Nikkei: ASEAN gặp khó khi Việt Nam và Philippines tụt lại phía sau trong cuộc đua AI

Trí tuệ nhân tạo có thể góp sức giúp nền kinh tế khu vực Đông Nam Á phát triển, chỉ khi mỗi quốc tại đây đều cố gắng thu nhỏ khoảng cách khổng lồ về đầu tư – thứ đang khiến khu vực này chậm chân từ hai tới ba năm so với Mỹ hay Trung Quốc trong việc ứng dụng công nghệ mới.

Theo một bài viết đăng tải vào hôm thứ Năm vừa rồi do công ty tư vấn Kearney của Mỹ và nhánh đầu tư của Ủy ban Phát triển Kinh tế EDBI của Singapore thực hiện thì nếu thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á bắt kịp tốc độ trong việc ứng dụng công nghệ AI, họ có thể mang về thêm gần 1 nghìn tỷ USD vào tổng sản phẩm quốc nội của khu vực, tính đến năm 2030.

Nhưng để đạt được kết quả ấy đòi hỏi cả một quá trình dài trước mắt.

Basil Lui, đối tác quản lý đầu tư tại EDBI, nhấn mạnh rằng tại Mỹ, số tiền đầu tư bình quân đầu người được sử dụng cho các công ty cung cấp giải pháp AI hiện đã đạt 155 USD, còn trong khi đó, từ 2015 đến 2019, con số ấy ở khu vực ASEAN chỉ là 2 USD.

Ở Trung Quốc, ngay cả khi có mức dân số lớn hơn rất nhiều, chỉ số trên trong năm 2019 của họ vẫn đạt được tới 21 USD.

Tiền đầu tư bình quân đầu người cho các công ty AI tại một số thị trường (2019, USD)

Nhóm nghiên cứu đã khảo sát hơn 110 phía sử dụng, nhà cung cấp và nhà đầu tư công nghệ AI, đồng thời cũng phỏng vấn người đại diện của hơn 25 công ty và cơ quan chính phủ trên toàn khu vực. Những ứng dụng mà họ nhắc tới trải dài từ máy học, tự động hóa quy trình robot, robot thông minh, chatbot, thực tế ảo, computer vision và nhận diện giọng nói.

Trong số những quốc gia tại khu vực, Singapore nổi trội nhất với mức đầu tư cho AI trong năm 2019 lên tới 68 USD trên đầu người. Nhưng Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Việt Nam và Philippines thì lại lẹt đẹt dưới mức 1 USD.

Dù nằm trong số những nền kinh tế lớn của khu vực, nhưng hai quốc gia cuối danh sách trên lại tụt hậu xa nhất, cụ thể là Việt Nam chỉ đầu tư 0,03 USD/đầu người cho AI, còn Philippines thì chưa nổi 0,01 USD.

Ở một mức độ nào đó thì đây là điều rất bình thường. "Những quốc gia thường xuyên hợp tác và có khả năng thích nghi kỹ thuật số cao hơn thì sẽ có nền tảng tốt hơn trong việc phổ cập trí tuệ nhân tạo", Soon Ghee Chua, một đối tác của Kearney, giải thích.

Do đó, nếu ta so sánh Singapore với Indonesia hoặc Cambodia, tức "những quốc gia có tỷ trọng của thành phần kinh tế nông nghiệp thường cao hơn tương đối nhiều so với ngành dịch vụ, thì chắc chắn Singapore sẽ nằm ở phần hơn trong khả năng thích vứng với AI", ông nói.

Dựa trên những dự đoán của Kearney, AI có thể góp phần mang lại 110 tỷ USD cho nền kinh tế của Singapore, tương đương với khoảng 18% GDP dự kiến trong năm 2030 của quốc gia này.

Công ty này cũng dự đoán rằng AI sẽ đóng góp cho Malaysia 115 tỷ USD, tương đương với 14% GDP. Thái Lan thì sẽ nhận thêm được 117 tỷ USD, bằng khoảng 13% GDP. Ba quốc gia là Indonesia, Việt Nam và Philippines thì được dự đoán sẽ thu về lần lượt là 366 tỷ USD, 109 tỷ USD và 92 tỷ USD, bằng với 12% GDP của mỗi quốc gia.

Nhưng Nikolai Dobberstain, một đối tác khác của Kearney, lại cảnh báo về điểm nghẽn về quản lý – tức những điều luật nhằm bảo vệ quyền riêng tư, tính minh bạch và giới hạn trong việc chia sẻ dữ liệu – cũng như những thách thức trong việc ứng dụng công nghệ tại khu vực Đông Nam Á.

Tình hình đầu tư tại một số quốc gia trọng điểm của ASEAN dưới mốc 1 USD

Dobberstein nói: "Tôi cho rằng việc sớm đưa vào những cơ chế quản lý là điều rất quan trọng đối với các công ty và quốc gia. Các nhà hành pháp phải có cách tiếp cận hiện đại hơn, và phải thực sự cân bằng được những rủi ro. Do đó việc tạo ra những quy định hài hòa giữa các nước thuộc khối ASEAN là điều cấp thiết không kém".

Dựa trên cuộc khảo sát, 83% khu vực hiện vẫn đang ở giải đoạn đầu của việc thích ứng với công nghệ AI – đây là giai đoạn được định nghĩa gắn với việc vừa có vừa không quan tâm tới tiệc đầu tư vào công nghệ hay quá trình phát triển chiến lược AI hoặc các ý tưởng thí điểm trên thực tế.

Dù vậy, Kearney vẫn tìm thấy những điểm sáng tỏa ra từ những quốc gia đang dẫn đầu. Ở Indonesia, chợ trực tuyến Tokopedia đã sử dụng và ứng dụng AI nhằm thay đổi thói quen của khách hàng. Đây là nền tảng được chống lưng bởi tập đoàn SoftBank của Nhật Bản và gã khổng lồ công nghệ Alibaba của Trung Quốc.

Kearney nhấn mạnh rằng sau khi triển khai AI, tổng số giao dịch của công ty thương mại điện tử nêu trên đã tăng khoảng 202%, với số giao dịch theo mỗi khách hàng tăng tới 27% và doanh thu theo tháng nhảy vọt thêm 179% so với tháng trước đó.

Tại Thái Lan, công ty tư vấn của Mỹ nhận thấy rằng Doctor Raksa, một dịch vụ khám bệnh từ xa giúp liên kết bệnh nhân với bác sỹ qua video call, đã sử dụng AI để hỗ trợ thầy thuốc trong việc thực hiện chẩn đoán sơ bộ.

Giám đốc điều hành của EDBI, Chu Swee Yeok, cho biết: "Với làn sóng gia tăng của tầng lớp trung lưu cùng với khả năng nhanh chóng ứng dụng kỹ thuật số, AI sẽ mang lại lợi nhuận tài chính tốt, đồng thời tạo ra các khả năng đột phát để biến đổi cả ngày công nghiệp và kích thích sự tăng trưởng về kinh tế bằng bước đột phá tiếp theo".

Kearney cho biết rằng lĩnh vực bán lẻ, khách sạn cũng như chăm sóc sức khỏe chính là một trong những ngành được hưởng lợi nhiều nhất từ sự tăng trưởng của công nghệ AI tại Đông Nam Á.

Ngoài ra, theo Naveen Menon, chủ tịch khu vực ASEAN của tập đoàn công nghệ Mỹ - Cisco Systems - thì điểm quan trọng chính là việc các quốc gia đều nên ứng dụng AI sao cho phù hợp với nhu cầu của riêng mình.

Ông cho biết: "Quan trọng là mỗi quốc gia phải đầu tư theo năng lực để phát triển các thuật toán và mô hình AI của riêng mình, thay vì nhập khẩu mô hình AI của toàn cầu để áp đặt theo nhu cầu bản thân".

Dobberstein của Kearney cũng đồng tình với luận điểm này, ông cho rằng AI không thể được ứng dụng theo quy mô lớn cho tất cả các lĩnh vực kinh doanh. Ông tin rằng sự chú ý nên được dành cho việc tìm cách để giải quyết từng vấn đề cụ thể.

Dobberstein nói: "Hãy nhìn xem cách chúng ta đang ứng dụng AI mà xem, chúng ta cứ coi công nghệ này là thần dược bởi vì tiềm năng kinh doanh khổng lồ của nó. Nhưng nó không phải là loại thần dược chữa bách bệnh. Ta phải có một con dao đủ sắc bén để phù hợp với mỗi trường hợp và những tác động khác nhau về mặt kinh doanh".

Trung ND theo Nikkei Asia Review