Vì sao chúng ta thường rất lười thể dục sau khi bỏ tập luyện vài ngày

Tập thể dục đã khó nhưng tiếp tục hoạt động này sau khi nghỉ ngơi vài ngày còn khó hơn nhiều. Nhưng tại sao lại có vấn đề này?

Bạn có cảm thấy tội lỗi khi bỏ lỡ buổi sáng chạy thể dục theo lịch trình hay buổi tập cơ bắp trong phòng tập không? Bạn có lo lắng rằng lượng calo đã đốt cháy từ buổi tập trước có thể vô ích vì sự gián đoạn kể trên?

Chúng ta khi tập thể dục thường rất dễ đạt được những mục tiêu đầu tiên. Tuy nhiên, về lâu dài nhiều người sẽ cảm thấy không thể tiếp tục thói quen tập luyện mà bản thân đã đặt ra, đặc biệt là sau khi nghỉ ngơi một thời gian ngắn. Câu hỏi đặt ra là, tại sao lại rất khó để tiếp tục tập thể dục sau khi nghỉ ngơi?

Năng lượng để tập thể dục

Tất cả các hoạt động thể chất đều đòi hỏi một số hình thức co cơ và cơ bắp cần năng lượng để duy trì các quá trình này. Các phân tử chịu trách nhiệm cung cấp năng lượng cho quá trình này được gọi là adenosine triphosphate (ATP). Nó được các nhà khoa học gọi là 'đồng tiền năng lượng của tế bào'. Có 2 con đường sinh hóa để hình thành ATP, tùy thuộc vào hình thức hô hấp được sử dụng trong bài tập: hiếu ký và kỵ khí.

Thể dục hiếu khí bao gồm hoạt động thể chất tạo ra năng lượng bằng cách sử dụng oxy. Các bài tập hiếu khí làm tăng nhịp tim và nhịp thở trong một thời gian dài, giúp tăng lượng oxy (do nhịp thở cao) và cung cấp oxy (do nhịp tim cao) cho các mô cơ. Glycogen và chất béo phản ứng với oxy để tạo ra ATP với nước và CO2 là sản phẩm phụ của quá trình này. Tập hiếu khí thường xuyên sẽ kích thích hệ thống tim mạch vì phải bơm một lượng máu lớn có oxy đến các mô.

ATP cung cấp năng lượng cho quá trình co cơ, lan truyền xung thần kinh, tổng hợp hóa học trong cơ thể

Thể dục kỵ khí bao gồm các hoạt động thể chất tạo ra năng lượng mà không cần oxy. Khi đó, glycogen trong cơ bị phá vỡ ở điều kiện không có oxy để tạo ra ATP, với axit lactic là sản phẩm phụ của quá trình này. Thể dục kỵ khí thường xuyên gây ra các vết rách vi mô cho sợi cơ. Cơ thể thích ứng với điều này bằng cách kết hợp các tế bào vệ tinh đến vị trí chấn thương để tạo thành nhiều sợi cơ hơn, dẫn đến tăng khối lượng cơ.

Rõ ràng từ những điểm đã nêu trên thì tập thể dục rất cần năng lượng và có lợi ích về mặt sinh lý. Tuy nhiên không phải nó không có mặt trái. Khi tập thể dục được 1 hoặc 2 ngày, bạn cảm thấy tràn đầy sinh khí hay uể oải. Nếu câu trả lời là vế thứ 2 thì nó có thể đến một phần từ tâm lý và một phần từ sinh lý.

Vì sao nghỉ tập vài ngày là rất lười tập lại?

Thực hiện các bài tập như chạy bộ sử dụng một lượng đáng kể glycogen và chất béo, trong khi các bài tập cường độ cao như chạy nước rút hoặc cử tạ lại chủ yếu phụ thuộc vào năng lượng của glycogen. Do đó, dự trữ glycogen bị cạn kiệt sau các buổi tập thể dục cường độ cao hoặc kéo dài. Việc tái tạo lượng dự trữ glycogen diễn ra khá chậm và vì vậy sau khi tập thể dục bạn cần bổ sung lượng carbohydrate phù hợp trong chế độ ăn uống.

Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng trạng thái cạn kiệt glycogen có liên quan đến mệt mỏi cơ. Các bằng chứng khác cho thấy một số protein trong cơ bị phân hủy cùng với glycogen và chất béo do sự mệt mỏi của quá trình tập luyện. Thiệt hại này có thể kéo dài nhiều giờ sau khi buổi tập kết thúc. Vì vậy, sau buổi tập chúng ta cũng nên bổ sung protein và axit amin cho cơ thể.

Các khớp như khuỷu tay, mắt cá chân, đầu gối nơi chịu phần lớn những mệt mỏi về sinh học sau khi tập luyện cần thời gian để thích nghi và sửa chữa những tổn thương trước đó. Đây là lý do khiến bạn cảm thấy đau nhức cơ bắp sau khi tập luyện.

Bộ ba cân bằng giữa tập thể dục, dinh dưỡng và nghỉ ngơi đảm bảo rằng bạn có thể tiếp tục tập luyện sau khi bỏ tập vài ngày

Tập thể dục cũng đòi hỏi sự nỗ lực về tinh thần vì chúng ta phải tập trung vào mỗi bước di chuyển và tuân theo một thói quen. Tập trung trong thời gian dài có thể khiến tinh thần mệt mỏi. Những người mệt mỏi về tinh thần nghĩ rằng họ đã nỗ lực hơn những người không mệt mỏi. Do đó, họ có thể sẽ dành ít thời gian tập luyện để được nghỉ ngơi nhiều hơn.

Hàng ngàn năm trước, tổ tiên chúng ta sinh sống bằng săn bắn, hái lượm và cần tiêu tốn nhiều năng lượng. Đi săn nhưng không bắt được con mồi nào khiến họ rơi vào tình trạng thiếu hụt năng lượng. Theo thời gian, điều này dẫn tới suy nhược và tử vong do suy dinh dưỡng. Do đó, tổ tiên của chúng ta đã phát triển gen để giảm thiểu sự mất năng lượng trong tất cả các hoạt động không cần thiết bằng cách nghỉ ngơi nhiều nhất có thể.

Nguồn lương thực trở nên dồi dào và ổn định hơn khi con người chuyển từ săn bắn, hát lượm sang làm nông nghiệp. Do đó, việc tìm kiếm thức ăn cần ít năng lượng đi đáng kể. Tuy nhiên, chúng ta vẫn giữ gen của tổ tiên săn bắn hái lượm. Ở một mức độ nào đó, cơ thể vẫn tích trữ năng lượng dư thừa và không muốn tiêu tốn năng lượng cho các hoạt động không cần thiết, chẳng hạn như tập thể dục.

Vì vậy, việc khó tập luyện trở lại sau vài ngày nghỉ là do sự kết hợp của các yếu tố tâm sinh lý. Sức khỏe thể chất và tinh thần suy giảm do dinh dưỡng kém, tập thể dục quá sức và thiếu nghỉ ngơi. Đây là lý do chính dẫn đến cảm giác khó ra khỏi giường sau một ngày nghỉ ngơi.

Nguyễn Dương (Theo ScienceABC)