Tại sao các trường đại học nên ngừng ngay việc giảng dạy bằng PowerPoint?

Bạn có thực sự nghĩ rằng việc nghe giảng viên đại học của mình đọc hàng trăm trang (slide) bài giảng trên PowerPoint có thể khiến bạn thông minh hơn? Trên thực tế, theo nhiều nghiên cứu khoa học, điều này khiến "sinh viên trở nên thụ động trong suy nghĩ còn giảng viên thì đánh mất sự nhiệt huyết và thu hút trong cách dạy học".

Mới đây, một bài báo trên trang The Conversation đã đưa ra ý kiến rằng nên cấm sử dụng PowerPoint trong việc truyền đạt kiến thức tại các trường đại học bởi phương pháp này dường như không mang lại nhiều hiệu quả tích cực.

Khi được hỏi, đã có không ít sinh viên và giảng viên đồng ý với quan điểm trên, tuy nhiên đa số các trường đại học lại bỏ qua ý kiến này vì họ có xu hướng đánh giá mức độ thành công của mình dựa trên những cuộc khảo sát về sự hài lòng của sinh viên và một số tiêu chí khác hơn là vấn đề sinh viên thực sự học được bao nhiêu điều bổ ích từ chương trình học.

Sử dụng PowerPoint có gì "sai"?

Phụ thuộc quá nhiều vào slide bài giảng đã góp phần "củng cố" thêm niềm tin rằng việc đọc thêm sách và tài liệu, tham gia lớp học đầy đủ, ghi chép và làm bài tập về nhà là những yêu cầu không hợp lý của giáo viên.

Do đó, các môn học được thiết kế bằng slide đã vô tình khiến sinh viên nghĩ rằng họ có thể nắm bắt toàn bộ kiến thức mà không cần động đến những cuốn sách và những bài nghiên cứu được biên soạn một cách bài bản và chuyên sâu. Và hệ quả là có tới một phần ba sinh viên khi được khảo sát cho biết họ đã không đạt được nhiều cải thiện đáng kể trong suốt bốn năm học đại học.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy nhiều học sinh ưa chuộng sử dụng PowerPoint thay vì phải liên tục ghi chép. Mặc dù vậy, phương pháp này không giúp ích cho việc học và nâng cao điểm số bởi việc yêu thích một điều gì đó không thể khiến nó trở nên hiệu quả.

Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu đã so sánh giảng dạy sử dụng slide với một số phương pháp khác như tạo thêm nhiều cơ hội để học sinh phát triển kiến thức và kỹ năng bằng cách đối diện với những tình huống thực tế hay làm việc nhóm để giải quyết vấn đề của bài học…

Và dưới đây là hai lý do chính giải thích tại sao PowerPoint lại "có hại" đến vậy:

Slide làm giảm tư duy phức tạp

Do mục đích sử dụng nên giáo viên chỉ có thể trình bày những chủ đề phức tạp dưới dạng thông tin ngắn gọn và đơn giản. Chính điều này đã làm giảm khả năng phân tích sâu của sinh viên nếu họ chỉ dựa vào slide mà không tham khảo những tài liệu khác.

Slide không đáp ứng được mong đợi của sinh viên

Khi sử dụng PowerPoint, sinh viên luôn nghĩ rằng các slide đã chứa đựng mọi chi tiết cần thiết cho bài tập được giao và những bài kiểm tra sau này. Tuy nhiên, đó là một suy nghĩ hoàn toàn sai lầm và cần sớm được thay đổi bởi sẽ chẳng còn ai "lãng phí" thời gian để nghiên cứu tài liệu và đi học đầy đủ nếu họ có thể đạt điểm cao chỉ bằng cách ngồi đọc slide bài giảng tại nhà.

Các trường đại học thường đo lường sự hài lòng của sinh viên mà không phải việc học tập của họ và sinh viên thì lại rất thích PowerPoint nên dù không mang lại nhiều hiệu qủa nhưng phương pháp này vẫn tồn tại và ngày càng phổ biến.

Vì vậy, sẽ tốt hơn nếu các trường đại học có thể xác định mối quan hệ giữa việc sử dụng PowerPoint và kết quả học tập của sinh viên để từ đó điều chỉnh và áp dụng những phương pháp truyền đạt kiến thức phù hợp và hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.

Huyền Thanh