Đồng tiền ảo nào sẽ tiếp bước Bitcoin?

Chỉ riêng trong năm 2017, giá Bitcoin đã tăng từ dưới 1.000 USD vào tháng 1 lên hơn 11.000 USD vào đầu háng 12, giữ vững vị trí đứng đầu thị trường tiền ảo với tổng giá trị vốn hoá thị trường gần 200 tỷ USD. Thành công đầy bất ngờ của Bitcoin đã mở đường cho nhiều đồng tiền ảo khác vươn lên thu hút các nhà đầu tư.

Theo trang web HowStuffWorks, Bitcoin là một đồng tiền điện tử (vô hình) có thể được chuyển từ người này sang người khác trực tuyến. Bitcoin chạy trên công nghệ blockchain, hoạt động bằng cách ghi lại các giao dịch tài chính vào một "cuốn sổ cái" điện tử được mã hoá trên một mạng ngang hàng. Thay vì dựa vào các tổ chức tài chính lớn hoặc các máy chủ tập trung để xử lý các thanh toán, blockchain chạy trên hàng ngàn máy tính (gọi là node) trên toàn cầu. Công nghệ mã hoá tiên tiến giữ cho các thông tin tài chính bảo mật và ẩn danh, do đó việc tấn công dữ liệu là hoàn toàn bất khả thi.

Blockchain được ca tụng là một công nghệ có khả năng thay đổi thế giới, phá bỏ hệ thống tài chính tập trung cao (và có phí). Các nhà đầu tư mong muốn tham gia vào công nghệ này ngay từ thời điểm ban đầu đã và đang ném tiền vào không chỉ Bitcoin mà vào hơn 1.000 loại tiền ảo khác nhau (còn gọi là altcoins - những đồng tiền thay thế Bitcoin). Những người theo chủ nghĩa hoài nghi thì luôn so sánh sự trỗi dậy của Bitcoin với bong bóng dot-com.

Bitcoin ra đời vào năm 2009 bởi một lập trình viên với nicknam Satoshi Nakamoto. Vào thời điểm đó, người ta đã chê bai đồng tiền ảo này, cho rằng nó chỉ phục vụ lợi ích của bọn tội phạm chợ đen. Vậy mà hiện nay, công nghệ đằng sau Bitcoin lại đang được khen ngợi là tương lai của tài chính.

Andrew Miller là một giáo sư trợ lý về điện tử và kỹ sư máy tính tại Đại học Illinois và là giám đốc của Sáng kiến tiền ảo và hợp đồng. Ông nghĩ rằng nói Bitcoin là bong bóng là không hợp lý. Điều quan trọng hơn ở đây là các nhà đầu tư đang thúc đẩy cải tiến công nghệ, tạo ra hàng trăm thử nghiệm thú vị dưới hình thức các đồng tiền ảo mới, mỗi đồng lại có các chức năng độc nhất.

"Bất kỳ ai đầu tư vào công nghệ đều hiểu rằng sẽ có nhiều thất bại", Miller nói. "Trong trường hợp của tiền ảo, các nhà đầu cơ đang đầu tư cho một thứ mà họ nghĩ sẽ là một sự phát triển cơ sở hạ tầng thực sự quan trọng sau này".

Ethereum

Tại sao lại nói về cơ sở hạ tầng ở đây? Bởi bạn không thể có tiền ảo nếu không có blockchain, và tác động của cơ sở hạ tầng blockchain sẽ lớn hơn rất nhiều so với bất kỳ đồng tiền ảo nào. Đó là lý do vì sao rất nhiều người ham mê blockchain đang đổ dồn về một đồng tiền ảo thay thế Bitcoin có tên gọi là Ethereum.

Ethereum không chỉ là một đồng tiền ảo. Nó là một nền tảng để xây dựng các ứng dụng chạy trên blockchain. Giống như Bitcoin, Ethereum có ngôn ngữ lập trình riêng, và nó còn mạnh mẽ và linh hoạt hơn rất nhiều so với Bitcoin. Khác với Bitcoin, Ethereum xuất hiện không phải để thay thế đồng tiền truyền thống, mà đơn giản là để giúp các giao dịch bảo mật hơn trên hệ thống blockchain. Ethereum có một đồng tiền ảo riêng gọi là đồng ether, nhưng đồng tiền này chỉ hữu dụng trên nền tảng Ethereum. Bạn sẽ không thể sử dụng ether để mua game Xbox như Bitcoin được.

Vipul Goyal - từng dạy một khoá sau đại học về blockchain và tiền ảo tại Đại học Carnegie Mellon - nghĩ rằng sự bùng phát của các đồng tiền ảo mới sẽ sớm bình ổn lại, và chỉ còn khoảng một vài chục đồng tiền "trụ" lại. Ông cũng nghĩ rằng vị trí độc tôn của Bitcoin sẽ không giữ được mãi.

"Tiên đoán cá nhân của tôi là Ethereum sẽ trở thành đồng tiền ảo lớn nhất", Goyal nói.

Lý do là bởi ngôn ngữ lập trình và nền tảng của Ethereum giúp các startup và các nhà phát triển dễ dàng hơn trong việc tạo ra các ứng dụng phân quyền (Dapps) với khả năng tăng cường hiệu quả công việc của các cá nhân và doanh nghiệp theo nhiều phương thức khác nhau. Một trong những phương thức đó, theo Goyal, là ý tưởng về "hợp đồng thông minh". Thay vì trả tiền cho luật sư để viết và thực thi một hợp đồng, thoả thuận có thể được lập trình trên blockchain. Hợp đồng thông minh sẽ tự động thực thi và đưa ra các hình phạt đối với các trường hợp vi phạm hợp đồng.

Trước khi đi dạy, Goyal từng làm việc cho Microsoft Ấn Độ, nơi mà ông nói rằng đang tìm cách chuyển các hợp đồng về tài sản thực như văn phòng, trụ sở... lên blockchain để tránh các tranh chấp pháp lý tốn kém.

Ethereum còn giúp việc sử dụng "tiền lập trình" được dễ dàng hơn. Ví dụ về tiền lập trình được cũng khá đơn giản: tài khoản ngân hàng của một sinh viên đại học được lập trình tích hợp vào một số tính năng quản lý dành cho phụ huynh. Sinh viên này có thể rút tối đa 100 USD mỗi tuần để tiêu dùng, nhưng nếu rút hơn số đó sẽ cần xác nhận thông qua một khoá mã hoá độc nhất sở hữu bởi phụ huynh. Tiền lập trình được sẽ là một trong những ý tưởng có thể được áp dụng vào ngành ngân hàng chính thống.

Các loại tiền ảo khác

Bên cạnh Ethereum, một vài đồng tiền ảo khác cũng đang thu hút được các nhà đầu tư với hứa hẹn bảo mật và ẩn danh hơn so với Bitcoin. Các chuyên gia cho biết tính bảo mật không thể bị phá vỡ của Bitcoin chỉ đúng một phần, và phiên bản gốc của blockchain vẫn khiến người dùng bị ảnh hưởng bởi các hacker.

Các đồng tiền ảo thế hệ tiếp theo như Zcash, Monera và Dash sử dụng công nghệ mã hoá tiên tiến hơn nhiều, cho phép hoàn toàn giấu đi danh tính người dùng và giá trị của giao dịch.

Vẫn còn nhiều rào cản có thể trì hoãn hoặc ngăn chặn sự phổ biến của tiền ảo. Tốc độ giao dịch là một trong số đó. Với Bitcoin, giao dịch cần phải được xác nhận bởi một nửa trong số các node đang hoạt động trong mạng lưới, tức là phải mất trung bình đến 30 phút. Ethereum thì chỉ có thể xử lý 13 giao dịch mỗi giây, tức là chậm hơn mức cần thiết để phục vụ 10 triệu người dùng đến 250 lần!

"Trừ khi có một đột phá công nghệ thực sự, còn không thì tôi không nghĩ sẽ có một ngày chúng ta có thể mua rau bằng tiền ảo", Goyal nói.

Một rào cản khác là các luật lệ của chính phủ. Lợi thế của tiền ảo là nó hoạt động ngoài tầm kiểm soát của hệ thống tài chính thông thường và của chính phủ. Nhưng một vài công ty tại Phố Wall đang nghiên cứu để tiến hành các hoạt động đầu tư kinh doanh liên quan đến tiền ảo trong tương lai, góp phần khuyến khích các nhà đầu tư tham gia, đồng thời khuyến khích luật liên bang có cái nhìn thân thiện hơn với tiền ảo.

Tấn Minh