Động vật cũng có khả năng đếm?

Động vật có thể đếm được như con người hay không?

Vào cuối thế kỷ 19, giáo viên Wilhelm von Osten đã trở thành tiêu đề khi ông đưa con ngựa của mình ra trưng bày giải trí cho những người tò mò. Con ngựa, được gọi là "Clever Hans", có thể tính toán và thực hiện các phép tính toán cơ bản, đưa ra câu trả lời dựa trên số lần nó giậm bàn chân của mình. Trong khi khán giả bị cuốn hút bởi điều này, một nhà tâm lý học đầy nhiệt huyết đã phát hiện ra sự lừa dối phía sau con ngựa "phi thường" này.

Nhà tâm lý học Oskar Pfungst cuối cùng đã tìm ra rằng, Hans đã sử dụng các đầu mối tinh tế để xác định thời điểm dừng "đếm" để đưa ra câu trả lời đúng. Rõ ràng đây là một con ngựa thông minh nhưng tính toán dường như chưa bao giờ thực sự là một kỹ năng của nó.

Theo How Stuff Works, chủ của Clever Hans có thể đã gian lận nhưng các nhà nghiên cứu hiện đại đã phát hiện ra rằng nhiều động vật có thể sở hữu kỹ năng đếm ở những mức độ khác nhau. Ví dụ, nghiên cứu cho thấy các con chó có thể phân biệt giữa những con số khác nhau và có thể đếm được từ 4 đến 5. Nếu bạn đặt ba món ăn trên sàn nhà và bao phủ chúng bằng một màn hình khi bạn mang đi, chú chó sẽ chú ý tới việc mất tích và dành thời gian tìm kiếm nó.

Nhưng còn những con vật khác thì sao? Các nghiên cứu về gấu đen đã cho thấy nó có thể phân biệt giữa các điểm khác nhau trên một hình ảnh - chúng không thể đếm chính xác, nhưng chúng có thể hiểu được số lượng đến một mức độ nào đó.

Các kỹ năng toán học của tinh tinh thậm chí còn ấn tượng hơn. Khi Sally Boysen, giáo sư đại học bang Ohio dạy tinh tinh đếm, cô phát hiện ra rằng chúng đã tìm ra cách cộng, trừ cho riêng mình. Khi một nhóm các nhà khoa học khác tại Đại học Rochester thực hiện các thí nghiệm với những con khỉ Rhesus, họ nhận thấy rằng chúng đã tiến hành việc đếm gần như cũng như các sinh viên đại học và có thời gian phản ứng nhanh hơn so với con người. Thí nghiệm với khỉ Rhesus này được lặp lại với chim bồ câu và loài vật này cũng phản ứng tương tự.

Nhưng còn những sinh vật nhỏ hơn hoặc đơn giản hơn nữa? Chúng có thể tính toán được như động vật có vú hay chim hay không? Các nghiên cứu về muỗi cho thấy rằng những con vật nhỏ bé này cũng có thể cũng có thể phân biệt được số lượng rất nhỏ nhưng khi nâng lên con số lên 4 hoặc 5 thì chúng không có phản ứng chính xác như những loài vật kể trên.

Hấp dẫn nhất là khả năng đếm của loài kiến ở sa mạc. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những con kiến này bằng cách nào đó đếm bước chân của chúng dưới tiềm thức mỗi khi rời khỏi nhà để đảm bảo tìm được đường trở lại. Mặc dù có thể không phải là cách đếm theo những gì chúng ta từng biết, loài kiến dường như có một khả năng khác thường trong việc xử lý các con số theo cách nào đó (có thể thông qua một cơ chế trong hệ thống thần kinh trung ương của kiến).

Bạch Đằng