dù bạn đang làm việc với một cố vấn "mặt-đối-mặt" hay là với một cố vấn robot", bà nói. "Hãy kiểm tra thông tin và tài liệu tham khảo, nhìn vào các thuyết minh tài chính. Phải hiểu các chi phí đến từ đâu. Đặt ra những câu hỏi đúng".

Vanguard nói họ không có kế hoạch phát triển nền tảng đầu tư tự động hoàn toàn, bởi vì các khách hàng của họ ngày càng già hơn và có các danh mục đầu tư phức tạp hơn. Những nhà đầu tư như thế cần có bàn tay con người giúp đỡ khi tuổi nghỉ hưu đang tới gần.

Tuy nhiên, để đối phó với cuộc cạnh tranh của các công ty đầu tư thế hệ mới, Vanguard đã giới thiệu Personal Advisor Services vào năm 2013, cung cấp dịch vụ tư vấn chi phí thấp và bắt chước theo những gì "các nhà đầu tư robot" làm.

Nhiều dịch vụ tự động mới đã mua các sản phẩm Chỉ số Vanguard ETF (Exchange Traded Fund) như một loại đầu tư cốt lõi trong các danh mục đầu tư riêng của họ. Vì thế Vanguard vẫn thống trị ngành công nghiệp này, bên cạnh những hãng như Fidelity và Schwab.

Hiện nay các công ty như Betterment hay Wealthfront cũng đang xây dựng tên tuổi trên thị trường này. Betterment luôn cố gắng để giao diện trang web của họ luôn dễ hiểu. "Giao diện dễ hiểu sẽ giúp đưa ra những quyết định tốt hơn. Chẳng hạn, chúng tôi ra một tính năng mới là Tax Impact Preview, nó sẽ nói cho nhà đầu tư biết các mức thuế mà họ phải trả trước khi họ thực hiện giao dịch. Chúng tôi nhận ra khi các nhà đầu tư nhìn vào đó, 62% quyết định không tiến hành giao dịch".

Đáng sợ hay tuyệt vời?

Tuy nhiên, sức mạnh của kiểm soát đầu tư tự động cũng là điểm yếu tiềm năng lớn nhất của nó.

Máy tính và các thuật toán có thể giúp bạn kiểm soát mọi thứ, miễn là bạn vẫn theo dõi nó. Nhưng sao nhãng ra khỏi hệ thống này – chẳng hạn bạn vướng vào chuyện gia đình – tiền của bạn có thể ra đi theo một hướng khác.

Nhưng đối với một ngành công nghiệp vẫn đang trong giai đoạn sơ khai, nó đang thu hút rất nhiều chú ý của các nhà đầu tư mạo hiểm và người dùng.

Thực ra, mỗi một giao dịch tài chính chúng ta đưa ra đều có thể được kiểm soát theo thời gian thực, với những lời khuyên, cố vấn tức thời tại mỗi thời điểm.

Nhiều giao dịch hiện được phân tích tự động trên máy tính bằng các thuật toán

Vậy robo-investing là một ý nghĩ đáng sợ hay tuyệt vời?

Hoàng Lan

Theo BBC