Apple Pencil khó thay thế vị trí Wacom trong ngành thiết kế?

Gần đây, Apple đã khiến nhiều người hào hứng khi tung ra iPad Pro kèm phụ kiện bút vẽ Apple Pencil, thiết bị được quảng cáo có khả năng thay thế các bút vẽ chuyên dụng hiện nay như Wacom Cintiq. Tuy nhiên, thực tế điều này có lẽ khó xảy ra hơn Apple nghĩ.

Với màn trình diễn ấn tượng tại buổi ra mắt, Apple Pencil (cùng iPad Pro) lập tức trở thành đề tài nóng trên các diễn đàn công nghệ và mạng xã hội trong những ngày qua. Nhiều người, nhất là iFan, đều tỏ ra trầm trồ trước những gì mà thiết bị này có thể làm được, thậm chí một số nhà thiết kế (designer) cũng bắt đầu nghĩ tới viễn cảnh mua iPad Pro và bút vẽ Pencil này thay cho bảng vẽ Wacom của họ.

Tuy nhiên, khi cơn sốt bắt đầu hạ nhiệt và người ta nhìn nhận kỹ hơn về Pencil thì nhận ra rằng viễn cảnh thay thế Wacom khó xảy ra, những tuyên bố của Apple về Pencil có lẽ không khác với tuyên bố "sẽ thay thế đồng hồ Thụy Sĩ" của Apple trước đó khi ra mắt Apple Watch, kết quả thì ai cũng biết, những người ưa thích đồ của Apple vẫn mua Watch, nhưng những người mê thích đồng hồ và giới thương gia vẫn hướng về đồng hồ Thụy Sĩ, Apple Watch trở thành món đồ chơi không hơn không kém.

Vậy, chúng ta hãy cùng nhìn lại những gì mà Apple Pencil có thể làm và không thể làm, để trả lời cho câu hỏi vì sao nó khó trở thành đối trọng thực sự của Wacom trong ngành thiết kế chuyên nghiệp?

Chuyên nghiệp so găng với đa năng

Bảng vẽ Wacom Cintiq

Quay lại với việc vì sao Apple Pencil khó thay thế được bút vẽ Wacom, chúng ta đều biết có hai yếu tố quyết định trong ngành này là thói quen và đặc tả thiết bị. Trước khi Wacom khiến người dùng dần rời bỏ bút chì và chuột để chuyển qua bút vẽ điện tử, họ phải mất một thời gian khá dài nghiên cứu và chỉ tập trung vào việc dùng bút vẽ điện tử như bút chì/cây cọ vẽ truyền thống.;

Các bảng vẽ và bút vẽ Wacom ra đời chỉ với mục đích duy nhất là vẽ và vẽ, không chứa các tính năng làm sao nhãng mục đích chính của nó, kể cả bảng vẽ cảm ứng Wacom Cintiq cũng được tráng một lớp chất liệu đặc biệt lên bề mặt màn hình cảm ứng để "vẽ y như giấy" chứ không phải là để "nhìn đẹp như iPad", nên giới thiết kế chuyên nghiệp cảm thấy rất thoải mái khi sử dụng Wacom.

Bút vẽ Apple Pencil thao tác với tablet Apple iPad Pro

Ở khía cạnh ngược lại, iPad Pro và Apple Pencil được thiết kế với mục đích rộng hơn, dùng để giải trí và làm nhiều thứ khác, trong đó có vẽ vời (khi đi kèm với Pencil). So với Wacom, cụ thể là bảng vẽ màn hình cảm ứng cao cấp Wacom Cintiq, các chức năng giải trí cũng như làm việc trên iPad Pro + Apple Pencil rõ ràng phong phú hơn nhiều, vì nó là một chiếc tablet thực thụ và được sản xuất bởi... Apple. Tuy nhiên, cũng vì nó là một chiếc tablet với mục đích chính không phải chỉ để vẽ nên không được phủ lớp màn hình đặc biệt như Wacom, việc vẽ lên bề mặt trơn trượt của iPad sẽ ít nhiều giảm bớt trải nghiệm so với Wacom. 

Sự khác biệt này tương tự việc giới chuyên nghiệp sử dụng máy trạm (workstation) với card đồ họa NVIDIA Quadro hay AMD FirePro (tối ưu để tính toán và dựng mô hình) chứ ít ai dùng tới những dòng card đồ họa "khủng" của dân phổ thông NVIDIA GeForce hay AMD Radeon mà dân game thủ thường nhắc tới, dù các dòng này vẫn dùng khá ổn (ở cấp độ phổ thông). Một bên được thiết kế cho những mục đích chuyên biệt, một bên để giải trí và sử dụng đa mục đích hơn.

Ở góc độ nào đó, Wacom khó thuyết phục iFan dùng Wacom Cintiq để... xem phim hay chơi game, trong khi Apple khó thay đổi thói quen cũng như quy trình công việc (workflow) vốn đã được định hình xung quanh các dòng Wacom bấy lâu nay của các artist/designer hay các studio chuyên nghiệp. Bởi chúng được thiết kế và hướng đến hai phân khúc đối tượng khác nhau, dù ít nhiều có sự bổ trợ lẫn nhau.

Giới thiết kế nhận định như thế nào về Apple Pencil?

Theo anh Phạm Đình Thịnh (biệt danh là ZenChip), Studio Lead Artist tại công ty Gameloft tại Việt Nam cho biết, điểm mạnh của Apple không nằm ở việc phát triển các sản phẩm đơn lẻ, mà là họ tạo ra cả hệ sinh thái. Cho nên với một người thiết kế đồ họa game và chơi game nhiều thì "combo" iPad Pro và Apple Pencil là một cặp đôi tuyệt vời để phục vụ cho những trải nghiệm nhanh.

Anh Thịnh (bên phải) đang chia sẻ kỹ năng thiết kế trong một sự kiện của Behance Vietnam (Ảnh: Behance Vietnam)

Rõ ràng là nó tiện lợi hơn rất nhiều so với việc mang một bộ laptop, wacom... Ra quán cafe hay theo những hành trình xa để phục vụ cho việc chơi game và sáng tạo. Vừa đủ mạnh để đáp ứng nhu cầu ứng dụng, vừa đủ tiện lợi để có thể vẽ, vừa đủ gọn nhẹ để linh hoạt.

Tuy nhiên thiết kế chuyên nghiệp đòi hỏi sự rành mạch trong công việc, đối với một sản phẩm để đáp ứng nhu cầu giải trí, làm việc đa dạng như vậy thì rất khó để đáp ứng được khả năng làm việc chuyên biệt như các sản phẩm của Wacom. Với những trải nghiệm cá nhân qua nhiều dòng sản phẩm của Wacom cũng như một số hãng sản xuất bảng vẽ điện tử khác thì mình không thực sự thoải mái với Apple Pencil, chỉ là do cảm nhận cá nhân về kích thước và trọng lượng, cảm giác nó quá nhỏ và nhẹ so với trải nghiệm sẵn có từ Wacom nên "độ phê" khi rê bút không tới. 

Anh Thịnh cho rằng, nếu có điều kiện thì bạn nên mua cả hai bộ, một là Wacom để làm việc chuyên dụng, hai là iPad Pro + Apple Pencil để không bỏ lỡ những khoảnh khắc sáng tạo trên những hành trình yêu cầu sự linh hoạt, gọn nhẹ và đa năng. Trong khi đó, chị Thùy An, một designer tự do chuyên về thiết kế thời trang tại TP.HCM lại cho rằng iPad Pro + Pencil có thể là sự lựa chọn tốt của chị nếu đủ điều kiện, hiện chị đang dùng cả iPad mini và Wacom Intuos 3 cho công việc thiết kế của mình.

Ngoài ra, một cuộc thăm dò gần đây với hơn 4000 nhà thiết kế cũng khẳng định giới thiết kế chuyên nghiệp không quan tâm tới iPad (Pro) lẫn Pencil của Apple. Khảo sát đăng trong một bài viết có tiêu đề "Sorry, Apple. Turns Out Designers Don't Use iPads" (Tạm dịch: Xin lỗi Apple, các nhà thiết kế không dùng đến iPad) đăng tải trên tạp chí WIRED.

Theo đó, anh Khôi Vinh vốn là nhà thiết kế đồ họa tương tác nổi tiếng người Mỹ gốc Việt, từng là Giám đốc thiết kế của thời báo New York Times và hiện đang đảm nhận chức vụ Thiết kế trưởng của Adobe đã thực hiện cuộc khảo sát này. Qua đó anh và các đồng nghiệp đã nhận ra rằng, các ứng dụng hay phần mềm hiện đại đều phải "ngả mũ" trước giấy và bút.

Một điểm nữa, Apple Pencil giá rẻ hơn một bộ tablet Wacom (kể cả dòng cấp thấp), nhưng nó chỉ hữu dụng với iPad trong khi Wacom có thể dùng với gần như mọi máy tính. Do vậy sự bù trừ này khó phán xét.

Thay lời kết

Khi chưa có bộ đôi iPad Pro và Pencil của Apple trên tay thì chúng ta chưa thể nói nhiều, nhưng nó được thiết kế cho nhiều mục đích nên không thể thay thế những thiết bị chuyên nghiệp như Wacom, giới chuyên nghiệp cần những thiết bị chuyên nghiệp, nhưng iPad Pro + Pencil vẫn đủ sức hấp dẫn để người dùng trải nghiệm thêm (nếu có điều kiện), đó cũng có thể là một phần lý do mà Apple bán Pencil như là một phụ kiện mua thêm chứ không phải là một thứ gắn kèm mặc định với iPad Pro.

Có thể nói Apple đã khôn ngoan khi lấp vào chỗ trống giữa giới thiết kế chuyên nghiệp và những người cần "một cái gì đó để vẽ" nhưng không muốn từ bỏ sự tiện nghi của họ trong việc giải trí. Còn về phần Wacom, dù Apple Pencil chưa thực sự trực tiếp đe dọa tới họ nhưng chắc chắn họ sẽ phải làm việc nhiều hơn để củng cố vị trí của mình. Suy cho cùng, sự ra đời của Pencil là tất yếu và tốt cho sự cạnh tranh.

H.T