VNR Content
Pearl
Hệ thống xả đảm nhận chức năng vô cùng quan trọng đối với sức khoẻ của phương tiện bạn đang đi lẫn môi trường xung quanh. Nhưng làm thế nào để biết khi nào nó gặp vấn đề?
Để trả lời cho câu hỏi đó, cũng như câu hỏi đặt ra ở tiêu đề, chúng ta hãy cùng tìm hiểu sơ lược về hệ thống xả của ô tô.
Các thành phần của hệ thống xả
Bởi động cơ đốt trong (ICE) sử dụng cơ chế đốt nhiên liệu để đẩy pít-tông, từ đó tạo ra năng lượng, các phụ phẩm hình thành trong quá trình này cần được đưa ra ngoài một cách an toàn. Hệ thống xả sẽ thực hiện điều đó. Các thành phần cấu tạo nên hệ thống xả là:
- Ống dẫn khí xả từ xi lanh đến ống xả: Đây là bộ phận nằm gần khối động cơ nhất, và là bước đầu tiên trong quy trình xả khí thải. Nó gắn vào đầu xi-lanh, thu gom luồng khói thải ra từ xi-lanh, và đốt cháy hết những khí gas còn sót lại. Ống dẫn này sau đó sẽ dẫn khí thu được đến bộ lọc khí thải hoặc bộ tăng áp động cơ (nếu động cơ là loại tăng áp). Cách thiết kế của ống dẫn khí xả từ xi-lanh đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng đến hiệu suất phương tiện nói chung, và một số động cơ cỡ lớn có thể được trang bị đến hai ống dẫn khí xả này. Các ống dẫn chủ yếu được làm từ thép không gỉ, nhôm, và gang thép để chống chịu được nhiệt độ cao.
- Cảm biến oxy: Đây là bộ phận thiết yếu trong bất kỳ động cơ đốt trong hiện đại nào, và thông thường thì trong một chiếc ô tô sẽ có ít nhất 2 cảm biến oxy - những động cơ V6 hay V8 với hai ống dẫn khí xả từ xi lanh hiển nhiên sẽ có nhiều cảm biến oxy hơn bình thường. Cảm biến oxy đầu tiên nằm trong hệ thống ống dẫn khí xả từ xi lanh. Bằng cách đo lượng oxy hiện diện trong khói xả, máy tính trong ô tô có thể xác định liệu cần thêm hoặc bớt nhiên liệu để đạt được hiệu suất và hiệu quả tối đa. Các cảm biến oxy khác có thể được tìm thấy tại bộ lọc khí thải.
- Bộ lọc khí thải: Khí gas từ động có có thể được tái sử dụng trong các ô tô có động cơ tăng áp. Còn trong những ô tô không tăng áp, khí thải được dẫn đến bộ lọc khí thải thông qua đường ống dẫn khí xả từ xi-lanh, nơi một hỗn hợp các chất xúc tác sẽ được tận dụng để giảm khí thải độc hại. Ở giai đoạn này, hydrocarbon và carbon monoxide được biến đổi thành nước và carbon dioxide, còn nitrogen oxide thì được triệt tiêu. Theo quy định về khí thải, bộ lọc khí thải là bộ phận phải có trong mọi ô tô bán ra thị trường.
Những ô tô sử dụng nhiên liệu diesel, như Jeep Gladiator EcoDiesel hay Ford F-250 Super Duty, có thêm một bộ lọc chuyên dụng cho diesel nhằm thu gom những thành tố nặng trong diesel như bồ hóng và tro.
- Ống xả: Có rất nhiều mảnh ống được sử dụng để liên kết các thành phần trong hệ thống. Chúng được gọi chung là ống xả và chạy dọc theo chiều dài của gầm xe.
- Bộ tiêu âm và bộ cộng hưởng khí nạp: Bộ tiêu âm có chức năng phản hồi và hấp thụ phần lớn âm thanh xuất hiện trong hệ thống. Thông thường, chỉ bộ tiêu âm thôi là chưa đủ, và ô tô cần thêm một bộ cộng hưởng khí nạp nữa. Bộ cộng hưởng khí nạp sẽ tập trung triệt tiêu những âm thanh tần số cao, tiếng rền động cơ, và tiếng vo vo khác. Cùng nhau, chúng sẽ giúp giảm bớt khá nhiều âm thanh gắt tai từ động cơ.
- Ống pô: Phần đầu mút nằm ở cuối đường ống xả là nơi sản phẩm của toàn bộ hệ thống xả được đưa ra ngoài. Ống pô thường nằm phía sau xe, và trên một số mẫu xe thể thao, bạn sẽ thấy có đến hai ống pô. Trên xe tải, chúng có thể được đặt ở hai bên hông. Xe ô tô điện không có ống pô (hoặc có ống pô giả để cho...đẹp), bởi xe ô tô điện không xả khí thải ra môi trường.
- Rò rỉ hệ thống xả: vấn đề này có thể do gỉ sét, lái xe qua những địa hình gồ ghề, hay những khớp nối của hệ thống bị lỏng dẫn đến hư hỏng. Nếu đường ống dẫn khí xả từ xi-lanh bị rò rỉ, khói độc có thể xâm nhập vào khoang xe. Và bởi hệ thống xả có chức năng tiêu âm cũng như triệt tiêu khí gas, tiếng ồn lớn, gắt tai có thể là bằng chứng cho thấy hệ thống xả đang bị rò rỉ. Nếu vấn đề không nghiêm trọng, một bộ kit sửa đường ống mua từ các cửa hàng sửa chữa có thể giúp ích cho bạn. Nếu không, bạn phải thay thế đường ống mới.
- Lỗi cảm biến: nếu không có cảm biến, máy tính không thể xác định tỉ lệ hoà trộn hợp lý giữa không khí và nhiên liệu, kết quả là xe sẽ sử dụng quá nhiều nhiên liệu, hoặc làm nghẽn bộ lọc khí thải.
- Khói xuất hiện trong hệ thống xả: dù khói từ hệ thống xả thường là dấu hiệu cho thấy có vấn đề trong động cơ, nó còn là một công cụ chẩn đoán tốt. Hãy tham khảo kỹ hơn tài liệu trên internet về các loại khói trong xe để biết chúng báo hiệu những gì.
- Gãy thanh treo: thanh treo là những cấu trúc nhỏ để giữ hệ thống xả ở đúng vị trí của nó, tránh bị tác động bởi các yếu tố xung quanh. Nếu một trong những thanh treo bị gãy, mọi thứ sẽ dịch chuyển, một điều cực kỳ tồi tệ vì nó không chỉ va chạm vào nhau mà còn dẫn đến nứt vỡ và rò rỉ hệ thống xả. Luôn chú ý kiểm tra thanh treo để đảm bảo chúng ở điều kiện tối ưu.
- Rung chấn: khi hệ thống xả gặp một vấn đề nghiêm trọng, toàn bộ chiếc xe có thể bị ảnh hưởng. Đôi lúc bạn sẽ cảm nhận được điều này thông qua những rung động ở bàn đạp ga, và thậm chí là vô-lăng. Trong tình huống này, tốt nhất nên mang xe đến garage để kiểm tra.
Tham khảo: CarBuzz
Để trả lời cho câu hỏi đó, cũng như câu hỏi đặt ra ở tiêu đề, chúng ta hãy cùng tìm hiểu sơ lược về hệ thống xả của ô tô.
1. Hệ thống xả là gì
Hệ thống xả của ô tô có mục đích thu gom và xả khí gas sản sinh ra trong mỗi chu kỳ của động cơ đốt trong. Nó không chỉ giúp loại bỏ những sản phẩm độc hại, mà còn nhằm đáp ứng những quy chuẩn toàn cầu về giảm thiểu khí thải gây ảnh hưởng cho môi trường. Toàn bộ hệ thống xả bao gồm ống dẫn khí xả từ xi lanh đến ống xả, bộ lọc khí thải, bộ tiêu âm, các cảm biến, và các ống xả. Bộ tiêu âm của phương tiện cũng giúp giảm tiếng ồn phát ra từ hệ thống xả. Bảo dưỡng hệ thống xả là yêu cầu thiết yếu để ngăn vấn đề phát sinh và chi phí sửa chữa tốn kém kèm theo.
Bởi động cơ đốt trong (ICE) sử dụng cơ chế đốt nhiên liệu để đẩy pít-tông, từ đó tạo ra năng lượng, các phụ phẩm hình thành trong quá trình này cần được đưa ra ngoài một cách an toàn. Hệ thống xả sẽ thực hiện điều đó. Các thành phần cấu tạo nên hệ thống xả là:
- Ống dẫn khí xả từ xi lanh đến ống xả: Đây là bộ phận nằm gần khối động cơ nhất, và là bước đầu tiên trong quy trình xả khí thải. Nó gắn vào đầu xi-lanh, thu gom luồng khói thải ra từ xi-lanh, và đốt cháy hết những khí gas còn sót lại. Ống dẫn này sau đó sẽ dẫn khí thu được đến bộ lọc khí thải hoặc bộ tăng áp động cơ (nếu động cơ là loại tăng áp). Cách thiết kế của ống dẫn khí xả từ xi-lanh đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng đến hiệu suất phương tiện nói chung, và một số động cơ cỡ lớn có thể được trang bị đến hai ống dẫn khí xả này. Các ống dẫn chủ yếu được làm từ thép không gỉ, nhôm, và gang thép để chống chịu được nhiệt độ cao.
- Cảm biến oxy: Đây là bộ phận thiết yếu trong bất kỳ động cơ đốt trong hiện đại nào, và thông thường thì trong một chiếc ô tô sẽ có ít nhất 2 cảm biến oxy - những động cơ V6 hay V8 với hai ống dẫn khí xả từ xi lanh hiển nhiên sẽ có nhiều cảm biến oxy hơn bình thường. Cảm biến oxy đầu tiên nằm trong hệ thống ống dẫn khí xả từ xi lanh. Bằng cách đo lượng oxy hiện diện trong khói xả, máy tính trong ô tô có thể xác định liệu cần thêm hoặc bớt nhiên liệu để đạt được hiệu suất và hiệu quả tối đa. Các cảm biến oxy khác có thể được tìm thấy tại bộ lọc khí thải.
- Bộ lọc khí thải: Khí gas từ động có có thể được tái sử dụng trong các ô tô có động cơ tăng áp. Còn trong những ô tô không tăng áp, khí thải được dẫn đến bộ lọc khí thải thông qua đường ống dẫn khí xả từ xi-lanh, nơi một hỗn hợp các chất xúc tác sẽ được tận dụng để giảm khí thải độc hại. Ở giai đoạn này, hydrocarbon và carbon monoxide được biến đổi thành nước và carbon dioxide, còn nitrogen oxide thì được triệt tiêu. Theo quy định về khí thải, bộ lọc khí thải là bộ phận phải có trong mọi ô tô bán ra thị trường.
Những ô tô sử dụng nhiên liệu diesel, như Jeep Gladiator EcoDiesel hay Ford F-250 Super Duty, có thêm một bộ lọc chuyên dụng cho diesel nhằm thu gom những thành tố nặng trong diesel như bồ hóng và tro.
- Ống xả: Có rất nhiều mảnh ống được sử dụng để liên kết các thành phần trong hệ thống. Chúng được gọi chung là ống xả và chạy dọc theo chiều dài của gầm xe.
- Bộ tiêu âm và bộ cộng hưởng khí nạp: Bộ tiêu âm có chức năng phản hồi và hấp thụ phần lớn âm thanh xuất hiện trong hệ thống. Thông thường, chỉ bộ tiêu âm thôi là chưa đủ, và ô tô cần thêm một bộ cộng hưởng khí nạp nữa. Bộ cộng hưởng khí nạp sẽ tập trung triệt tiêu những âm thanh tần số cao, tiếng rền động cơ, và tiếng vo vo khác. Cùng nhau, chúng sẽ giúp giảm bớt khá nhiều âm thanh gắt tai từ động cơ.
- Ống pô: Phần đầu mút nằm ở cuối đường ống xả là nơi sản phẩm của toàn bộ hệ thống xả được đưa ra ngoài. Ống pô thường nằm phía sau xe, và trên một số mẫu xe thể thao, bạn sẽ thấy có đến hai ống pô. Trên xe tải, chúng có thể được đặt ở hai bên hông. Xe ô tô điện không có ống pô (hoặc có ống pô giả để cho...đẹp), bởi xe ô tô điện không xả khí thải ra môi trường.
2. Sơ đồ hệ thống xả
3. Những vấn đề cần chú ý trong hệ thống xả
Giống như bất kỳ hệ thống cơ khí phức tạp nào, nhiều vấn đề có thể xuất hiện trong quá trình hệ thống xả hoạt động. Chúng có thể là những vấn đề đơn giản như gỉ sét, hay nghiêm trọng như hỏng toàn bộ hệ thống. Biết được làm sao để phát hiện vấn đề và những bước cần thiết để giải quyết là rất quan trọng. Dưới đây là một số vấn đề phổ biến nhất với hệ thống xả:- Rò rỉ hệ thống xả: vấn đề này có thể do gỉ sét, lái xe qua những địa hình gồ ghề, hay những khớp nối của hệ thống bị lỏng dẫn đến hư hỏng. Nếu đường ống dẫn khí xả từ xi-lanh bị rò rỉ, khói độc có thể xâm nhập vào khoang xe. Và bởi hệ thống xả có chức năng tiêu âm cũng như triệt tiêu khí gas, tiếng ồn lớn, gắt tai có thể là bằng chứng cho thấy hệ thống xả đang bị rò rỉ. Nếu vấn đề không nghiêm trọng, một bộ kit sửa đường ống mua từ các cửa hàng sửa chữa có thể giúp ích cho bạn. Nếu không, bạn phải thay thế đường ống mới.
- Lỗi cảm biến: nếu không có cảm biến, máy tính không thể xác định tỉ lệ hoà trộn hợp lý giữa không khí và nhiên liệu, kết quả là xe sẽ sử dụng quá nhiều nhiên liệu, hoặc làm nghẽn bộ lọc khí thải.
- Khói xuất hiện trong hệ thống xả: dù khói từ hệ thống xả thường là dấu hiệu cho thấy có vấn đề trong động cơ, nó còn là một công cụ chẩn đoán tốt. Hãy tham khảo kỹ hơn tài liệu trên internet về các loại khói trong xe để biết chúng báo hiệu những gì.
- Gãy thanh treo: thanh treo là những cấu trúc nhỏ để giữ hệ thống xả ở đúng vị trí của nó, tránh bị tác động bởi các yếu tố xung quanh. Nếu một trong những thanh treo bị gãy, mọi thứ sẽ dịch chuyển, một điều cực kỳ tồi tệ vì nó không chỉ va chạm vào nhau mà còn dẫn đến nứt vỡ và rò rỉ hệ thống xả. Luôn chú ý kiểm tra thanh treo để đảm bảo chúng ở điều kiện tối ưu.
- Rung chấn: khi hệ thống xả gặp một vấn đề nghiêm trọng, toàn bộ chiếc xe có thể bị ảnh hưởng. Đôi lúc bạn sẽ cảm nhận được điều này thông qua những rung động ở bàn đạp ga, và thậm chí là vô-lăng. Trong tình huống này, tốt nhất nên mang xe đến garage để kiểm tra.
4. Kết luận
Hệ thống xả của ô tô không chỉ giúp xe hoạt động êm ái hơn, mà còn đóng vai trò thiết yếu trong quá trình vận hành, cũng như đảm bảo ô tô đáp ứng được các quy định về khí thải và những tiêu chí cho phép nó chạy trên đường phố công cộng. Những hệ thống chuyên biệt thậm chí có thể giúp cải thiện hiệu suất tổng thể của phương tiện bằng cách tăng công suất động cơ hoặc tính hiệu quả về nhiên liệu. Nếu muốn ô tô của mình luôn trong trạng thái tốt nhất, hãy luôn bảo dưỡng và kiểm tra định kỳ hệ thống xả để tránh những hư hại không lường trước được.Tham khảo: CarBuzz
