“Nhiễu sóng” thông tin và sự hớ hênh của “vua feature phone”

Ai cũng biết trên thị trường ĐTDĐ hiện nay, dù Nokia đã mất ngôi vương vào tay Samsung từ năm 2012 nhưng thương hiệu này vẫn đang giữ một ngôi vương khác tại Việt Nam là "vua feature phone". Chính vì thế khi có thông tin (xuất phát từ Zing News) cho rằng Nokia sẽ ngừng bán Nokia X, Asha và một số dòng feature phone (điện thoại tính năng cơ bản) tại Việt Nam từ tháng 8 tới, không ít người tiêu dùng bất ngờ.

Các điện thoại Nokia feature phone sẽ ngừng bán tại Việt Nam từ tháng 8/2014?

"Nhiễu sóng"?

Thông tin được Zing News dẫn nguồn không phải là từ những đơn vị nhỏ, mà chính từ Thegioididong.com - một thương hiệu bán lẻ ĐTDĐ vừa lên sàn hôm 14/7/2014 vừa qua với sự sốt nóng và tăng vùn vụt của giá cổ phiếu MWG (mã cổ phiếu của Cty cổ phần đầu tư Thế Giới Di Động). Kể ra vậy để thấy rằng, Thegioididong.com là một hệ thống bán lẻ uy tín, và thường thì thông tin họ đưa ra cũng nhất quán từ trên xuống dưới. Đặc biệt với những doanh nghiệp uy tín đã lên sàn, thông tin được đưa ra không phải là chuyện đùa, và càng khó có thể là "hiểu không đúng, hiểu nhầm" như sự "phủ nhận" từ phía Nokia-Microsoft sau đó.

Điểm thứ hai cần được phân tích là, nguồn tin Zing News dẫn lại cho rằng "phía hãng đã gửi thông báo đến đại lí xác nhận thông tin này", nghĩa là giấy trắng mực đen, chứ phía tiết lộ thông tin không bịa. Thứ ba, Thegioididong.com là hệ thống lớn, và tất nhiên cũng có khả năng phân phối một lượng lớn (có thể là lớn nhất) feature phone thương hiệu Nokia, vậy thì họ không việc gì bịa đặt thông tin để tự "giết" mình vì nếu thông tin đó ảnh hưởng đến việc bán những lô feature phone mà họ đã nhập về và đang tồn trong kho, thì chính họ cũng "chết".

Bản thân Zing News, tới bây giờ cũng không có cải chính, mà chỉ xử lí theo một hướng mềm mại là đăng tải thông tin "phủ nhận" từ Nokia mà thôi. Nghĩa là họ để mở thông tin cho độc giả tự suy xét.

Thậm chí còn có thông tin rằng chính Thegioididong.com cũng "đính chính" lại thông tin đưa ra trước đó. Điều này cũng dễ hiểu. Trong quan hệ đối tác kinh doanh giữa Nokia và Thegioididong.com lâu nay, một khi họ đã thống nhất được rằng thông tin đưa ra là bất lợi, thì việc "đính chính" lại thông tin trước đó có thể chỉ là giải pháp mang tính kĩ thuật chứ chưa hẳn đó là sự thật. Tuy nhiên, có hay không sự thật Nokia ngừng bán feature phone tại Việt Nam hoặc việc ngừng bán có rơi vào thời điểm tháng 8/2014, có lẽ hơn ai hết chính người tiêu dùng cần được biết rõ để họ có thể đưa ra lựa chọn hợp lí và thông minh nhất.

Ngừng bán hay không ngừng bán?

Tôi muốn khẳng định lại là: Tôi không tin rằng Thegioididong.com bịa ra thông tin Nokia ngừng bán feature phone vào tháng 8 tới. Trường hợp này có thể rơi vào tình huống "bẻ lái thông tin" để bảo vệ lợi ích của nhau.

Không cần chờ đến tình huống "lùm xùm" thông tin như trên thì công chúng cũng đã rõ là Microsoft đã tuyên tử "đứa con hoang" Nokia X mang "họ" Nokia nhưng "máu mủ" của kẻ khác là Android của Google - đối thủ "khó ưa" của chính Nokia và "người cha dượng" Microsoft. Cùng số phận với Nokia X là dòng Asha và những dòng feature phone cũng sẽ bị Microsoft chia tay trong vòng 18 tháng tới để "người cha dượng" rảnh tay tập trung vào mảng Windows Phone với tâm điểm là smartphone giá rẻ, mà một trong những ứng cử viên đang được nhắc tới là Lumia 530.

Quyết định ngừng Nokia X, Asha và các dòng điện thoại chạy nền tảng S30, S40 kéo theo 18.000 nhân viên của Microsoft nói chung trong đó có đến 12.500 nhân viên Nokia cũng sẽ phải ra đi trong thời gian tới. Như vậy ở qui mô và chiến lược toàn cầu, số phận feature phone thương hiệu Nokia đã quá rõ, cho dù về số lượng (unit) bán ra feature phone Nokia hiện vẫn chiếm đến 70-80% tổng lượng bán ra của hãng, tuy nhiên về giá trị (value) mà các dòng điện thoại này đóng góp thì không tương ứng khi mỗi chiếc máy bình quân giá chưa tới 1 triệu đồng.;

Tại thị trường Việt Nam, theo nghiên cứu của GfK, 5 tháng đầu năm 2014 số lượng feature phone bán ra chỉ chiếm 12,8% thị phần. Tuy nhiên con số này được các báo dẫn lại nguồn từ bản tin của FPT Shop vừa phát đi hôm 17/7, mà theo giám đốc một hãng điện thoại thương hiệu Việt cho rằng có sự nhầm lẫn. Vị giám đốc này cho rằng: "Năm nay (2014) lượng ĐTDĐ bán ra tại thị trường Việt Nam được dự báo là khoảng 20 triệu chiếc. Nếu feature phone chỉ chiếm 12,8% về số lượng thì tính ra mỗi tháng lượng feature phone bán ra tại Việt Nam chỉ khoảng hơn 210.000 chiếc. Không lẽ chỉ riêng thương hiệu của tôi đã chiếm đến 50% trong khi Nokia được biết đến trong hàng chục năm qua là "vua feature phone"?". Theo vị giám đốc này, về số lượng, 5 tháng đầu năm feature phone vẫn chiếm đến 49,6%, còn con số 12,8% là về giá trị.

Dù sau bản tin của Zing News được các báo dẫn lại "ngợp" mạng, Nokia đã "phủ nhận" thông tin trên, song thực sự thông tin "phủ nhận" này vẫn cho thấy một sự khỏa lấp khó có thể hoàn toàn thuyết phục công chúng, hay nói đúng hơn yếu tố "chữa cháy" bộc lộ khá rõ, rằng "hãng sẽ chuyển dần sang kinh doanh smartphone chứ không khai tử các dòng điện thoại phổ thông. Cụ thể, các dòng Nokia X, Asha và điện thoại phổ thông vẫn bán bình thường và không có kế hoạch dừng bán". Lập luận này cho thấy một sự non kém và thiếu chặt chẽ về thông điệp truyền thông. Bởi lẽ, kế hoạch ngừng Nokia X ngay lập tức và đoạn tuyệt với Asha hay feature phone đã được tập đoàn Microsoft định đoạt (như đã đề cập ở trên) chứ Nokia-Microsoft Việt Nam không có đủ thẩm quyền để tuyên bố vấn đề này. Thứ hai, đã ngừng sản xuất và ngừng các hỗ trợ sau 18 tháng tới, thì dù có tiếp tục bán thì ai cũng hiểu đó là việc thanh lí nốt những lô hàng tồn đã sản xuất trước đó.

Nokia-Microsoft Việt Nam đang lúng trúng trong việc gửi thông điệp truyền thông

Vậy thì việc có ngừng bán Nokia X hay Asha và các điện thoại nền tảng S30, S40 tại Việt Nam đúng vào tháng 8/2014 hay không sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào việc có bán hết hàng tồn đã sản xuất hay chưa mà thôi. Nếu bán hết sớm thì tuyên bố sớm, nếu còn thì phải kéo dài dây dưa. Dễ hiểu khi Nokia-Microsoft e ngại thông tin về việc ngừng bán. Họ e rằng người tiêu dùng sẽ ngần ngại mua feature phone Nokia vì sợ không được hỗ trợ. Mặt khác, thông tin đó có thể khiến người dùng nghĩ rằng thời gian còn lại Nokia sẽ thanh lí hàng tồn, gây ảnh hưởng tới sức mua và giá bán. Khi đó người ta dù được mua điện thoại giá rẻ nhưng trong một trạng thái thương cảm, như cách đây chưa lâu người ta cũng vừa thương cảm khi bỏ ra hơn 4 triệu đồng mua BlackBerry Z10 với giá chỉ còn bằng khoảng 30% so với hơn một năm trước đó.

Nokia-Microsoft Việt Nam chắc chắn sẽ ngừng bán Nokia X, Asha và feature phone, chứ không thể đi ngược lại chiến lược và kế hoạch toàn cầu của tập đoàn, vấn đề chỉ là thời điểm nào sẽ ngừng mà thôi!  

Hớ hênh…

Sự "phủ nhận" từ Nokia-Microsoft Việt Nam cho thấy có hiện tượng "nhiễu sóng" thông tin về việc ngừng bán feature phone Nokia. Tuy nhiên về bản chất, thông tin "phủ nhận" phía Nokia đưa ra cũng đầy hớ hênh khi nó không cho thấy sự nhất quán với thông tin về chiến lược và kế hoạch của tập đoàn Microsoft đã công bố cách đó chưa lâu mà ai cũng đã biết.

Cũng có thể sự hớ hênh này xuất phát từ sự chưa ăn khớp giữa bộ phận người Nokia và người Microsoft sau khi hợp nhất thành một. Nước mắt của những nhân viên Nokia đã chảy trên khắp các trang mạng dạo cuối tháng 4/2014. Khi ấy đã có người bảo "Đừng khóc, Nokia!" bởi thương trường là chiến trường và sáp nhập cũng là chuyện bình thường. Nhưng có lẽ nước mắt Nokia sẽ còn tiếp tục chảy khi những ngày tháng tới 12.500 người trong số họ sẽ phải ra đi khi vị thế của một ông "vua feature phone" đang được lái sang hướng khác với mong muốn lớn lao trở thành "vua smartphone". Sự hớ hênh về thông tin, trong rất nhiều trường hợp, nó phản ánh sự khác biệt về văn hóa doanh nghiệp sau các vụ sáp nhập. 

THẨM HỒNG THỤY