Mối liên hệ đặc biệt giữa bệnh béo phì và... khả năng ngửi mùi

Một đánh giá gần đây kết luận rằng những người mắc bệnh béo phì có khả năng phát hiện và phân biệt mùi kém hơn so với những người bình thường.

Béo phì là tình trạng tích lũy mỡ quá mức và không bình thường tại một vùng cơ thể hay toàn thân đến mức ảnh hưởng tới sức khỏe. Đây là một vấn đề toàn cầu ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới và nó là một yếu tố gây nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và bệnh tim.

Các bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng có thể xác định béo phì bằng cách sử dụng chỉ số khối cơ thể (BMI). BMI là một công cụ chẩn đoán để đánh giá xem một người có cân nặng phù hợp với độ tuổi, giới tính và chiều cao của họ hay không.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tình trạng béo phì trên thế giới đã tăng gần gấp ba kể từ năm 1975. Năm 2016, gần 2 tỷ người trưởng thành bị thừa cân, trong đó 650 triệu người béo phì. Trong cùng năm đó, 41 triệu trẻ em dưới 5 tuổi bị thừa cân hoặc béo phì.

Năm 2013, Hiệp Hội Y Khoa Mỹ (AMA) đã công nhận béo phì là một căn bệnh. Điều đó đã thay đổi cách nhìn của cộng đồng y tế về vấn đề phức tạp này, đồng thời "thách thức" quan niệm rằng béo phì là hậu quả trực tiếp từ việc ăn quá nhiều và ít hoạt động thể chất. AMA cho rằng "một số người không thể kiểm soát hoàn toàn cân nặng của họ".

Sự liên kết đáng ngạc nhiên giữa cân nặng và mùi hương

Cho đến nay, mối quan hệ giữa mùi hương và trọng lượng cơ thể là một lĩnh vực nghiên cứu khoa học và kiến thức tương đối xa lạ. Các nhà nghiên cứu từ Đại học Otago ở New Zealand gần đây đã phát hiện ra mối liên hệ đáng ngạc nhiên giữa béo phì và khả năng ngửi mùi hương. Nhóm nghiên cứu đã công bố phát hiện của mình trên tạp chí Obesity Reviews.

Nghiên cứu có sự tham gia của các nhà nghiên cứu từ các khoa: Khoa học Thực phẩm, Giải phẫu và Toán học/Thống kê. Các nhà khoa học đã thu thập các bài báo khoa học liên quan đến trọng lượng cơ thể và khứu giác. Họ cũng thu thập thông tin của gần 1.500 cá nhân từ "nghiên cứu thực nghiệm và lâm sàng trên toàn thế giới".

"Sau khi tổng hợp bằng chứng, trên thực tế, chúng tôi nhận thấy có mối liên hệ mật thiết giữa trọng lượng cơ thể của một người và khả năng ngửi của họ - người càng có khả năng ngửi tốt thì càng có xu hướng thon thả, và ngược lại", Tiến sĩ Mei Peng, tác giả chính của nghiên cứu, từ khoa Khoa học Thực phẩm của Đại học Otago nói.

Tiến sĩ Peng cũng cho biết thêm, mùi hương có vai trò quan trọng trong hành vi ăn uống vì nó ảnh hưởng đến cách chúng ta xác định và lựa chọn giữa các hương vị khác nhau. Khứu giác kém có thể dẫn đến việc mọi người lựa chọn thực phẩm không lành mạnh, có thể làm tăng nguy cơ béo phì.

"Ví dụ, họ có thể chọn hoặc bị thu hút bởi các loại thực phẩm mặn hơn và ngon hơn như thịt xông khói và xi-rô thay vì thực phẩm nhạt nhẽo, như ngũ cốc ít béo với ít đường".

Phẫu thuật giảm cân có thể cải thiện khả năng ngửi mùi

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người có xu hướng béo phì sẽ giảm khả năng ngửi và nhận biết mùi. Dựa trên những phát hiện này, các nhà nghiên cứu đã đưa ra giả thuyết rằng béo phì làm thay đổi quá trình trao đổi chất của một người, ảnh hưởng đến con đường giao tiếp giữa ruột và não.

Để thiết lập lại con đường truyền tín hiệu này, các nhà nghiên cứu đã cân nhắc tác động của hai phương pháp phẫu thuật điều trị béo phì. Họ đã xem xét việc cắt bỏ dạ dày và nối tắt dạ dày (một thủ tục phẫu thuật bao gồm chia dạ dày thành hai túi và sắp xếp lại ruột non để kết nối với cả hai).

Các phát hiện cho thấy phương pháp loại bỏ dạ dày có thể cải thiện khả năng ngửi, trong khi các phẫu thuật béo phì khác không có tác dụng tương tự.

"Cắt dạ dày có thể thay đổi dây thần kinh trong dạ dày ảnh hưởng đến con đường truyền thông tin giữa ruột và não, vì vậy thay đổi mùi có thể là chìa khóa cho sự khác biệt giữa hai phương pháp phẫu thuật. Về cơ bản, kích thước dạ dày nhỏ hơn có thể không phải là yếu tố dẫn đến việc giảm cân nặng, nhiều khả năng là do con đường ruột-não ;đã được thiết lập lại", Tiến sĩ Peng kết luận.

Và bà hy vọng rằng những phát hiện này sẽ tăng nhận thức của mọi người về mối quan hệ quan trọng giữa thói quen ăn uống và giác quan. Nghiên cứu đột phá này có thể đào sâu kiến thức của chúng ta về vai trò của "yếu tố mùi hương đối với các nhóm người có hình thể khác nhau".

Zenda