Bot Facebook đe doạ app, việc làm ở các thị trường mới nổi

Mạng xã hội Facebook đang cược hàng tỷ đô la để người dùng nói chuyện với bot (robot trả lời tự động) thay vì với người. Nó được dự đoán là hồi chuông báo tử cho ứng dụng di động và sẽ tranh việc làm của con người ở các thị trường mới nổi.

Mark Zuckerberg giới thiệu tại Facebook F8

Hôm thứ Ba vừa qua theo giờ Mỹ, Facebook đã chính thức giới thiệu nền tảng Messenger với các đối tác ban đầu là ngân hàng Bank of America, dịch vụ du lịch trực tuyến Expedia, chuỗi cửa hàng ăn nhanh Burger King và các tổ chức báo chí CNN, Business Insider. Trước tiên, hãng muốn các doanh nghiệp sử dụng các bot để giao tiếp với khách hàng của mình trên dịch vụ Messenger, với hy vọng việc mở cửa các công cụ trí tuệ nhân tạo của mình cho các công ty sẽ làm thay đổi toàn diện các ngành công nghiệp.

Theo Ars Technica, Facebook đã trở thành một mạng xã hội dành cho cyborgs - thuật ngữ để chỉ sinh vật nửa là người, nửa là robot. Điều này xảy ra tại Hội nghị các nhà phát triển Facebook F8 khi mọi người đang bận chăm chú theo dõi phát biểu của Mark Zuckerberg về việc cứu rỗi thế giới. Hãng đã khơi mào một cuộc cách mạng robot, và trớ trêu thay (hoặc là không), những bots này cuối cùng sẽ thay thế các nhân viên công nghệ tại các thị trường mới nổi mà Zuck nguyện sẽ giải cứu bằng tất cả sự hào phóng của mình.

Cốt lõi của ý tưởng bot của Facebook là theo đuổi dòng người dùng đang nườm nượp đổ về Messenger. Mặc dù bản thân Facebook tuyên bố họ có 1,59 tỷ người dùng nhưng rõ ràng Messenger đã lớn mạnh với tốc độ kinh ngạc kể từ khi trở thành một dịch vụ độc lập hồi năm 2014. Năm ngoái, Messenger là app có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất ở Mỹ và nay nó đã có gần 1 tỷ người dùng. Do đó, Facebook đang biến Messenger thành một nền tảng với các API (giao diện phát triển ứng dụng) mở. Các nhà phát triển trước từng chỉ xây dựng các app trên top của Facebook nay sẽ tạo các bot trên top của Messenger.

Điều đó có nghĩa là gì? Facebook rõ ràng vẫn chưa có câu trả lời – đó là tại sao họ mời các nhà phát triển phát hiện giúp cho họ. Song có một số manh mối về hệ sinh thái bot mà Facebook giải thích trong giới thiệu về Messenger Platform:

"Bot có thể cung cấp bất kỳ thứ gì từ nội dung đăng ký tự động như cập nhật thời tiết, giao thông cho đến các giao tiếp tuỳ chỉnh như thông báo giao hàng, hoá đơn, và tin nhắn tự động trực tiếp bằng cách tương tác trực tiếp với những người muốn nhận thông tin đó".

Cơ bản bot sẽ để bạn truy cập các dịch vụ và cửa hàng bằng cách chat thay vì nhấp chuột. Bạn muốn có tin tức? Chỉ cần sai bot nạp cho bạn mọi thứ liên quan đến mối quan tâm của mình. Muốn đặt phòng khách sạn? Bot Hotels.com sẽ sung sướng thảo luận với bạn vài giây và sau đó đưa ra một số gợi ý vừa với tiêu chí của bạn. Đôi khi, bot sẽ chuyển bạn tới một người thực thụ để có thể trả lời các câu hỏi cho bạn. Trong một số trường hợp, bot sẽ hành xử như các trình duyệt. Chúng sẽ là những ưu thế của phần mềm kết nối con người với thông tin họ đã từng tìm thấy trên Web. Mặc dù vậy, vẫn có dư địa cho bot trên Web. Facebook đang làm cho nhúng bot Messenger trên các website trở nên dễ dàng hơn.

Nhưng hơn tất cả, sự gia tăng của bot báo hiệu cái chết của app di động. Chẳng hạn, có thể dễ dàng tưởng tượng việc đặt thực ăn từ một bot Postmates sẽ gần như là sử dụng app. Facebook không phải là hãng duy nhất để ý rằng không phải tất cả các app đều thành công. Chỉ có một số app phổ biến rộng rãi (trong đó có Facebook). Nói chung, người dùng không thích tải về cả tỷ app vào điện thoại của họ. Vậy tại sao lại phải có những cánh cửa riêng biệt cho từng thứ bạn làm trên mạng khi bạn có thể chỉ cần một cánh cửa duy nhất là Messenger?

Bots sẽ dễ dàng nhảy vọt vượt xa ứng dụng, nhưng chúng sẽ cũng làm một số thứ mà bot thường làm – ít nhất trong phim/ truyện viễn tưởng. Nó sẽ thay thế con người. Giờ rất nhiều người trong số chúng ta dành thời gian nói chuyện với bot rồi, học làm sao phát âm rõ ràng số tài khoản đủ để máy nhận diện được giọng nói. Với sự giúp đỡ của Facebook, chúng ta sẽ nói chuyện với bot nhiều hơn rất nhiều. Bot sẽ là các nhân viên dịch vụ tự động trong 5 năm tới, cho phép bạn nhận được mọi thứ từ hỗ trợ kỹ thuật cho đến mua vé máy bay.

Điều này dẫn chúng ta quay trở lại điểm ban đầu là làm thế nào bot sẽ huỷ hoại các thị trường đang phát triển mà Zuck tuyên bố ông muốn hỗ trợ. Hiện tại, hầu hết các dịch vụ hỗ trợ trực tuyến và dịch vụ chăm sóc khách hàng của các hãng lớn đều nằm ở thế giới đang phát triển. Một số thậm chí còn được thuê để soạn các phản hồi mà một ngày sắp tới bot sẽ thay thế vì con người không còn đảm đương được nữa. Đây là điều tốt hat không thì còn tuỳ thuộc vào quan điểm mỗi người – nhà kinh tế học Brad DeLong từ lâu đã lập luận rằng lao động cuối cùng sẽ hồi phục từ sự gia tăng của robot, trong khi nhà bình luận chính trị lại ít lạc quan như vậy. Bất kể quan điểm của bạn thế nào về kết quả dài hạn, thực tế là trong tương lai gần các bot sẽ chiếm dần công việc của con người ở các thị trường đang phát triển.

Tất nhiên, ngay bây giờ thì tình trạng bot trên Facebook vẫn còn "non và xanh" lắm. Hãng ra mắt Messenger Bots hôm thứ Ba và kết quả hài hước là có thể đoán trước được. Mọi thứ vẫn chưa được lập trình để trở thành bot – như các show TV hay nguồn tin tức – nhưng đang được quảng bá như bot. Các phóng viên Mỹ đã thử nghiệm sử dụng bot và nhận được nhiều kết quả khôi hài. Chẳng hạn, khi hỏi một show truyền hình thực tế tại Mỹ mùa tiếp theo bao giờ diễn ra thì bot Messenger từ chối nói chuyện với người hỏi nó. Và nếu có hỏi liệu ông Donald Trump có thể trở thành tổng thống Mỹ hay không thì bot chắc chắn "bó tay" toàn tập! Đó cũng là lý do chúng ta không nên sợ hãi bot.

Hồng Anh