'Hồ giết người' châu Phi cướp đi hơn 1.700 sinh mạng - Sau khi rút nước, chuyên gia tìm ra hung thủ thực sự

Vì sao một hồ nước đẹp đẽ lại ẩn chứa "độc dược" giết chết hơn 1.700 người? Điều gì đã gây nên thảm họa kinh hoàng này?Hồ Nyos nằm ở phía Tây Bắc nước Cộng hòa Cameroon, châu Phi, nơi sở hữu phong cảnh thiên nhiên rất nên thơ với thảm thực vật vô cùng phong phú. Hồ nằm ở độ cao 1091m với diện tích 158 ha và độ sâu trung bình của nước là 200m. Mặt hồ quanh năm chỉ lăn tăn vài gợn sóng vì bao quanh đây là những dãy núi cao chắn gió, thêm vào đó, nước hồ cũng trong xanh, ngồi trên thuyền có thể nhìn rõ cả đáy sâu.Tuy nhiên, đừng dễ dàng để vẻ đẹp của hồ Nyos đánh lừa bởi đây vốn không phải một báu vật của tạo hóa mà ngược lại, chính là chiếc "hồ giết người" đã từng cướp đi 1.746 sinh mạng trong vài phút.Vẻ đẹp của hồ Nyos. Ảnh: BBCCâu chuyện về "hồ giết người"Sáng sớm ngày 21/8/1986, khi cư dân địa phương còn đang say giấc nồng, một thảm họa thiên nhiên bí ẩn đã âm thầm ập đến.Không một lời cảnh báo, hồ nước này bất ngờ thải ra hàng trăm nghìn tấn carbon dioxide (CO2), ước tính dao động từ 300.000 đến 1,6 triệu tấn, và đám mây khí chết chóc đã lan rộng ra vùng xung quanh với vận tốc gần 100km/h, làm chết ngạt 1.746 người và hơn 3.500 vật nuôi trong vòng vài phút (số liệu từ Science Alert).Hiệu ứng tàn phá nhanh đến chóng mặt, đám mây đã hạ gục người dân địa phương và động vật hoang dã khi làm cạn kiệt khí oxy trong bán kính 25km quanh hồ. Các phóng viên trong khu vực mô tả sự kiện này giống như hậu quả của một vụ đánh bom neutron (một loại bom nhiệt hạch khiến con người chết vì các bệnh bức xạ).Thảm họa đã giết chết 1.746 người và hơn 3.500 vật nuôi. Ảnh: BBCNhiều người dân từ các làng Cha, Nyos và Subum đã qua đời ngay trong giấc ngủ. Một số được tìm thấy với vết máu ở mũi và miệng. Khi số ít người sống sót còn lại tỉnh dậy, cảnh tượng kinh hoàng trước mắt họ không phải chiến tranh, bạo lực, chỉ đơn giản là những xác chết. Ngay cả những con ruồi cũng đã chết!Joseph Nkwain, một nạn nhân thức dậy 3 giờ sau khi đám mây CO2 kéo đến, kể lại trải nghiệm cho nhà nghiên cứu của Đại học Plymouth (Anh):"Tôi không thể nói được, đờ người ra và không thể mở miệng. Tôi còn ngửi thấy mùi gì đó khủng khiếp... Tôi nghe thấy tiếng con gái mình ngáy rất to, rất bất thường.Khi lao đến giường con gái... Tôi ngã quỵ. Tôi thấy cánh tay mình đầy những vết thương mà không hiểu vì sao. Con gái tôi đã chết."Câu hỏi được đặt ra là "vì sao?". Vì sao một hồ nước đẹp đẽ lại ẩn chứa "độc dược" giết chết hơn 1.700 người? Điều gì đã gây nên thảm họa kinh hoàng này?Hóa giải bí ẩnTheo Sohu, sau khi xả nước hồ, các chuyên gia đã phát hiện ra hồ Nyos nằm trên miệng một ngọn núi lửa đã tắt nên dưới đáy hồ tích trữ một lượng khí CO2 khổng lồ và tăng lên không ngừng. Lớp nước trong vắt trên mặt hồ thực tế là lớp "phong ấn" khí độc. Do nước hồ luôn yên ả, không có sự xáo động nên CO2 vẫn nằm im dưới đáy suốt thời gian dài.Thảm kịch 1986 xảy ra khi một trận động đất làm rung chuyển đáy hồ, phá vỡ lớp "phong ấn" kiên cố phía trên. Khí CO2 ở đáy nay bất ngờ bị đẩy lên tầng trên của mặt hồ và thoát ra hàng loạt. Quy trình thải khí CO2 của hồ Nyos. Ảnh gốc: INRS, Việt hóa: Trang ĐinhBản thân khí CO2 không có độc nhưng do nặng hơn oxy nên nồng độ CO2 quá cao sẽ khiến oxy bị thiếu nghiêm trọng dẫn đến ngạt thở, tử vong. Các triệu chứng khác có thể xảy ra bao gồm mất khả năng vận động, bất tỉnh, chóng mặt, buồn nôn, tổn thương ngoài da...Để tránh thảm họa này tái diễn trong tương lai, các nhà khoa học đã nghiên cứu nhiều giải pháp như đào đường hầm thoát CO2 dưới đáy hồ, đổ vôi xuống hồ để trung hòa khí... nhưng đều không khả thi vì quá nguy hiểm hoặc quá tốn kém. Đến năm 2001, các chuyên gia cuối cùng đã giải quyết được vấn đề bằng cách lắp đặt một đường ống chạy từ tầng nước của đáy hồ lên bề mặt, giúp dẫn khí CO2 từ từ phân tán ngoài không khí một cách vô hại. Bằng cách này, nguy cơ xảy ra một thảm họa như năm 1986 sẽ được giảm thiểu, tuy vẫn còn nhiều mối nguy rình rập cư dân địa phương.