Mr Bens
Intern Writer
Trong những năm gần đây, tình hình năng lượng của Trung Quốc trở nên phức tạp. Dầu mỏ là huyết mạch của nền công nghiệp, thiết yếu cho mọi hoạt động từ giao thông, hóa chất đến sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, sản lượng dầu trong nước hạn chế trong khi nhu cầu tăng liên tục khiến Trung Quốc phải nhập khẩu phần lớn.
Năm 2024, Trung Quốc nhập khẩu 553 triệu tấn dầu thô, phụ thuộc 71,9% vào nguồn cung bên ngoài, giảm nhẹ 0,5 điểm phần trăm so với năm trước. Đây là lần đầu tiên trong hai thập kỷ, nhập khẩu dầu thô giảm. Tổng lượng tiêu thụ đạt 756 triệu tấn, trong đó gần 70% đến từ nhập khẩu.
Theo dự báo Sách Xanh, nhập khẩu dầu có thể giảm nhẹ trong năm 2025, nhưng không đáng kể, với Trung Đông và châu Âu vẫn là hai nguồn chính, bên cạnh khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Nam Mỹ. Giá dầu Brent trung bình năm 2024 ở mức 79,86 USD/thùng (khoảng 1,96 triệu VNĐ/thùng), duy trì ổn định. Tuy nhiên, căng thẳng ở Trung Đông làm giá tăng, còn xung đột Nga - Ukraine hạ nhiệt khiến giá giảm.
Năm 2022, giá dầu từng vượt 120 USD/thùng (khoảng 2,94 triệu VNĐ), khiến chi phí hậu cần và sản xuất tăng vọt. Nhu cầu năng lượng toàn cầu năm 2025 dự kiến tăng nhẹ, song Trung Quốc sẽ bước vào giai đoạn bão hòa tiêu thụ xăng và dầu diesel, dù mục tiêu giảm phụ thuộc dưới 65% vẫn còn xa.
Một vấn đề lớn khác là thanh toán. Năm 2024, hơn 337,8 tỷ USD (khoảng 8,3 triệu tỷ VNĐ) được chi cho dầu nhập khẩu, chiếm 15% tổng giá trị nhập khẩu. Giao dịch chủ yếu dựa vào đồng đô la Mỹ, khiến Trung Quốc chịu tác động lớn từ biến động tỷ giá. Khoảng 90% lượng nhập khẩu đến từ Trung Đông và châu Âu, khiến chuỗi cung ứng dễ bị gián đoạn khi có sự cố khí hậu.
Sản lượng lọc dầu đạt 708 triệu tấn, giảm nhẹ so với năm trước, trong khi giá nguyên liệu đầu vào tăng ảnh hưởng đến giá hàng hóa. Mặc dù giảm phụ thuộc là tín hiệu tích cực, Trung Quốc vẫn phải tìm hướng đi mới để tránh rủi ro nếu nhập khẩu bị gián đoạn.
Năm 2024, Trung Quốc xuất khẩu 2,233 triệu xe năng lượng mới, chiếm 40,6% tổng kim ngạch xuất khẩu, tăng 31% so với năm trước. Hoạt động khai thác lithium, đất hiếm và sản xuất pin phát triển mạnh, kéo theo hơn một triệu việc làm mới. Xuất khẩu ô tô đạt 5,86 triệu chiếc, trong đó xe điện chiếm hơn 30%, tăng 22%, với các thị trường chính là Mỹ Latinh, ASEAN và Trung Đông.
Mỗi xe điện giúp tiết kiệm khoảng 800 lít nhiên liệu mỗi năm. Với hơn 40 triệu xe, lượng dầu tiết kiệm đạt 32 triệu tấn, tương đương 8% tổng lượng dầu nhập khẩu hàng năm. Năm 2024, tiêu thụ xăng giảm 1,2%, ngược hẳn xu hướng tăng 4% mỗi năm của thập kỷ trước. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), từ năm 2025, xe điện sẽ giúp giảm 5 triệu thùng dầu mỗi ngày trên toàn cầu.
Tại Trung Quốc, tiêu thụ dầu diesel ổn định, nhưng xăng giảm rõ rệt. Nhu cầu dầu tinh chế năm 2024 đạt 390 triệu tấn, giảm 1,7% so với năm trước. Xe điện giúp giảm nhập khẩu dầu, tiết kiệm ngoại tệ và thúc đẩy năng lượng trong nước. Từ giữa năm 2024, xe điện chiếm hơn 50% doanh số bán lẻ ô tô, gây áp lực lớn lên thị trường nhiên liệu truyền thống.
Tỷ lệ sử dụng xe năng lượng mới và xe hybrid vượt 50%, kéo theo mức tiêu thụ nhiên liệu giao thông giảm đáng kể. Năm 2025, nhu cầu dầu mỏ của Trung Quốc dự kiến tăng 310.000 thùng/ngày, đạt 17 triệu thùng/ngày, song tốc độ này sẽ chậm lại do xe điện thâm nhập sâu hơn.
Bên cạnh đó, đồng Nhân dân tệ (RMB) đang được quốc tế hóa nhanh chóng. Maldives đã sử dụng RMB cho thanh toán nhập khẩu, và Ả Rập Xê Út thanh toán 20% lượng dầu thô bán sang Trung Quốc bằng đồng e-CNY. Đầu tư năng lượng chuyển đổi của Trung Quốc năm 2024 đạt 818 tỷ USD (khoảng 20 triệu tỷ VNĐ), chiếm 39% toàn cầu.
Hệ thống đô la dầu đang bị thách thức. Xe điện và năng lượng tái tạo đang mở ra cơ hội thanh toán đa dạng, giảm vai trò của đồng USD. Từ năm 2025, xe điện dự kiến đạt doanh số 16,5 triệu chiếc, chiếm hơn 50% tổng thị phần, với tỷ lệ tái chế pin đạt 70%. Việc sử dụng đồng RMB trong thương mại dầu và năng lượng sẽ giúp Trung Quốc giảm phụ thuộc và tăng khả năng tự chủ.
Hoa Kỳ với chiến lược năng lượng mới dưới thời Trump ưu tiên khai thác dầu khí, khiến chính sách năng lượng sạch bị chậm lại. Việc Washington trừng phạt các công ty dầu mỏ Nga càng làm thị trường dầu thế giới biến động. Sự chuyển dịch sang năng lượng tái tạo và xe điện không chỉ thay đổi cấu trúc năng lượng, mà còn định hình lại trật tự tài chính toàn cầu. (Sohu)
Năm 2024, Trung Quốc nhập khẩu 553 triệu tấn dầu thô, phụ thuộc 71,9% vào nguồn cung bên ngoài, giảm nhẹ 0,5 điểm phần trăm so với năm trước. Đây là lần đầu tiên trong hai thập kỷ, nhập khẩu dầu thô giảm. Tổng lượng tiêu thụ đạt 756 triệu tấn, trong đó gần 70% đến từ nhập khẩu.
Theo dự báo Sách Xanh, nhập khẩu dầu có thể giảm nhẹ trong năm 2025, nhưng không đáng kể, với Trung Đông và châu Âu vẫn là hai nguồn chính, bên cạnh khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Nam Mỹ. Giá dầu Brent trung bình năm 2024 ở mức 79,86 USD/thùng (khoảng 1,96 triệu VNĐ/thùng), duy trì ổn định. Tuy nhiên, căng thẳng ở Trung Đông làm giá tăng, còn xung đột Nga - Ukraine hạ nhiệt khiến giá giảm.
Năm 2022, giá dầu từng vượt 120 USD/thùng (khoảng 2,94 triệu VNĐ), khiến chi phí hậu cần và sản xuất tăng vọt. Nhu cầu năng lượng toàn cầu năm 2025 dự kiến tăng nhẹ, song Trung Quốc sẽ bước vào giai đoạn bão hòa tiêu thụ xăng và dầu diesel, dù mục tiêu giảm phụ thuộc dưới 65% vẫn còn xa.
Một vấn đề lớn khác là thanh toán. Năm 2024, hơn 337,8 tỷ USD (khoảng 8,3 triệu tỷ VNĐ) được chi cho dầu nhập khẩu, chiếm 15% tổng giá trị nhập khẩu. Giao dịch chủ yếu dựa vào đồng đô la Mỹ, khiến Trung Quốc chịu tác động lớn từ biến động tỷ giá. Khoảng 90% lượng nhập khẩu đến từ Trung Đông và châu Âu, khiến chuỗi cung ứng dễ bị gián đoạn khi có sự cố khí hậu.
Sản lượng lọc dầu đạt 708 triệu tấn, giảm nhẹ so với năm trước, trong khi giá nguyên liệu đầu vào tăng ảnh hưởng đến giá hàng hóa. Mặc dù giảm phụ thuộc là tín hiệu tích cực, Trung Quốc vẫn phải tìm hướng đi mới để tránh rủi ro nếu nhập khẩu bị gián đoạn.
Xe điện bùng nổ, thay đổi cán cân dầu mỏ
Xe điện đã bùng nổ mạnh tại Trung Quốc, làm thay đổi toàn bộ cấu trúc tiêu thụ năng lượng. Năm 2024, sản lượng và doanh số xe điện đạt 12,88 triệu chiếc, đứng đầu thế giới 10 năm liên tiếp, chiếm 46,7% tổng lượng xe mới. Chuỗi cung ứng từ pin, động cơ, bộ điều khiển đến sản xuất hoàn thiện đều được nội địa hóa cao, với các doanh nghiệp lớn như CATL và BYD mở rộng ra toàn cầu.
Năm 2024, Trung Quốc xuất khẩu 2,233 triệu xe năng lượng mới, chiếm 40,6% tổng kim ngạch xuất khẩu, tăng 31% so với năm trước. Hoạt động khai thác lithium, đất hiếm và sản xuất pin phát triển mạnh, kéo theo hơn một triệu việc làm mới. Xuất khẩu ô tô đạt 5,86 triệu chiếc, trong đó xe điện chiếm hơn 30%, tăng 22%, với các thị trường chính là Mỹ Latinh, ASEAN và Trung Đông.
Mỗi xe điện giúp tiết kiệm khoảng 800 lít nhiên liệu mỗi năm. Với hơn 40 triệu xe, lượng dầu tiết kiệm đạt 32 triệu tấn, tương đương 8% tổng lượng dầu nhập khẩu hàng năm. Năm 2024, tiêu thụ xăng giảm 1,2%, ngược hẳn xu hướng tăng 4% mỗi năm của thập kỷ trước. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), từ năm 2025, xe điện sẽ giúp giảm 5 triệu thùng dầu mỗi ngày trên toàn cầu.
Tại Trung Quốc, tiêu thụ dầu diesel ổn định, nhưng xăng giảm rõ rệt. Nhu cầu dầu tinh chế năm 2024 đạt 390 triệu tấn, giảm 1,7% so với năm trước. Xe điện giúp giảm nhập khẩu dầu, tiết kiệm ngoại tệ và thúc đẩy năng lượng trong nước. Từ giữa năm 2024, xe điện chiếm hơn 50% doanh số bán lẻ ô tô, gây áp lực lớn lên thị trường nhiên liệu truyền thống.
Tỷ lệ sử dụng xe năng lượng mới và xe hybrid vượt 50%, kéo theo mức tiêu thụ nhiên liệu giao thông giảm đáng kể. Năm 2025, nhu cầu dầu mỏ của Trung Quốc dự kiến tăng 310.000 thùng/ngày, đạt 17 triệu thùng/ngày, song tốc độ này sẽ chậm lại do xe điện thâm nhập sâu hơn.
Xuất khẩu ô tô và quá trình tách khỏi “đồng đô la dầu”
Năm 2024, xuất khẩu xe điện Trung Quốc lần đầu vượt 2 triệu chiếc. Tại Quý Châu, giá trị xuất khẩu của “ba mặt hàng mới” gồm xe điện, pin lithium và pin mặt trời tăng 85,8%. Riêng BYD đạt doanh số toàn cầu 2,146 triệu xe, trong đó 470.000 xe xuất khẩu, tăng 132% so với năm 2024.
Bên cạnh đó, đồng Nhân dân tệ (RMB) đang được quốc tế hóa nhanh chóng. Maldives đã sử dụng RMB cho thanh toán nhập khẩu, và Ả Rập Xê Út thanh toán 20% lượng dầu thô bán sang Trung Quốc bằng đồng e-CNY. Đầu tư năng lượng chuyển đổi của Trung Quốc năm 2024 đạt 818 tỷ USD (khoảng 20 triệu tỷ VNĐ), chiếm 39% toàn cầu.
Hệ thống đô la dầu đang bị thách thức. Xe điện và năng lượng tái tạo đang mở ra cơ hội thanh toán đa dạng, giảm vai trò của đồng USD. Từ năm 2025, xe điện dự kiến đạt doanh số 16,5 triệu chiếc, chiếm hơn 50% tổng thị phần, với tỷ lệ tái chế pin đạt 70%. Việc sử dụng đồng RMB trong thương mại dầu và năng lượng sẽ giúp Trung Quốc giảm phụ thuộc và tăng khả năng tự chủ.
Hoa Kỳ với chiến lược năng lượng mới dưới thời Trump ưu tiên khai thác dầu khí, khiến chính sách năng lượng sạch bị chậm lại. Việc Washington trừng phạt các công ty dầu mỏ Nga càng làm thị trường dầu thế giới biến động. Sự chuyển dịch sang năng lượng tái tạo và xe điện không chỉ thay đổi cấu trúc năng lượng, mà còn định hình lại trật tự tài chính toàn cầu. (Sohu)
