Truy tìm thiết bị nguồn phóng xạ Co-60 tại các vựa ve chai

Lãnh đạo tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cho biết sẽ truy trách nhiệm để mất nguồn phóng xạ sau, việc khẩn cấp trước mắt là tìm kiếm bằng được thiết bị nguồn phóng xạ Co-60, tập trung nhân lực trực tiếp tìm tại các vựa ve chai.

Ngày 6/04/2015, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã gửi thông báo tới các cơ quan báo chí địa phương và trung ương thông báo về việc mất 01 nguồn phóng xạ Co-60 với nội dung: "Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có thất lạc thiết bị chứa 1 nguồn phóng xạ Co-60 dùng để đo mức chất lỏng, có khả năng gây nguy hiểm đến môi trường và sức khỏe của con người".

Thông báo cung cấp hình ảnh, thông tin mô tả thiết bị này kèm số điện thoại để cá nhân, tổ chức báo tin nếu biết được thiết bị ở đâu. Người cung cấp thông tin để tìm thấy thiết bị này sẽ được khen thưởng theo quy định.

Chưa rõ nguyên nhân thiết bị nguồn phóng xạ bị mất

Nhận diện thiết bị nguồn phóng xạ bị mất: Hình dạng: Hình trụ, đường kính 14 cm, dài 45 cm. Cân nặng: khoảng 45 kg. Màu sắc: màu trắng bạc. Có biển cảnh báo ba cánh quạt màu đen trên nền vàng bên trong hình tam giác. Ảnh: báo Bà Rịa - Vũng Tàu

Hôm qua, 06/04, ông Lê Thanh Dũng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã chủ trì cuộc họp khẩn nghe Công ty CP Thép Pomina báo cáo sự cố mất nguồn phóng xạ tại Nhà máy luyện phôi thép Pomina 3, KCN Phú Mỹ I (huyện Tân Thành). Cục trưởng Cục An toàn bức xạ hạt nhân Vương Hữu Tấn đã tham dự cuộc họp, trực tiếp chỉ đạo và hỗ trợ phương tiện tìm kiếm.

Theo tường thuật của báo Bà Rịa – Vũng Tàu, lãnh đạo công ty Pomina cho biết hồi tháng 9/2014, do nguồn cảm biến của một lò đúc bị hỏng nên trong quá trình chờ sửa chữa, nguồn phóng xạ thuộc dây chuyền này (một trong tổng số 5 nguồn phóng xạ của nhà máy) phải tháo dỡ cất vào kho. Thông tấn xã Việt Nam tường thuật lại rằng đại diện Pomina 3 cho biết, ngày 25/3/2015, công ty có thực hiện việc bàn giao công tác quản lý về an toàn bức xạ giữa ông Đào Đức Hùng và ông Nguyễn Văn Út (nhân viên của nhà máy). Sau khi bàn giao hồ sơ, ông Út tiến hành kiểm tra và phát hiện mất một nguồn phóng xạ Co-60, hoạt độ 1,58x10 4 TBq, trên dây chuyền sản xuất (lò đúc thứ ba trong số năm lò đúc).

Sau đó, Công ty đã thông báo và tìm kiếm nguồn phóng xạ bị mất trong toàn nhà máy nhưng đến nay vẫn chưa tìm thấy. Đến ngày 1/4/2015, Nhà máy luyện phôi thép Pomina 3 có đơn trình báo Sở KHCN và Công an tỉnh về việc bị thất lạc nguồn phóng xạ.

Trong khi đó, theo ông Bùi Văn Thảo, Phó Giám đốc Công an tỉnh, thông tin ban đầu khai thác từ ông Đào Đức Hùng, nguyên phụ trách An toàn bức xạ của Pomina cho biết một dây chuyền sản xuất bị sự cố hồi tháng 9/2014, nguồn phóng xạ được tháo dỡ bảo quản trong kho số 3. Song do công nhân phản ứng vì sợ nguy hiểm nên ngày 11/11/2014, nguồn phóng xạ được chuyển tới bên hông kho số 3. Đến sáng 17/11/2014 thì phát hiện nguồn phóng xạ bị mất, ông Hùng đã báo cáo với lãnh đạo Công ty nhưng đến ngày 25/3/2015, thông tin về sự việc này mới được công khai.

Tuy nhiên, ngay tại cuộc họp, ông Nguyễn Thế Anh Tuấn, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thép Pomina khẳng định thông tin ông Bùi Văn Thảo nói là chưa chính xác và đề nghị các cơ quan chức năng tiếp tục làm việc với ông Đào Đức Hùng để có cơ sở tìm kiếm nguồn phóng xạ.;Ông cũng nói thêm: "Hiện DN không đủ nguồn lực để tìm nguồn phóng xạ, do đó rất mong các cơ quan chức năng vào cuộc, hỗ trợ DN tìm nguồn phóng xạ một cách nhanh nhất".

Dò tìm ở các vựa ve chai

Dùng máy đo dò tìm nguồn phóng xạ bị mất.

Tập trung tìm kiếm ở các vựa ve chai.

Chủ trì cuộc họp khẩn, ông Lê Thanh Dũng, Phó UBND tỉnh quyết định ưu tiên số một hiện nay là phải tìm được thiết bị nguồn phóng xạ bằng mọi giá vì nó rất nguy hiểm cho sức khỏe con người và môi trường. Ông chỉ đạo các cơ quan chức năng như Sở KHCN, Công an tỉnh, Sở TN&MT cùng các đơn vị liên quan phối hợp chặt chẽ tổ chức tìm kiếm. Trước mắt, ngoài tìm kiếm tại nhà máy, tỉnh cũng huy động các lực lượng rà soát, tìm kiếm tại các vựa ve chai trên địa bàn huyện Tân Thành.

"Trách nhiệm trong việc để mất nguồn phóng xạ sẽ được đề cập sau. Trước mắt cần khẩn trương tìm kiếm bằng mọi biện pháp. Người nào có thông tin về nguồn phóng xạ trên sẽ được thưởng", ông Lê Thanh Dũng nói.

Hiện nay, Cục An toàn bức xạ đã tăng cường các máy đo suất liều bức xạ phục vụ cho công cuộc tìm kiếm. Đội tìm kiếm sử dụng các máy đo này đo trực tiếp trong toàn bộ nhà máy và tập trung ở các vựa ve chai. Đồng thời, thông tin về thiết bị nguồn phóng xạ được thông báo rộng rãi để người dân được biết.

Bị mất nguồn phóng xạ là một sự cố hy hữu vì thông thường quy trình bảo quản nguồn phóng xạ vô cùng chặt chẽ. Tuy nhiên, việc mất cắp thiết bị phóng xạ đã xảy ra trước đó. Ngày 12/9/2014, công ty TNHH APAVE Châu Á – Thái Bình Dương, chi nhánh TPHCM bị mất cắp một thiết bị có chứa nguồn phóng xạ kín Ir-192 (Iridium-192). Đây là thiết bị phục vụ công tác kiểm tra không phá hủy (NDT), nguồn phóng xạ Ir-192 có hoạt độ 20,5 Curie (Ci). Đến ngày 19/9, lực lượng chức năng đã tìm thấy thiết bị tại một nhà trọ mà chủ nhà cho biết là được gửi.

Thiết bị nguồn phóng xạ dùng trong nhà máy thép là gì, nó hoạt động thế nào, mức độ nguy hiểm nếu bị rò rỉ ra môi trường ra sao..., chúng tôi sẽ tiếp tục đề cập trong bài viết tới.

Hoàng Thảo