Vùng phòng không là gì? Tại sao Mỹ tức giận vì vùng phòng không Trung Quốc?

Căng thẳng giữa ba nền kinh tế lớn nhất thế giới đang gia tăng liên quan đến Vùng phòng không mới gây tranh cãi của Trung Quốc.

Hôm thứ Bảy vừa qua, Trung Quốc đã tuyên bố tạo ra một vùng nhận diện phòng không (ADIZ) ở biển Hoa Đông. Ngay lập tức, nó đã nhận được lời chỉ trích mạnh mẽ từ Mỹ và đồng minh thân cận là Nhật Bản. Cả hai nước này từ chối công nhận vùng mới được Trung Quốc tạo ra này.

Vùng phòng không Trung Quốc mới thiết lập bao gồm cả các đảo đang tranh chấp với Nhật Bản

Vậy "Vùng phòng không Trung Quốc là gì"?

Theo CNN, Trung Quốc đã công bố một bản đồ và các tọa độ xác định đó là vùng phòng không của mình hôm 23/11 vừa qua. Nước này tuyên bố các máy bay bay qua khu vực này phải báo cáo lịch trình các chuyến bay cho Trung Quốc, duy trì trạng thái liên lạc vô tuyến 2 chiều và có dấu hiệu nhận biết quốc tịch của chiếc máy bay. Quy định mới này có hiệu lực từ 10 giờ sáng ngày 23/11.

Vùng nhận diện phòng không này bao gồm cả khu vực biển đang tranh chấp và các hòn đảo trong quần đảo Điếu Ngư/ Senkaku mà Trung Quốc và Nhật Bản đều tuyên bố chủ quyền.

Trung Quốc thề sẽ "áp dụng các biện pháp phòng vệ khẩn cấp để đáp lại những chuyến bay không hợp tác trong vùng hoặc từ chối tuân thủ các hướng dẫn nói trên".

"Vùng phòng không" (ADIZ) là gì?

Vùng phòng không (ADIZ) không phải là một khái niệm mới. Nó cơ bản là một vùng đệm bên ngoài không phận chủ quyền của một quốc gia

Một số quốc gia, gồm cả Mỹ và Nhật đã thiết lập ADIZ trong không phận quốc tế ngay cạnh nước họ. Một máy bay nước ngoài đi vào một Vùng phòng không có thể bị yêu cầu nhận diện bản thân vì đã đi vào không phận của nước đó.

Theo biên tập viên James Hardy của tạp chí Defence Weekly, quy định này được đơn phương áp đặt, vì vậy nó không thực sự có một cơ sở pháp lý và không dựa trên đàm phán với các nước láng giềng.

"Nó có mục đích là để cung cấp cho đất nước đó một khu vực cảnh báo sớm, trong đó họ có thể đánh chặn máy bay có khả năng không thân thiện".

Tại sao Mỹ can thiệp?

Người Mỹ hiểu ADIZ khác Trung Quốc.

Như hãng tin Tân hoa xã cho biết, các quy định nhận diện máy bay mới của Trung Quốc không phân biệt giữa máy bay bay qua Vùng phòng không không không có ý định bay vào không phận Trung Quốc với máy bay có ý định đó.

Đây không phải là cách Mỹ hiểu về ADIZ như Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nói hôm 23/11 vừa qua: "Mỹ không áp dụng các thủ tục ADIZ của mình cho các máy bay nước ngoài không dự định vào không phận Mỹ. Chúng tôi thúc giục Trung Quốc không thực hiện đe dọa của mình để tiến hành hành động chống lại các máy bay không tự nhận diện hoặc tuân thủ các quy định từ Bắc Kinh".

Mỹ nói họ sẽ không công nhận Vùng phòng không của Trung Quốc.

Đối với Mỹ, Vùng phòng không Trung Quốc mới thành lập đã trở nên nghiêm trọng hơn tranh chấp đảo giữa Trung Quốc và đồng minh lâu năm của mình là Nhật Bản.

"Mỹ rất quan ngại về tự do điều hướng, bất kể đó là trên biển hay bầu trời", biên tập viên Greg Waldron của tạp chí Flightglobal nhận xét.

Các chuyến bay thương mại có bị ảnh hưởng bởi Vùng phòng không mới của Trung Quốc?

Như thông báo của Trung Quốc đã định nghĩa, các yêu cầu vùng phòng không của Trung Quốc rõ ràng là áp dụng cho tất cả máy bay. Nhưng thông tin chi tiết lại rất mù mờ.

Trong khi đó, các hãng hàng không Nhật Bản như Japanese airliners, All Nippon Airways (ANA) và Japan Airlines (JAL) đã tuyên bố họ sẽ không trình các kế hoạch bay của các chuyến bay của mình qua các vùng bị ảnh hưởng.

Hải Ninh