Lỗ hổng “Y2K mini” sắp tấn công các thiết bị định vị toàn cầu GPS đời cũ vào tháng tới

May thay, vấn đề này có thể được xử lý và khắc phục nhanh chóng thông qua một bản cập nhật phần mềm đơn giản.

Bạn có sở hữu bất kỳ thiết bị định vị toàn cầu GPS nào hoặc sử dụng các thiết bị dựa trên nền tảng GPS để hoạt động? Nếu có, thì bây giờ là thời điểm thích hợp để kiểm tra xem liệu các thiết bị này có bị ảnh hưởng bởi một vấn đề được các chuyên gia gọi là GPS Week Number Rollover (Đặt lại Bộ đếm Số tuần trên các thiết bị GPS) — một dạng Lỗi Y2K nhỏ mà các thiết bị thu tín hiệu GPS sẽ gặp phải bắt đầu từ ngày 6 tháng 4 tới đây.

Lỗi này không mang tính chất "tàn phá" trên diện rộng và chỉ ảnh hưởng tới một số rất ít các thiết bị GPS, nhưng đối với những máy bị ảnh hưởng, hậu quả để lại có thể sẽ rất nghiêm trọng. Các chuyên gia cho biết, đến ngày 6/4 tới mà lỗi này không được sử, thì đồng hồ trên các thiết bị thu tín hiệu GPS sẽ bị đặt lại và không còn đồng bộ với đồng hồ trên hệ thống vệ tinh nữa, khiến cho các dữ liệu định vị sẽ bị hỏng. Chỉ có những thiết bị đời cũ mới bị ảnh hưởng bởi lỗi này, và nếu bạn đang sử dụng các thiết bị được sản xuất thương mại, thì cách sửa khá đơn giản: chỉ cần kiểm tra và cài đặt các bản cập nhật phần mềm mới là xong.

Hãng sản xuất TomTom thông báo với người dùng rằng: "Nếu bạn thường xuyên cập nhật phần mềm của thiết bị thì không có gì cần phải lo lắng" bởi hãng đã tung ra bản cập nhật để sửa lỗi này từ lâu. Còn hãng Garmin cho biết họ đang kiểm tra các thiết bị của mình xem có gặp phải lỗi này hay không song cũng khẳng định "đa số các máy GPS của Garmin không gặp vấn đề gì." Một thông cáo của Bộ An ninh Nội địa Mỹ cho biết các thiết bị thu tín hiệu GPS đang hoạt động theo tiêu chuẩn IS-GPS-200 mới nhất và được kết nối tới hệ thống Đồng hồ chuẩn Toàn cầu (UTC) "sẽ không bị ảnh hưởng".

Nếu bạn không chắc chắn về việc liệu thiết bị của mình có bị ảnh hưởng hay không, cách tốt nhất là liên hệ với nhà sản xuất thiết bị.

Hãng TomTom cho phép người sử dụng kiểm tra xem thiết bị của mình có bị ảnh hưởng bởi lỗi này không thông qua việc check số serial của sản phẩm trên website của hãng.

Lỗi này phát sinh do các hệ thống GPS đếm số tuần thông qua một tham số có kích thước là 10 bit. Điều này có nghĩa rằng các thiết bị GPS chỉ có thể đếm số tuần từ tuần thứ 0 đến tuần thứ 1024. Sau mỗi khoảng thời gian kéo dài 1024 tuần, bộ đếm tuần của máy GPS sẽ được đặt lại. Tuần đầu tiên, theo bộ đếm của các máy GPS đã quy ước, bắt đầu từ ngày 6 tháng 1 năm 1980 và lần đặt lại đầu tiên đã xảy ra vào ngày 21 tháng 8 năm 1999. Lần đặt lại tiếp theo sẽ là ngày 6 tháng 4 của năm nay.

Khi sự việc xảy ra và các thiết bị đời cũ phải đặt lại bộ đếm, nhiều khả năng sẽ dẫn tới việc hệ điều hướng bị lỗi và khiến cho độ chính xác của dữ liệu vị trí bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hệ thống định vị GPS phụ thuộc vào dữ liệu thời gian siêu chính xác để hoạt động, và mỗi nano giây đồng hồ bị sai (1.000.000.000 nano giây = 1 giây) sẽ dẫn tới việc kết quả định vị bị sai lệch một foot (khoảng 30 cm) so với thực tế.

Đây là lý do vì sao một số người gọi sự việc này là sự cố Thiên niên kỷ mini, hay lỗi Y2K của hệ thống GPS. Sự cố Y2K xảy ra khi các phần mềm thời kỳ đầu, để tiết kiệm bộ nhớ, chỉ sử dụng 2 chữ số để biểu thị năm (chẳng hạn năm 1978 thì viết là 78), và con số này bị đặt lại khi thế giới bước sang năm 2000: các hệ thống máy tính lúc bấy giờ hiểu lầm năm 2000 thành năm 1900 (do đều chỉ sử dụng hai chữ số "00" để biểu thị).

Quang Huy