Liệu khẩu trang có chặn được virus Corona?

Có thể chúng sẽ giúp ích đôi chút, nhưng theo các chuyên gia thì điều quan trọng hơn cả là bạn phải rửa sạch tay mình.

Chính quyền Trung Quốc đang khuyến khích người dân tại thành phố Vũ Hán mang khẩu trang y tế ở nơi công cộng để giúp hạn chế tình trạng lây lan chủng virus mới mang tên Corona.

Câu hỏi ở đây lại: liệu khẩu trang có làm được điều đó?

Nhiều chuyên gia về bệnh truyền nhiễm cho biết các loại khẩu trang tự hủy giá rẻ, vốn che đi phần mũi và miệng, có thể giúp ngăn lây lan các bệnh truyền nhiễm nếu được mang đúng cách và được sử dụng phù hợp với tình hình xung quanh.

Nhưng có khá ít bằng chứng khoa học có chất lượng cho thấy tính hiệu quả của chúng khi sử dụng bên ngoài bối cảnh các trung tâm chăm sóc sức khỏe. Hầu hết các nghiên cứu chuyên sâu – các thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng – đều tập trung vào đánh giá khả năng bảo vệ các nhân viên chăm sóc sức khỏe khỏi lây bệnh truyền nhiễm từ bệnh nhân của khẩu trang phẫu thuật tại các bệnh viện, và phát hiện ra rằng sử dụng khẩu trang một cách phù hợp sẽ có những tác dụng nhất định.

Tiến sỹ Julie Vaishampayan, Chủ tịch Ủy ban Sức khỏe Cộng đồng của Hiệp hội Bệnh truyền nhiễm Mỹ, cho biết khẩu trang phẫu thuật thực ra là "phòng tuyến cuối cùng".

"Chúng tôi lo ngại về việc mọi người cảm thấy được bảo vệ tốt hơn khi mang khẩu trang, nhưng không thực sự như vậy" – bà nói. "Rửa sạch tay và tránh tiếp xúc với người bệnh là những biện pháp quan trọng hơn hẳn so với việc mang khẩu trang".

Bởi khẩu trang phẫu thuật không vừa vặn với mọi người, cũng như không bịt kín được khuôn mặt người mang, chúng sẽ để lại những khoảng trống xung quanh miệng, "do đó bạn không lọc được toàn bộ lượng không khí hít vào" – bà nói.

Tuy nhiên, theo Tiến sỹ Amesh Adalja – một bác sỹ chuyên về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm an toàn sức khỏe Johns Hopkins - thì khẩu trang sẽ chặn được hầu hết các hạt lớn bắn ra khi người khác hắt xì hay ho, khiến chúng không lọt vào miệng và mũi bạn. Ông cho biết virus Corona chủ yếu lây lan thông qua các hạt như vậy.

Vấn đề lớn hơn ở đây là người ta không dùng khẩu trang đúng cách. "Hầu hết mọi người sẽ đưa tay vào trong khẩu trang để gãi mặt hoặc mũi", vô tình mang vi khuẩn vào tiếp xúc với mũi và miệng – Tiến sỹ Adalja nói. "Bạn không nên tháo khẩu trang ra khi nghe điện thoại".

Tiến sỹ Mark Loeb, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học McMaster ở Hamilton, Ontario, thì nói rằng một nghiên cứu tiến hành trong đợt bùng phát SARS đã phát hiện ra rằng bất kỳ loại hình bảo vệ nào – dù là khẩu trang hay mặt nạ phòng độc – đều giảm được nguy cơ lây nhiễm trong số các nhân viên chăm sóc sức khỏe đến 85%.

"Thông tin quan trọng nhất ở đây là nguy cơ đã được giảm xuống nếu họ dùng bất kỳ loại khẩu trang nào trong tình huống phù hợp" – ông nói.

Có một điều mà các chuyên gia đồng tình là các bệnh nhân nhiễm bệnh nếu mang khẩu trang phẫu thuật sẽ ít có khả năng lây bệnh cho người khác hơn. Trung tâm Ngăn chặn và Kiểm soát Dịch bệnh (CDC – Mỹ) đã hướng dẫn các bệnh viện phải yêu cầu bất kỳ bệnh nhân nào bị sốt hoặc mắc bệnh hô hấp và vừa từ Vũ Hán trở về, hoặc từng tiếp xúc với bất kỳ ai từng đến đó, mang khẩu trang phẫu thuật. CDC còn khuyến cáo các nhân viên chăm sóc sức khỏe mang mặt nạn phòng độc có chức năng lọc được nhiều phân tử trong không khí hơn khẩu trang thông thường khi làm việc quanh những bệnh nhân đó.

Tiến sỹ Peter Rabinowitz, đồng giám đốc Trung tâm Sẵn sàng Ứng phó Dịch bệnh và An ninh Sức khỏe Toàn cầu của Đại học Washington, nói rằng nguy cơ nhiễm virus Corona ở Mỹ là "quá thấp, chưa cần đeo khẩu trang".

Nhưng rửa sạch tay – thường xuyên và trước khi ăn – thì luôn được khuyến khích. Các loại dung dịch khử trùng tay rất hiệu quả đối với virus hô hấp. Các chuyên gia còn khuyến nghị rửa sạch tay với xà phòng và nước trong ít nhất 20 giây, chà hai bàn tay với nhau và đảm bảo rửa sạch mọi phần của bàn tay – lòng bàn tay, cũng như mu bàn tay.

"Một điều quan trọng nữa là giữ tay xa khỏi mặt bạn ra" – Tiến sỹ Vaishampayan nói. "Các virus hô hấp không lây nhiễm qua da, chúng lây nhiễm thông qua niêm mạc: trong mắt, mũi và miệng bạn".

Minh.T.T