VnReview
Hà Nội

VNG kiện TikTok, First News kiện Lazada: 2 vụ kiện 1 tâm điểm

Không bao lâu sau vụ VNG kiện TikTok, đến lượt công ty xuất bản First News - Trí Việt cũng chính thức công bố kiện sàn thương mại điện tử Lazada vì tiếp tay cho việc bán sách giả. Xin nhấn mạnh là không phải Lazada trực tiếp bán sách giả, mà là sách giả được bán trên nền tảng Lazada.

Tuy 2 mà 1: 2 thương hiệu đều là nền tảng online

2 vụ kiện khác nhau, thậm chí hoàn toàn khác.

Vụ thứ nhất, VNG là nguyên đơn, TikTok là bị đơn. Đơn kiện đã được Tòa án Nhân dân TP.HCM thụ lí. Theo đơn kiện, VNG cáo buộc TikTok đã xâm phạm bản quyền ghi âm các bài hát do công ty con của VNG là Zing sở hữu. Ngoài việc yêu cầu TikTok gỡ bỏ các bản quyền bài hát do Zing sở hữu được lồng ghép trái phép vào nhiều clip ngắn trên TikTok, phía VNG còn yêu cầu TikTok chính thức xin lỗi công khai, và đặc biệt là phải bồi thường hơn 221,5 tỉ đồng, tương đương khoảng 9,5 triệu USD.

Vụ thứ hai, Công ty First News - Trí Việt là nguyên đơn, còn Lazada là bị đơn. First News - Trí Việt cáo buộc rằng, Lazada đã để cho các gian hàng bán sách giả của các sách mà First News nắm giữ bản quyền xuất bản. Trường hợp sách giả mới nhất là tựa sách Muôn kiếp nhân sinh, bị làm giả và bán trên Lazada với mức giá chỉ bằng từ 48-50% so với sách thật, gây ảnh hưởng đến việc làm ăn kinh doanh của nhà phát hành sách thật.

First News đưa ra yêu cầu Lazada phải gỡ bỏ tất cả sách giả, và chặn việc bán sách giả trên website thương mại điện tử này; đồng thời phải có biện pháp ngăn chặn, yêu cầu các gian hàng bán sách trên Lazada phải chứng minh được nguồn gốc hợp pháp của sách bán trên website.;  

Mỗi vụ việc khác nhau nhưng cả 2 đều có chung 1 điểm: Họ đều là nền tảng online, cung cấp dịch vụ cho người dùng là cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp sử dụng miễn phí hoặc có phí để kinh doanh hoặc giải trí.

Với TikTok, một nền tảng mạng xã hội video ngắn hiện có khoảng 800 triệu người dùng hàng tháng trên thế giới và có hơn 10 triệu người dùng tại Việt Nam. TikTok đã bị VNG cáo buộc để người dùng tùy tiện sử dụng trái phép bản quyền ghi âm khoảng 150 bài hát do Zing nắm bản quyền trong hơn 11 triệu video ngắn tải lên trên nền tảng của mình.

Còn Lazada, để cho các gian hàng là đối tác, khách hàng của mình bán sách giả xâm phạm bản quyền của First News - Trí Việt. Ngoài tựa Muôn kiếp nhân sinh, nhiều tựa sách khác của First – Trí Việt cũng bị làm giả và bán trên Lazada, như: Đắc nhân tâm, Hành trình về phương Đông, Hạt giống tâm hồn, Nghĩ giàu và làm giàu, Đánh thức con người phi thường trong bạn, Vị tu sĩ bán chiếc Ferrari, Đi tìm lẽ sống

Như vậy 2 vụ kiện đều hướng về 1 mục tiêu: Buộc 2 nền tảng online là TikTok và Lazada phải chịu trách nhiệm trước các vi phạm xảy ra trên nền tảng của mình, không thể tiếp tục phớt lờ trách nhiệm quan trọng của một nền tảng thu lợi từ khách hàng nhưng lại thiếu trách nhiệm kiểm soát những gì diễn ra.

Tuy 2 mà 1: 2 vụ kiện đều về quyền sở hữu trí tuệ

Sách giả, thực chất chính là sự xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực in ấn xuất bản.

Sách là sáng tác là trí tuệ. Việc xâm phạm loại bản quyền tài sản trí tuệ này có thể đong đếm thành lợi ích kinh tế, thành tiền. Theo giám đốc của First News - Trí Việt, doanh thu của các nhà xuất bản hàng trăm tỉ đồng mỗi năm và nếu không có sách lậu thì mức tăng doanh thu này đã có thể tăng gấp chục lần trong 15 năm qua. Ông đơn cử rằng chỉ một vụ phát hiện và sau đó thu giữ tang vật tại nhà in Huy Thi vào năm 2011 với số sách đã lên tới 1 tỉ đồng.

Với vụ VNG kiện TikTok, ngay từ quá trình tiếp nhận hồ sơ khởi kiện và chấp nhận thụ lí Tòa án Nhân dân TP.HCM đã xếp loại vụ án là "tranh chấp sở hữu trí tuệ" rồi. Chính xác hơn thì đó là sự xâm phạm bản quyền ghi âm trong lĩnh vực âm nhạc. Về giá trị thì phía VNG đã nêu thẳng mức yêu cầu bồi thường là hơn 221,5 tỉ đồng, tương đương khoản 9,5 triệu USD.

Tuy 2 mà 1, cùng 1 tâm điểm là xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hay nói nôm na là vi phạm bản quyền khiến bên "bị hại" đâm đơn khởi kiện dân sự ra tòa đã là đi đến bước giọt nước tràn ly.

Trong dư luận có ý còn nghi ngờ về tính khả thi của vụ kiện rằng chưa biết vụ kiện có đưa ra xét xử được không. Tuy nhiên dưới góc nhìn của tôi, cả hai vụ kiện hoàn toàn có tính khả thi vì hoàn toàn đáp ứng được các điều kiện pháp lí: Thứ nhất, nguyên đơn và bị đơn đều đóng tại Việt Nam, mà cụ thể là tại TP.HCM. Thứ hai, sự vi phạm là rõ ràng và đã được bên bị đơn nhờ đơn vị chức năng lập vi bằng. Thứ ba, trách nhiệm của bên cung cấp nền tảng online cho các dịch vụ giải trí trực tuyến, thương mại điện tử đều đã được qui định trong các văn bản pháp qui hiện hành. Thứ tư, mức độ thiệt hại về phía bị đơn đương nhiên là có cách chứng minh từ phía mình.

Khoan hãy đề cập đến mức bồi thường dân sự là bao nhiêu vì vấn đề này khá phức tạp và dễ xảy ra tranh cãi về căn cứ, cách định giá.v.v… Nhưng ở góc độ phán quyết của pháp luật, khả năng được xử thắng của hai nguyên đơn là khá cao và khả năng bị xử vi phạm đối với hai bị đơn cũng rất khả thi.

Tình trạng xâm phạm bản quyền tại Việt Nam diễn ra tràn lan hàng chục năm qua rất khó ngăn chặn từ các vụ lớn đến vụ nhỏ. Chọn cách ra tòa án để giải quyết tranh chấp dù là giọt nước tràn ly nhưng cũng là con đường cần thiết để giải quyết rõ ràng, dứt khoát, sòng phẳng và văn minh.

Chính vì thế tôi ủng hộ 2 vụ kiện của VNG và First News - Trí Việt!

Dạ Thảo

Chủ đề khác