Đánh giá chi tiết iOS 8 (phần cuối)

iOS 8 không mới mẻ đến mức lạ lẫm như iOS 7 nhưng vẫn đủ khác biệt để mang tới một trải nghiệm hoàn thiện cho người dùng. Trong phần cuối của loạt bài, hãy cùng đánh giá các tính năng đa phương tiện, thời lượng pin và hiệu năng ứng dụng của iOS 8.

Phần 1: Đánh giá chi tiết iOS 8

AssistiveTouch & Trung tâm Kiểm soát (Control Center)

AssistiveTouch (trái) và Control Center (phải)

Phần đông người dùng iOS sử dụng tính năng AssitiveTouch để có thể sử dụng các tính năng của nút Home mà không cần nhấn nút vật lý. Trên iOS 8, "nút Home ảo" này đã được tăng cường thêm 2 tính năng mới: kích hoạt Trung tâm Kiểm soát và Trung tâm Thông báo. Như vậy, thay vì phải sử dụng cử chỉ trượt tay từ trên hoặc dưới màn hình khá rườm rà và tốn thời gian, bạn có thể truy cập vào Trung tâm Thông báo và Trung tâm Kiểm soát chỉ bằng một lần bấm trên Assistive Touch.

Trung tâm Kiểm soát (Control Center) trên iOS 8 không có khác biệt nào về mặt tính năng so với iOS 7. Giao diện mới khiến các nút bấm nhỏ hơn và… mờ ảo hơn, song Apple vẫn không cho phép người dùng tùy biến các điều chỉnh trên Trung tâm Kiểm soát. Trong khi các tính năng khác đã được "mở" ra khá nhiều, lựa chọn tiếp tục đóng Trung tâm Kiểm soát trên iOS 8 có thể coi là một quyết định hơi thất vọng của Apple. Một số tùy chọn như bật/tắt Dữ liệu Di động hoặc các phím tắt vào các ứng dụng/tính năng thường dùng ở phía cuối màn hình Trung tâm Thông báo thay cho đồng hồ bấm giờ hoặc máy tính sẽ là tiện dụng hơn rất nhiều.

Tìm kiếm Spotlight & Siri

Tìm kiếm Spotlight

Tính năng tìm kiếm Spotlight được Apple coi là một trọng tâm của phiên bản iOS mới. Bên cạnh các tính năng tìm kiếm các nội dung có trên iPhone, Spotlight có thể tìm kiếm các nội dung từ các trang web, từ Apple Maps hoặc tìm định nghĩa từ bách khoa mở Wikipedia. Theo khẳng định của Apple, Spotlight thậm chí còn có thể gợi ý các ứng dụng từ chợ ứng dụng App Store.

Tuy vậy, trong thử nghiệm của chúng tôi, Spotlight chỉ có thể tìm kiếm các nội dung lưu sẵn trên iPhone và iPad. Không hiểu vì lý do gì, iOS 8 không thể bật các tùy chọn Gợi ý Spotlight và tìm kiếm từ Bing (sau khi thoát khỏi màn hình cài đặt, các tùy chọn này tự động bị hủy).

Siri với những tính năng rất quen thuộc

Số lượng thay đổi đối với trợ lý ảo Siri là không đáng kể. Cô trợ lý ảo nổi tiếng của Apple vẫn có thể thực hiện được một số tác vụ căn bản như gọi điện, gửi tin nhắn, thay đổi tùy chỉnh… cùng một số tác vụ "cao cấp" hơn như trả lời câu hỏi tìm kiếm thông tin, lên lịch hẹn.

Bổ sung mới nhất vào Siri là 2 tính năng mới: nhận diện bài hát (qua nền tảng Shazam) và khả năng "luôn luôn lắng nghe… nếu như cắm sạc". ;Để kích hoạt tính năng nhận diện bài hát, bạn chỉ cần hỏi Siri "What is this/the song" và sau đó hướng microphone về phía màn hình. Siri thậm chí còn có thể nhận diện cả một số bài hát tiếng Việt, đặc biệt là các bài hát đã được đưa lên iTunes Store.

Siri nhận diện cả bài hát tiếng Anh lẫn tiếng Việt. Lưu ý rằng các lựa chọn tiếng Việt hơi hạn chế.

Đánh thức Siri bằng từ khóa "Hey Siri" (khi cắm sạc) và truy vấn thông tin

Tính năng "luôn luôn lắng nghe" của iPhone và iPad chưa thể đạt đến đẳng cấp của Google Now trên Moto X. Chỉ khi đang cắm sạc cho thiết bị iOS của mình, bạn mới có thể "đánh thức" Siri bằng câu "Hey Siri" và ra lệnh cho cô trợ lý ảo này thực hiện các tác vụ cần thiết. Dù sao, đây cũng có thể coi là một bước tiến (rất nhỏ) của Siri. Những người thường xuyên kết nối iPhone/iPad cùng các bộ dock và xe hơi chắc chắn sẽ thích tính năng này, nhưng chắc hẳn những người còn lại sẽ không thích phải đứng cạnh... ổ cắm để trò chuyện cùng một chiếc smartphone hay máy tính bảng.

Vẫn là những tính năng quen thuộc từ iOS 7. Không có gì đặc biệt cả.

Tính năng nhắn tin đã hỗ trợ nhận diện tiếng Việt rất chính xác. Bao giờ thì Siri mới có tiếng Việt?

Siri tiếp tục mang trong mình một điểm trừ trầm trọng đối với người dùng Việt: không hỗ trợ tiếng Việt. Tuy vậy, trong ứng dụng Tin nhắn, khi kích hoạt tính năng nhận chữ bằng giọng nói, bàn phím của iOS 8 có thể nhận diện rất tốt câu nói của người dùng. Theo quan sát của người viết, trong trường hợp nhận diện nhầm các từ trong câu hoặc trong trường hợp nhận được một câu nói vô nghĩa, iOS 8 thậm chí còn có thể thay đổi và sắp xếp lại các từ này để tạo thành một câu tiếng Việt hoàn chỉnh. Khả năng xử lý tiếng Việt của Quả Táo chắc chắn đã tiến rất xa, và chắc chắn chúng ta sẽ sớm được ra lệnh cho Siri "Nhắn má đừng chờ cơm" trong một bản cập nhật iOS rất, rất gần.

Nhạc & Trình chơi Video

Giao diện của ứng dụng Nhạc được giữ nguyên

Thay đổi đầu tiên đối với ứng dụng Nhạc là các yếu tố giao diện đã được thu nhỏ rõ rệt. Chữ viết dù vẫn rất dễ đọc nhưng có vẻ đã bị thu nhỏ kích cỡ; các biểu tượng ở phía dưới màn hình ứng dụng giờ đây cũng chỉ còn chiếm diện tích khoảng 2/3 so với iOS 7.

Về mặt tính năng, iOS 8 cung cấp thêm cho người dùng khả năng tạo danh sách Genius ngay từ các bài hát có sẵn trên iPhone/iPad. Bạn có thể thực hiện tác vụ này từ màn hình danh sách bài hát hoặc từ màn hình chơi nhạc.

Cũng giống như iOS 7, ứng dụng Nhạc trên iOS 8 vẫn mang trong mình một số "cải lùi" so với iOS 6: bạn sẽ không thể lựa chọn xóa nhiều bài hát cùng lúc; bạn không thể chơi nhạc của toàn bộ một thể loại hay từ một nhà soạn nhạc.

Tại sự kiện ra mắt iPhone vừa qua, Apple cũng đã cùng với ban nhạc Rock huyền thoại U2 "tặng" album Songs of Innocence tới người dùng. Kết quả là dù muốn hay không, album này cũng sẽ xuất hiện trong ứng dụng Nhạc của bạn. Dù sao, đây cũng là một cách quảng bá khá tốt của Apple nhằm trình diễn khả năng phát nhạc trực tiếp từ đám mây mỗi khi người dùng cần nghe bài hát. Đáng tiếc, Beats Music (dịch vụ phát nhạc) và Beats Audio (công nghệ từ Beats by Dre) vẫn chưa hề đặt chân lên iOS mới.

Màn hình đầy đủ của ứng dụng video mới. Chú ý một số tùy chọn mới ở góc dưới màn hình.

Ứng dụng chơi video của iOS 8 vẫn rất đơn sơ. Với các đoạn video có tỷ lệ không phù hợp với tỷ lệ 16:9 của màn hình iPhone hay 4:3 của màn hình iPad, người dùng có thể lựa chọn phóng to toàn màn hình (cắt bớt phần thừa trên video) hoặc xem ở tỷ lệ chuẩn (có các dải màu đen ở các góc màn hình). Khi xem video YouTube, bạn cũng có thể lựa chọn phụ đề cho video.

Camera & Ứng dụng Ảnh

Trong nhiều năm liền, ứng dụng Camera của iOS vẫn bị chỉ trích vì có số lượng tùy chỉnh và tính năng quá thua kém so với chất lượng phần cứng camera. Trên iOS 8, lời than phiền này vẫn tiếp tục… chính xác, song Apple cũng đã mang tới một số tính năng mới cho người dùng.

Quay video Time-lapse (trái) và chỉnh mức phơi sáng cho ảnh/video (phải).

Đầu tiên là khả năng thay đổi mức phơi sáng khi chụp ảnh. Khi lựa chọn điểm lấy nét trên màn hình camera, một thanh điều chỉnh độ sáng sẽ xuất hiện trên màn hình để bạn tùy chỉnh bức ảnh của mình. Thay đổi thứ 2 là khả năng hẹn giờ chụp ảnh với khoảng thời gian chờ là 3 giây hoặc 10 giây. Cuối cùng là tính năng quay phim tốc độ cao (time-lapse) hoàn toàn mới. Với tính năng này, bạn có thể thu lại toàn bộ các chuyển động nhộn nhịp của khung cảnh trước mặt trong một đoạn video có độ dài chỉ vài dây.

Hẹn giờ chụp (trái) và quay panorama (phải)

Nhìn chung, trải nghiệm chụp ảnh trên ứng dụng Camera của iOS 8 không khác nhiều so với iOS 7. Tính năng quay video tốc độ cao không mấy thú vị, bởi ít ai có đủ kiên nhẫn để ngồi im một chỗ quay cảnh vật thay đổi trong thời gian dài. Tính năng hẹn giờ chụp ảnh không thực sự hữu dụng trên iPhone, bởi thiết kế của iPhone khiến người dùng khó có thể lựa chọn hẹn giờ trên màn hình rồi đặt điện thoại vào một vị trí hợp lý để chụp các bức ảnh có đông người (vốn cần thời gian chờ để không để sót các thành viên).  

Ảnh được chia thành các album. Bạn có thể tìm kiếm theo thời điểm chụp (ảnh bên phải) hoặc vị trí.

Ứng dụng quản lý ảnh cũng nhận được nhiều cải tiến. Ảnh vẫn được chia làm nhiều album hoặc dựa theo khoảnh khắc. Album Cuộn Camera (Camera Roll) đã được đổi tên thành "Thêm Gần đây". Đồng thời, một album mới có tên "Đã xóa Gần đây" (Recently Deleted) sẽ giúp lưu trữ lại các bức ảnh đã bị bạn lựa chọn xóa. Đây thực chất là một dạng "thùng rác" tương tự như Recycle Bin trên Windows. Ảnh chụp bị lựa chọn xóa sẽ được đưa vào album này và bị xóa hoàn toàn sau 30 ngày. Dĩ nhiên, người dùng cũng có thể lựa chọn làm trống album "thùng rác" này bất cứ khi nào họ muốn.

Tính năng tìm kiếm ảnh sẽ cho phép người dùng tìm kiếm dựa theo thời gian và địa điểm. Điều khó hiểu là Apple không cung cấp khả năng đặt tựa đề (Caption) cho các bức ảnh.

Chỉnh sửa ảnh từ ứng dụng Ảnh hoặc thông qua extension do các ứng dụng bên thứ 3 cung cấp

Một nút bấm hình trái tim sẽ cho phép bạn lựa chọn các bức ảnh ưa thích. Các bức ảnh này sẽ được đưa vào một album riêng để bạn tiện theo dõi. Cũng từ ứng dụng Ảnh, bạn có thể chỉnh sửa màu sắc, độ sáng dùng các bộ filter được Apple cung cấp sẵn. Bạn cũng có thể lựa chọn tính năng tự động điều chỉnh (hình bút lông) của ứng dụng này, song theo kinh nghiệm sử dụng thực tế, tính năng này sẽ không giúp cải thiện nhiều cho các bức ảnh có sẵn. Nhờ có khả năng mở rộng của iOS, bạn có thể sử dụng các màng lọc, hiệu ứng từ các ứng dụng của bên thứ ba ngay từ ứng dụng Ảnh mặc định của iOS 8.

App Store & Đa nhiệm

Giao diện App Store trên iPad

iOS 8 mang tới rất nhiều thay đổi, đặc biệt là về hiệu năng đồ họa và khả năng mở rộng. Bởi vậy mà Apple cũng đã cập nhật App Store để gia tăng sức hút cho hệ điều hành di động mới của mình. Giao diện của App Store vẫn gần như được giữ nguyên toàn bộ so với trước đây, song Apple cũng đã đưa ra những nội dung mới để quảng bá cho nền tảng đồ họa Metal và tính năng mở rộng Extensibility.

Trải nghiệm mua ứng dụng trên App Store vẫn rất dễ chịu và hoàn chỉnh. Màn hình Nổi bật đưa ra danh sách các ứng dụng đáng chú ý nhất, bao gồm từ các trò chơi "đỉnh" ra mắt đã lâu nhưng mới được cập nhật cho đến danh sách các ứng dụng và game mới nhất. 3 bảng xếp hạng Trả phí, Miễn phí và Top doanh thu cũng như màn hình Khám phá (chia ứng dụng thành các tuyển tập) sẽ kích thích ham muốn tìm hiểu ứng dụng của bạn. Cũng giống như iOS 7, bạn có thể lựa chọn cập nhật toàn bộ các ứng dụng có sẵn trên iPhone/iPad hoặc lựa chọn cập nhật tự động mỗi lần cắm sạc cho thiết bị iOS của mình.

Danh sách ứng dụng có đi kèm extension chỉnh sửa ảnh để kết hợp mở rộng với iOS 8

Các nội dung mới nhất được đưa vào các danh sách trong mục Nổi bật. Một số danh sách ứng dụng đáng chú ý bao gồm danh sách game có hỗ trợ Metal trên iOS 8 và danh sách ứng dụng có hỗ trợ Extensibility (ví dụ như chia sẻ mạng xã hội, bàn phím của bên thứ 3).

Màn hình đa nhiệm trên iOS 8 có một thay đổi nhỏ: các liên lạc thường xuyên sử dụng nhất sẽ được hiển thị phía trên các thẻ ứng dụng. Khi chạm tay vào các biểu tượng liên lạc này, bạn sẽ được cung cấp tùy chọn nhắn tin (trên iPad) hoặc nhắn tin/gọi điện thoại/gọi Facetime (trên iPhone).

Đa nhiệm trên iPhone 5

Và iPad Air

Cuối cùng, các ứng dụng trên iOS (và cả ứng dụng Mac) đã có thể kết hợp một cách rất thuận tiện thông qua đám mây iCloud. Ví dụ, khi bạn lưu một file trên ứng dụng chỉnh sửa Pages, Keynotes hoặc Numbers từ iPhone, các thiết bị iOS cùng tài khoản Apple ID khác sẽ ngay lập tức nhận được file đã chỉnh sửa này. Bạn cũng có thể dùng tính năng iCloud Drive để truy xuất các tài liệu/file nội dung đã lưu trên iOS.

Các chỉnh sửa trên bộ ứng dụng iWorks (Pages, Keynotes và Numbers) sẽ được chuyển từ iPad lên iPhone...

...ngay vào thời điểm mà người dùng nhấn nút "Xong" để lưu thay đổi

Rất tiếc, iPad vẫn chưa được cung cấp khả năng phân chia màn hình cho nhiều ứng dụng như các dòng tablet Samsung Galaxy Note. Đây là một điểm trừ cho Tim Cook và cộng sự, nhưng người dùng vẫn có thể hy vọng rằng bản thử nghiệm đa-cửa-sổ của iPad sẽ sớm xuất hiện trong tương lai.

Hiệu năng & Thời lượng pin

Với chiếc iPhone 5 đã có 2 năm tuổi đời, iOS 8 vẫn mang tới trải nghiệm ứng dụng không có gì đáng để chê trách. Các hiệu ứng nhìn chung không gây ra hiện tượng chậm, giật; quá trình chuyển đổi từ màn hình này sang màn hình khác của ứng dụng cũng diễn ra khá mượt mà. iOS 8 không gặp phải bất kỳ hiện tượng chậm giật nào khi xem các đoạn video độ phân giải cao trên YouTube.  

Asphalt 8 không hề bị chậm giật trên iPhone 5

Nhưng Amazing Battle Creatures thì lại có thời gian tải (load) quá lâu

Trong một số trường hợp, iPhone 5 gặp hiện tượng giật nhẹ trên các màn hình có hiệu ứng đồ họa quá "nặng" (ví dụ như hiệu ứng làm mờ hình nền). Thời gian tải (Load) các game cũng chưa đủ tốt như mong đợi. Ví dụ, trò chơi Amazing Creature Battle có thời gian tải mỗi màn lên tới gần 1 phút – quá dài đối với một màn chơi kéo dài chỉ 2, 3 phút. Khi thoát ra màn hình Home rồi trở lại với game, bạn sẽ phải chờ đợi trò chơi tải thêm một lần nữa.

Các trò chơi cũ cũng không bị chậm, giật trên iOS mới. Asphalt 8 vẫn rất mượt mà và tương đối ấn tượng. Các trò chơi mới như Plunder Pirates! (được Apple sử dụng để quảng bá cho nền tảng đồ họa Metal) không gặp phải bất kỳ vấn đề nào trên iPad Air. Chất lượng đồ họa trên iOS đã tiến những bước rất dài trong thời gian gần đây, và ít nhất iOS 8 cũng đã không khiến cho trải nghiệm game trên chiếc iPhone 5 cũ kỹ của chúng tôi trở nên tồi tệ hơn.

Plunder Pirates, một trong các ứng dụng được Apple dùng để quảng bá cho Metal

Race Team Manager trên iPad Air

Amazing Battle Creatures trên iPad Air

Về mặt thời lượng pin, theo nhận định chủ quan (chưa có đo đạc chính xác) của chúng tôi, iOS 8 không gây tốn pin hơn iOS 7 nếu như bạn vẫn có thói quen sử dụng 3G. Trên iOS 8, lựa chọn chuyển từ 3G về kết nối EDGE đã bị thay thế bởi lựa chọn chuyển từ LTE về 3G. Điều này có nghĩa rằng nếu bạn muốn sử dụng kết nối EDGE để tiết kiệm pin, bạn sẽ phải chờ đợi các bản jailbreak trong tương lai.

Một cải tiến rất đáng chú ý với iOS là khả năng hiển thị mức độ sử dụng pin trong màn hình Cài đặt / Cài đặt chung / Sử dụng. Bạn có thể đánh giá xem ứng dụng nào đang tiêu tốn nhiều pin nhất, trong đó các ứng dụng có sử dụng đến mạng di động khi tín hiệu 3G quá yếu (gây tốn pin hơn) và có sử dụng dưới nền (tải nội dung khi đã chuyển về trạng thái chạy nền) sẽ được chú thích đặc biệt. Bằng cách này, người dùng có thể phát hiện và loại bỏ các ứng dụng đang "ngốn" pin nhiều nhất.

Kết luận

Vào năm ngoái, iOS 7 đã mang tới một trải nghiệm người dùng mới hoàn toàn nhờ có giao diện lần đầu tiên thực sự thay đổi so với iOS 6. Tuy vậy, nếu xét về mức độ cải tiến, có lẽ hậu duệ iOS 8 còn là một thay đổi toàn diện hơn cả iOS 7. Lần đầu tiên trong lịch sử, iOS được "mở" tới một mức độ nhất định và bắt đầu hỗ trợ widget, bàn phím của bên thứ ba cùng với các tiện ích mở rộng cho Safari. Người dùng cũng sẽ thích các cải tiến như khả năng phối hợp "liền mạch" giữa các thiết bị iOS cùng tài khoản, khả năng "luôn lắng nghe… khi cắm sạc" của Siri hay một số thay đổi nhỏ về mặt tính năng đối với các ứng dụng Ảnh, màn hình đa nhiệm và Safari.

Chính những thay đổi này cho thấy Apple đã bắt đầu thực sự lắng nghe những gì người dùng cần và cải tiến hệ điều hành di động con cưng theo hướng tất yếu. iOS 8 dù không mới mẻ như iOS 7 nhưng thực chất lại là một trải nghiệm choáng ngợp và hoàn thiện hơn rất nhiều. Bạn sẽ mất rất nhiều thời gian để khám phá hết iOS 8, chưa kể các nền tảng HealthKit và HomeKit sẽ mang tới nhiều trải nghiệm mới mẻ nằm-ngoài-iPhone-và-iPad trong tương lai (Apple Watch, nhà thông minh v…v…). Số lượng thay đổi giao diện quá ít ỏi sẽ khiến một số ít người dùng mếch lòng, song khi trải nghiệm thực tế, bạn sẽ nhận thấy rằng iOS 8 là phiên bản iOS dễ chịu nhất, hoàn thiện nhất từ trước đến giờ.

Tại thời điểm hiện tại, sức ép lên máy chủ của Apple đã giảm sút rất nhiều. Bởi vậy, nếu đang sử dụng iOS 7 (và nếu bạn có một chiếc iPhone/iPad tương đối mới), hãy cập nhật ngay lập tức lên iOS 8. Chắc chắn, bạn sẽ cảm thấy hài lòng khi trang bị một trải nghiệm hoàn thiện hơn, đầy đủ tính năng và "mở" hơn cho iPhone và iPad của mình.

Lê Hoàng