Nhìn lại năm 2014 của Apple (phần 1)

Mở màn bằng sự kiện mua lại Beats với giá 3 tỷ USD, năm 2014 kết thúc với sự kiện công ty đạt 700 tỷ USD trị giá thị trường.

Trong bối cảnh đối thủ Samsung gặp khó, iPhone vẫn liên tiếp đạt từ kỷ lục này sang kỷ lục khác. Chiếc Apple Watch cuối cùng cũng đã ra mắt sau một thời gian dài chờ đợi. Ngay cả các dòng Mac cũng đạt mức thị phần kỷ lục trong lịch sử tồn tại. Tất cả mọi lời chỉ trích nhắm vào CEO Tim Cook đều đã chìm lắng: 3 năm sau ngày Steve Jobs ra đi, Apple đã thực sự bước sang một kỷ nguyên mới.

Nhưng, năm 2014 không phải là một năm không có điểm tối dành cho Apple: scandal iCloud khiến người dùng thực sự nghi ngờ vào khả năng bảo mật của các sản phẩm iOS, trong khi vụ lùm xùm với nhà sản xuất kính sapphire GT Advanced cho thấy công ty của Tim Cook vẫn có thể "chơi bẩn" các đối tác.

Hãy cùng điểm lại năm đáng nhớ vừa qua của Apple.

1. Apple mua lại Beats với giá 3 tỷ USD

Từ trái sang phải: nhà sản xuất Jimmy Iovine, CEO Tim Cook, rapper Dr. Dre và phó chủ tịch Apple Eddy Cue

Sau khi các thông tin rò rỉ hé lộ hoàn toàn về kế hoạch của Apple và Beats, vào tháng 5, Apple chính thức công bố mua lại thương hiệu tai nghe đình đám do rapper Dr. Dre và nhà sản xuất âm nhạc Jimmy Iovine sáng lập. Vốn thường hạn chế mua sắm so với Microsoft, Google và Facebook, sự kiện Apple bỏ ra tới 3 tỷ USD để mua Beats cho thấy Tim Cook đã bắt đầu loại bỏ chiến lược "tự xây dựng sản phẩm" trong quá khứ.

Khi thực hiện thương vụ này, Apple đã thu về một trong những nhãn hiệu hàng điện tử "loại sang" rất được giới trẻ ưa thích. Quan trọng hơn, trong bối cảnh doanh thu bán file nhạc và các nội dung số khác từ iTunes đang sụt giảm, dịch vụ Beats Music thu được từ thương vụ này sẽ giúp Apple bắt kịp mô hình phát nhạc trực tuyến từng được Spotify, Pandora và cả Google khai phá.

2. Celebgate – scandal lộ hàng loạt ảnh nóng của các sao nữ

Ảnh rò rỉ của nạn nhân Celebgate chỉ đến từ iPhone

Khi một loạt các ngôi sao đình đám như Jennifer Lawrence, Kate Upton và Avril Lagvine bị lộ ảnh nóng qua mạng, tất cả mọi lời chỉ trích nhanh chóng hướng về phía Apple: các bức ảnh bị lộ có vẻ đã bị lấy từ tài khoản iCloud của nạn nhân.

Sau đó, công ty của Tim Cook nhanh chóng lên tiếng phủ nhận trách nhiệm: theo Apple, vụ hack xảy ra là do nạn nhân đã bị tấn công có chủ đích và tự để lộ email, tài khoản cùng nội dung câu hỏi bảo mật. Lời giải thích của Apple nghe có vẻ hợp lý, nhưng sự thật vẫn là iCloud trước khi bị hack không hề được bảo mật 2 yếu tố (gửi mã xác thực) khi truy cập từ thiết bị lạ. Năm 2014 đã chứng kiến nhiều vụ hack lộ hàng chục triệu mã thẻ tín dụng, nhưng sự cố iCloud của Apple vẫn có thể coi là "vết nhơ" bảo mật đáng buồn nhất trong năm.

3. iPhone màn hình lớn cuối cùng cũng đã ra mắt

Phải đến 3 năm sau khi các đối thủ Android đạt được thành công vang dội nhờ smartphone màn hình lớn, Apple mới đưa ra câu trả lời của riêng mình. Không chỉ mỏng và lớn hơn, iPhone 6 và 6 Plus còn được cải thiện cả về sức mạnh vi xử lý, camera và thời lượng pin. Quá trình chờ đợi dành cho iPhone cỡ lớn đã kéo dài quá lâu, và không có gì đáng ngạc nhiên, "Nhu cầu dành cho những chiếc iPhone mới rất đáng kinh ngạc" – dựa theo tuyên bố của CEO Tim Cook trong tháng 10.

Ngay trong tuần đầu tiên sau khi ra mắt, iPhone 6 4.7 inch và iPhone 6 Plus 5.5 inch đạt doanh số tới 10 triệu chiếc. Quý 3/2014 của Apple khép lại với doanh số iPhone đạt 39,3 triệu chiếc, tương đương với tốc độ tăng trưởng 16% so với cùng kỳ 2013.

Sức ép từ những chiếc iPhone mới lớn tới mức đối thủ Samsung chứng kiến lợi nhuận sụt giảm 49% ngay trong quý 3. Trải qua nhiều năm liền ngoan cố ở lại với chất liệu nhựa, Samsung cũng đã phải vội vàng ra mắt dòng Galaxy Alpha có thiết kế kim loại để đối đầu với iPhone 6. Song, sức mạnh thương hiệu của iPhone vẫn là quá lớn để Samsung hay bất kỳ đối thủ nào khác có thể chống đỡ được.

Nhưng trong khi doanh số iPhone chắc chắn sẽ giúp Apple gia tăng khoảng cách với Samsung, HTC và Sony trên phân khúc cao cấp, 2 chiếc iPhone mới cũng gặp phải rất nhiều lỗi phần cứng và phần mềm. Vụ việc tai tiếng nhất là "Bendgate": một loạt người dùng đưa ra thông tin rằng iPhone 6 Plus của họ rất dễ bị bẻ cong do máy quá mỏng và màn hình quá lớn. Các lỗi camera rung mờ, màn hình dễ xước hay chip nhớ tốc độ quá thấp cũng đã khiến niềm tin của các iFan vào Apple bị sứt mẻ đôi phần.

4. Apple Pay ra mắt để thay thế cho chiếc ví của bạn

Một sự kiện rất đáng chú ý trong năm 2014 là quá trình ra mắt của Apple Pay. Trước Apple Pay, cả Google, PayPal và nhiều ông lớn công nghệ khác đã từng ra mắt nhiều giải pháp thanh toán di động khác nhau. Mức độ thành công của các dịch vụ này đều tương đối hạn chế, bởi người dùng vẫn cho rằng dùng thẻ tín dụng hay coupon dễ hơn dùng ứng dụng di động. Ngoài ra, mức độ phủ sóng khá hạn hẹp của các dịch vụ này tại các cửa hàng, các chuỗi bán lẻ cũng là một trở ngại không hề nhỏ khi xét về khía cạnh tiện dụng.

Với thế mạnh truyền thống của Apple trong lĩnh vực thiết kế các sản phẩm/dịch vụ trực quan, dễ sử dụng, Apple Pay có thể là lời giải đối với các vấn đề của thanh toán di động hiện thời. Số lượng thẻ tín dụng Apple đang nắm giữ lên tới hàng chục triệu (thông qua iTunes và Apple Store), chưa kể các dịch vụ của Apple luôn có sức hút mạnh mẽ đối với các công ty bán lẻ. Bởi vậy mà đến tháng 11, Apple Pay đã chiếm tới 1% tổng giá trị các giao dịch điện tử tại Mỹ, trong đó các thương hiệu phổ biến như Walmart hoặc Subway đều ghi nhận các con số ấn tượng từ dịch vụ thanh toán của Apple.

Số liệu cuối năm cho thấy Apple Pay đạt mức độ phủ sóng rất ấn tượng

Chỉ 2 tháng sau khi ra mắt chính thức, Apple cũng đã kịp phủ sóng tới 90% các loại thẻ tín dụng tại Mỹ. Một số trường hợp đặc biệt, ví dụ như chuỗi cửa hàng ăn McDonalds cho biết dịch vụ của Táo hiện đã chiếm tới 50% số lượt thanh toán qua điện thoại di động. Với sức mạnh thương hiệu áp đảo, Apple đã làm được điều mà các dịch vụ trước đây thường thất bại: thuyết phục người dùng rằng thanh toán di động là lựa chọn thay thế hợp lý cho thẻ tín dụng.

5. iPod Classic bị khai tử

Cuối cùng, sau nhiều năm sống lay lắt, những chiếc iPod chạy ổ cứng của Apple đã bị khai tử trong năm 2014. Trong khi "cái chết" của iPod Classic là không mấy bất ngờ (Apple đã dừng làm mới dòng sản phẩm này trong nhiều năm liền), đây vẫn là một cái kết đáng buồn dành cho thiết bị mở màn cho quá trình hồi sinh của Apple.

Chiếc iPod với vòng xoay Click Wheel "huyền thoại" đã chìm vào dĩ vãng

Có nhiều lý do khiến cho iPod Classic không thể thoát khỏi số phận bi thảm: tiếp bước iPad, trong năm nay iPhone đã có lựa chọn bộ nhớ flash 128GB. Sự tồn tại của một chiếc máy nghe nhạc sử dụng ổ cứng (vốn dễ gặp trục trặc hơn bộ nhớ flash) 160GB sẽ không còn là hợp lý nữa. Cũng trong năm vừa qua, doanh số bán nhạc trực tuyến qua iTunes đã giảm sút khá mạnh. Mô hình phát (stream) nhạc thịnh hành không được hỗ trợ trên chiếc Classic, và hành động khai tử chiếc iPod này là một bước đi hợp lý của Apple.

Cuối cùng, iPod Classic cũng không còn là một thiết bị "sành điệu" và cũng không còn là một sản phẩm thực sự cần thiết đối với người dùng nữa. Cả iPhone lẫn iPad đều có khả năng chơi nhạc và đều nhiều tính năng hơn iPod Classic. Tình trạng trì trệ đang diễn ra với cả iPod Touch: qua nhiều năm dòng iPod "lai iPhone" này vẫn bị giữ nguyên ở vi xử lý A5 cũ kỹ. Xem ra, ngày Apple khai tử hoàn toàn thương hiệu iPod không còn cách chúng ta quá xa.

6. Apple đem "rải" album của U2 tới tất cả người dùng iPhone, iPad và iTunes

Songs of Innocence sẽ xuất hiện trên iPhone, iPad và iPod Touch của bạn, bất kể bạn có muốn hay không

Sự kiện ra mắt iPhone 6 và 6 Plus vào tháng 9 khép lại với tuyên bố của ban nhạc rock huyền thoại U2 về việc sẽ tặng miễn phí album Songs of Innocence tới tay tất cả người dùng có sở hữu tài khoản iTunes. Ngay sau đó, bất kể là bạn có phải là fan của iTunes hay không, album này vẫn sẽ xuất hiện trong ứng dụng Music/Nhạc của bạn.

Apple vội vàng đưa ra hướng dẫn cách "gỡ" Songs of Innocence khỏi thư viện Nhạc của người dùng, song ý tốt của Tim Cook và U2 bỗng dưng trở thành một sự cố không đáng có trong năm 2014. Trong một buổi phỏng vấn được thực hiện qua Facebook, trưởng ban nhạc U2, ca sĩ Bono muối mặt xin lỗi khi bị một fan chỉ trích "Các anh có thể làm ơn đừng phát hành và tự động tải album trên iTunes về kho nhạc của mọi người được không? Như thế là rất bất lịch sự".

7. Doanh số iPad bắt đầu chìm vào suy thoái triền miên

iPad Air 2 là một sản phẩm rất hoàn thiện...

Sau những tín hiệu đáng lo ngại trong năm 2013, ngay trong quý đầu năm 2014 (tức doanh số quý 2 của năm tài chính 2014 theo lịch Mỹ), doanh số iPad sụt giảm tới 17%. Trong quý 2 (tháng 4 – tháng 6) và quý 3 (tháng 7 – tháng 9), máy tính bảng của Apple tiếp tục chứng kiến tốc độ sụt giảm 18% và 13%. Kết thúc năm tài chính 2014 (từ tháng 10/1013 đến tháng 9/2014), tổng doanh số iPad giảm 3 triệu máy so với mốc 71 triệu iPad bán ra đạt được trong năm tài chính 2013.

Gần như chắc chắn tình trạng này sẽ tiếp diễn trong tương lai. Theo tuyên bố từ chính CEO Tim Cook, sai lầm của Apple (và gần như toàn bộ các nhà sản xuất tablet khác) là ở chỗ hy vọng tablet sẽ có chu kỳ làm mới giống như smartphone, tức là khoảng 1 – 2 năm một lần. Ngược lại, thói quen mua sắm tablet của người dùng lại giống với laptop và PC để bàn nhiều hơn. Apple đã tương đối hoàn thiện chất lượng sản phẩm trên các thế hệ iPad mini và iPad cỡ lớn cũ, do đó hiện tượng doanh số iPad sụt giảm mạnh trong năm nay cũng là không có gì khó hiểu.

...nhưng lại không đủ vượt trội so với iPad Air 2013 để thuyết phục người dùng nâng cấp

Vậy đâu là tương lai dành cho iPad? Các fan của Apple không cần quá lo lắng, bởi doanh số iPad mỗi quý vẫn đạt mức 13 – 18 triệu máy, mang lại doanh thu hàng chục tỷ USD cho Apple. Tuy vậy, iPad (và thậm chí là toàn bộ thị trường máy tính bảng) rất có thể sẽ rơi vào tình trạng bão hòa giống như PC trong một vài năm tới. Quả là một câu chuyện tương đối đáng buồn dành cho một dòng sản phẩm đã từng được hy vọng sẽ đóng vai trò quan trọng không kém gì iPhone.

Lê Hoàng

Tổng hợp