Chế độ ăn Keto có thực sự tốt cho sức khỏe của bạn?

Keto là chế độ ăn ít carbohydrate, nhiều chất béo và có thể giúp giảm cân, nhưng giới khoa học vẫn đang tranh luận về tác dụng lâu dài của chế độ ăn như vậy đối với sức khỏe con người.

Keto và Atkins là hai chế độ ăn ít carbohydrate phổ biến, cả hai đều khuyến khích cắt giảm hàm lượng carb trong chế độ ăn. Nhưng trong khi Atkins tăng dần carbohydrate theo thời gian, chế độ ăn Keto đặt ra giới hạn nhất định cho carbohydrate và protein. Cách ăn này làm cơ thể cạn kiệt glucose, buộc cơ thể đốt cháy chất béo và tạo ra nguồn nhiên liệu thay thế gọi là ketone. Một chế độ ăn Keto điển hình hạn chế carbohydrate dưới 10% calo và protein dưới 20%, chất béo chiếm phần còn lại.

Chế độ ăn Keto được quảng cáo trong các cuốn sách bán chạy, bởi những người nổi tiếng và trên các phương tiện truyền thông xã hội như một liều thuốc giải độc cho nhiều bệnh khác nhau. Ý kiến ủng hộ cho rằng chế độ ăn Keto giúp giảm cân đáng kể và có thể giúp những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 cải thiện lượng đường trong máu, vốn giảm khi mọi người không ăn carbohydrate.

Đã có nhiều nghiên cứu về chế độ ăn Keto trong những năm qua, nhưng hầu hết đều khá nhỏ và diễn ra trong thời gian ngắn.

Tiến sĩ Ethan Weiss, nhà nghiên cứu và bác sĩ tim mạch phòng ngừa tại Đại học California, San Francisco, vốn hoài nghi về chế độ ăn này, đã quyết định thử nghiệm chế độ ăn Keto vài năm trước. Trong một ngày điển hình, ông không ăn sáng và ăn chủ yếu salad, các loại hạt, phô mai, rau nướng và gà nướng, cá hoặc đậu phụ, và sô cô la đen. Kết quả là ông đã giảm gần 10 kg và phải mua một tủ quần áo mới.

"Tôi không còn thấy tốt như thế này kể từ hồi trung học", ông cho biết.

Tiến sĩ Weiss sau đó đã thành lập công ty với ứng dụng giảm cân, huy động được nguồn vốn 2,5 triệu đô la từ các nhà đầu tư ở Thung lũng Silicon và bắt đầu bán một thiết bị kiểm tra nồng độ kích thước bằng một chiếc bút bi giá 99 đô la, gọi là Keyto, cho phép người dùng đo lường mức ketone và theo dõi xem chế độ ăn uống đang có tác động như thế nào với họ.

Nhưng chế độ ăn ketogen cũng nhận được nhiều lời gièm pha. Một số bác sĩ và chuyên gia sức khỏe cho biết chế độ ăn Keto có giúp giảm cân nhanh chóng nhưng không hiệu quả hơn các chế độ ăn kiêng khác trong thời gian dài. Và nhiều người thấy lo ngại vì chế độ ăn này khuyến khích thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, vốn có liên quan đến bệnh tim, đồng thời hạn chế thực phẩm giàu chất dinh dưỡng đã được rất nhiều nghiên cứu chứng minh như đậu, trái cây, rau có tinh bột và ngũ cốc.

Tháng trước, một bài viết trên Tạp chí Nội khoa JAMA chỉ ra rằng các nghiên cứu cho thấy chế độ ăn Keto có ít lợi ích hơn so với chế độ ăn ít chất béo trong việc kiểm soát lượng đường trong máu và có thể gây ra các tác dụng phụ như táo bón, mệt mỏi và ở một số người, làm tăng các hạt cholesterol LDL, một yếu tố nguy cơ của bệnh tim.

"Tuy nhiên, nguy cơ lớn nhất của chế độ ăn ketogen có thể là chi phí cơ hội của việc không ăn carbohydrate nhiều chất xơ, chưa tinh chế", các tác giả của bài viết cho biết. Ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và các loại đậu là một số thực phẩm có lợi cho sức khỏe nhất hành tinh. Chúng không gây ra bệnh tiểu đường loại 2 hoặc béo phì và việc không ăn chúng có thể gây hại.

Đồng tác giả, Tiến sĩ Shivam Joshi cho biết bài viết đã nhận được rất nhiều email từ khắp nơi trên thế giới. Một số người khen ngợi và ủng hộ, trong khi những người khác lại lên án.

Chế độ ăn ketogen có vẻ như là chế độ ăn mới nhất, nhưng lại có một lịch sử lâu dài trong trị liệu. Bệnh nhân tiểu đường thường xuyên hạn chế carb trước khi con người phát hiện ra insulin vào những năm 1920, và các bác sĩ tại Johns Hopkins và các bệnh viện khác đã sử dụng chế độ ăn ketogen trong gần một thế kỷ để giảm co giật ở bệnh nhân mắc bệnh động kinh.

Một trong những lợi ích của việc hạn chế carb là lượng đường trong máu vẫn ổn định sau bữa ăn, dẫn đến mức insulin thấp hơn, một loại hormone gây tăng cân, Tiến sĩ David Ludwig, bác sĩ nội tiết tại Đại học Y Harvard và là tác giả của một cuốn sách bán chạy về chế độ ăn ít carb cho biết.

"Insulin giống như một phép lạ đối với các tế bào mỡ. Sau khi giảm insulin, chỉ một lượng nhỏ calo từ bữa ăn được lưu trữ trong các tế bào mỡ, phần nhiều còn lại được dùng cho quá trình trao đổi chất và nuôi dưỡng não bộ. Do đó, bạn có thể cảm thấy no lâu hơn sau khi ăn", ông cho biết.

Từ một loạt nghiên cứu trong những năm qua, Tiến sĩ Ludwig phát hiện ra rằng chế độ ăn ít carb khiến con người đốt cháy nhiều calo hơn và giảm cân nhiều hơn so với chế độ ăn kiêng ít chất béo. Theo lý thuyết về việc carb và insulin gây béo phì, ngũ cốc nguyên hạt, rau có tinh bột và trái cây nhiệt đới có lợi cho sức khỏe hơn so với carb đã qua chế biến. Nhưng chúng vẫn có thể gây ra sự thay đổi lượng đường trong máu và insulin sau bữa ăn, và điều đó có thể đặc biệt gây khó khăn cho những người mắc bệnh tiểu đường, Tiến sĩ Ludwig cho biết.

Vào tháng 5, Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ đã công bố một tuyên bố đồng thuận về các chiến lược dinh dưỡng cho những người mắc bệnh tiểu đường. Tuyên bố cho biết một loạt chế độ ăn giàu thực phẩm chưa qua chế biến, như chế độ ăn Địa Trung Hải và chế độ ăn chay, có thể giúp ngăn ngừa và quản lý bệnh tật. Nhưng tuyên bố cũng kết luận rằng giảm lượng carb giúp cải thiện kiểm soát lượng đường trong máu.

Carb và insulin gây béo phì là chủ đề của nhiều cuộc tranh luận. Các nhà khoa học tại Viện Y tế Quốc gia đã công bố nghiên cứu cho thấy con người thực sự đốt cháy nhiều calo hơn trong chế độ ăn ít chất béo, và nhiều chuyên gia cho rằng cuối cùng, chúng ta sẽ giảm cân theo bất kỳ chế độ ăn kiêng miễn là tiêu thụ ít calo hơn.

Cuối cùng, thật khó để có được câu trả lời dứt khoát về bất kỳ chế độ ăn kiêng nào vì các nghiên cứu dinh dưỡng có xu hướng ngắn hạn và không nghiêm ngặt, và có sự khác biệt lớn trong phản ứng của mọi người với các chế độ ăn khác nhau, Tiến sĩ Steven B. Heymsfield, chủ tịch của Hiệp hội Béo phì cho biết. Các nghiên cứu cho thấy, trong khi một số người áp dụng chế độ ăn rất ít carb tăng đáng kể nồng độ cholesterol LDL, những người khác thấy ít hoặc không có thay đổi gì cả.

Tiến sĩ Heymsfield khuyến nghị một số điều cho những người thử chế độ ăn ketogen: hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa như bơ, thịt và phô mai và tập trung vào thực phẩm có chất béo không bão hòa như dầu ô liu, hải sản, các loại hạt, thịt gà và bơ; tham khảo ý kiến​​chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ; và cam kết thực hiện chế độ ăn kiêng lâu dài.

L.H.X theo NYTimes