Boeing 737 Max: từ máy bay bán chạy nhất trở thành mối lo ngại an toàn như thế nào?

Hai chiếc máy bay Boeing 737 Max mới bị rơi trong vòng 6 tháng.

Theo hãng tin Bloomberg, máy bay 737 của Boeing (Mỹ) đã trở thành một ‘con ngựa thồ' hàng không kể từ lần đầu tiên bay lên bầu trời vào năm 1967, tận hưởng thành công vô song khi cải thiện kỷ lục an toàn qua mỗi thập kỷ, các sự cố gây tử vong ngày càng hiếm trên toàn ngành hàng không.

Phiên bản Max mới nhất đã tăng cường mức độ phổ biến của 737 với một loạt đơn đặt hàng. Song hai sự cố khiến gần 350 hành khách thiệt mạng trong gần 6 tháng qua đã đặt ra câu hỏi về tương lai của mẫu máy bay này. Mới đây nhất, một chiếc 737 Max 8 của hãng hàng không Ethiopian Airlines cất cánh đi Nairobi đã bị nổ tung sau vài phút cất cánh hôm Chủ nhật, làm 157 hành khách thiệt mạng. Trước đó, hồi tháng 10 năm ngoái, chiếc 737 MAX của hãng hàng không giá rẻ Indonesia là Lion Air cũng gặp nạn sau 13 phút cất cánh, làm tất cả 189 hành khách và phi hành đoàn thiệt mạng.

Dưới đây là những mốc thời gian cho thấy mẫu máy bay chở khách này từ sự thành công vang dội của tiếp thị cho đến trọng tâm cho những lo ngại về an toàn.

Ngày 30 tháng 8 năm 2011

Boeing ra mắt 737 Max với gần 500 chiếc 5 khách hàng cam kết mua. Mẫu máy bay được cải tiến này được cho là để cạnh tranh với A320neo của Airbus. Và sau 9 tháng mới có mặt trên thị trường, đơn hàng đặt 737 MAX nhanh chóng tăng lên, đến hơn 5.000 chiếc.

Ngày 13 tháng 5 năm 2017

Nhà cung cấp động cơ CFM International, một liên doanh của General Electric Co. và Safran SA, cảnh báo Boeing về vấn đề chất lượng các linh kiện trong tua bin Leap mới. Đơn hàng đầu tiên bị trì hoãn vài ngày nhưng các cơ quan quản lý đã giải quyết vấn đề bằng cách cho Max sử dụng các động cơ thay thế.

Ngày 22 tháng 5 năm 2017

Sản phẩm Max 8 cơ bản đầu tiên được hãng hàng không giá rẻ Lion Air của Indonesia đưa vào hoạt động. Chiếc máy bay thứ hai được chuyển đến Na Uy Air Shuttle ASA, sử dụng cho các chuyên bay xuyên Đại Tây Dương, cho thấy phạm vi cải tiến của mẫu này so với các máy bay Boeing 737 trước đó. Sau một năm hoạt động cho thấy Boeing 737 giúp tiết kiệm 14% nhiên liệu, đúng như Boeing đã hứa với khách hàng.

Ngày 29 tháng 10 năm 2018

Chuyến bay 610 của Lion Air đi tuyến nội địa Indonesia, khai thác chiếc Max 8 được giao trước đó chỉ 2 tháng rưỡi, đã lao xuống biển Java 13 phút sau khi rời Jakarta đã khiến tất cả 189 người trên máy bay thệt mạng. Trong vài ngày sau vụ tai nạn, sự chú ý tập trung vào việc liệu hệ thống an toàn tự động của máy bay có thể kiểm soát được việc đọc dữ liệu bị lỗi hay không, điều mà Lion Air tiết lộ là các phi công đã chất vấn trong một chuyến bay trước đó.

Ngày 7 tháng 11 năm 2018

Boeing ứng phó với vụ tai nạn bằng cách khuyên các phi công rằng cảm biến AOA (là cảm biến cung cấp dữ liệu về góc nghiêng của phần mũi máy bay nhằm ngăn chặn máy bay bị đâm bổ xuống) của Max có thể cung cấp thông tin sai, khiến máy tính máy bay của máy bay phát hiện nhầm khiến cho máy bay không đủ lực nâng khi đang bay, dẫn đến máy bay đột ngột lao xuống để lấy lại tốc độ mà máy tính đã tính toán để tiếp tục bay.; Boeing cho biết các phi công có thể chống lại sự nghiêng xuống đột ngột bằng cách làm theo một danh sách kiểm tra trong sổ tay huấn luyện.

Ngày 28 tháng 11 năm 2018

Một báo cáo sơ bộ từ Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Indonesia, dựa trên thông tin từ máy ghi dữ liệu hộp đen Lion Air 737, xác nhận rằng việc phi hành đoàn không có khả năng lấy lại quyền kiểm soát máy bay bị trục trặc rất có thể là nguyên nhân chính gây ra tai nạn. Máy ghi âm buồng lái máy bay được tìm thấy vào tháng 1/2019 và các nhà điều tra cho biết họ nhằm mục đích kết thúc cuộc điều tra vào tháng 8 tới đây.

Ngày 10 tháng 3 năm 2019

Chuyến bay 302 của hãng hàng không Etopian Airlines bị rơi sáu phút sau khi rời sân bay Addis Ababa đến Nairobi (Kenya). Nhà chức trách xác nhận rằng tất cả 157 hành khách và phi hành đoàn trên chiếc Max 8, được giao chỉ bốn tháng trước đó, đã chết. Sự tương đồng với thảm họa Lion Air đã làm dấy lên mối lo ngại về cả 737 và giao diện phức tạp giữa phi công và hệ thống buồng lái tự động.

Sau vụ tai nạn mới nhất, hãng Reuters đưa tin Trung Quốc đã lệnh cho tất cả các hãng hàng không nước này tạm dừng sử dụng máy bay Boeing 737 Max. Trung Quốc hiện có 96 chiếc Boeing 737 Max đang được sử dụng.

Thuý Hồng