Virus Corona Vũ Hán có tỷ lệ tử vong thấp, nhưng tại sao người dân hoảng loạn đến vậy?

Sự bùng phát của chủng virus Corona mới đang làm cả thế giới dấy lên nỗi sợ hãi và lo lắng. Tính đến nay, virus nCoV-2019, có nguồn gốc từ Vũ Hán, Trung Quốc, đã lây nhiễm hơn 9.700 người và khiến 213 người tử vong.

WHO chính thức ban bố tình trạng khẩn cấp đối với virus corona

Kiểm tra nhiệt độ của hành khách ở một nhà ga tại Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Theo số liệu, virus nCoV-2019 dường như không gây chết người như SARS. Dịch SARS đã giết chết 774 người trong hai năm 2002 và 2003. Tỷ lệ tử vong của SARS là 9,6%, trong khi chỉ khoảng 2% số người nhiễm virus Corona mới đã chết. Tuy nhiên, số người nhiễm bệnh viêm phổi lạ do virus nCoV-2019 gây ra chỉ một tháng đã vượt qua tổng số người nhiễm bệnh của dịch SARS.

Nhiều bệnh nhân nhiễm virus nCoV-2019 đã hồi phục hoàn toàn. Theo các quan chức Trung Quốc, hầu hết những người đã chết đều là người già hoặc mắc các bệnh khác làm tổn hại hệ thống miễn dịch của họ.

Theo trang Business Insider, các chuyên gia nói rằng phần lớn, sự hoảng loạn toàn cầu đối với virus Corona Vũ Hán là không có tác dụng và không có cơ sở: Công chúng nên có biện pháp phòng ngừa để tránh bị bệnh, nhưng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là tăng cường rửa tay và không chạm vào mặt bạn.

Một chuyên gia cũng cho biết nỗi sợ hãi sẽ không ngăn được sự lây lan của virus. Ngược lại, nỗi sợ có thể gây ra những tác động xã hội tiêu cực.

"Bệnh truyền nhiễm lây lan, nhưng kèm theo đó là sự lây lan hoảng loạn", Amira Roess, giáo sư về sức khỏe và dịch tễ học toàn cầu tại Đại học George Mason, nói. "Hai sự lây lan này có cơ chế rất khác nhau".

Trong giai đoạn đầu của đợt bùng phát bệnh truyền nhiễm, phần lớn sự hoảng loạn là do "nỗi sợ trước những điều chưa biết".

Sự lây lan của bệnh tật và sự lây lan của nỗi sợ hãi

Nghiên cứu tâm lý cho thấy các mối đe dọa mới lạ thường khiến con người lo lắng nhiều hơn so với các mối đe dọa quen thuộc. Mọi người có xu hướng phản ứng nhẹ hơn với các mối đe dọa quen thuộc.

Ví dụ, tỷ lệ tử vong đối với người bị bệnh tim là 1/7, trong khi nguy cơ chết do một kẻ khủng bố sinh ra ở nước ngoài là một phần 45.808. Nhưng theo một cuộc khảo sát năm 2016 của Đại học Chapman về nỗi sợ hãi của người Mỹ, "cuộc tấn công khủng bố vào quốc gia" và "nạn nhân của khủng bố" đều nằm trong số top 5 nỗi lo lắng của những người được hỏi.

Nỗi lo sợ này cũng đã từng diễn ra trong vụ dịch Ebola ở Tây Phi từ 2014 đến 2016, theo Paul Slovic, một nhà tâm lý học và là chủ tịch của Nghiên cứu Quyết định phi lợi nhuận.

"Những gì đã xảy ra khá phù hợp với những gì chúng ta biết về nhận thức rủi ro", Slovic viết trong một bài viết cho Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ. "Giây phút mối đe dọa do Ebola gây ra được truyền đi, tất cả các "phím nóng" đều được nhấn nút: Ebola có thể gây tử vong, Ebola vô hình và khó bảo vệ, Ebola rất dễ phơi nhiễm, chính quyền đang không kiểm soát được tình hình".

Tuy nhiên, dịch Ebola bùng phát trong quá khứ có tỷ lệ tử vong cao hơn nhiều so với SARS và virus Corona mới. Trên toàn thế giới, Ebola đã giết chết hơn 33.000 người kể từ năm 1976.

Hành khách tại sảnh đến của một trạm tàu cao tốc ở Hong Kong. Ảnh: AP

Hậu quả của sự hoảng loạn

Các công dân châu Á ở Pháp, Canada và Mỹ đang báo cáo về những sự cố phân biệt chủng tộc do lo virus Corona Vũ Hán.

The Guardian, gần 9.000 phụ huynh ở Toronto đã ký vào bản kiến ​​nghị, ngăn chặn những học sinh du lịch đến Trung Quốc trong 17 ngày qua không được đến trường.

"Phải dừng lại ngay lập tức. Ngừng ăn động vật hoang dã và ngừng lây nhiễm cho mọi người xung quanh bạn", một người ký vào bản kiến nghị viết. "Hãy ngăn chặn sự lây lan và cách ly chính mình hoặc quay trở lại Trung Quốc".

Thời báo New York đưa tin các doanh nghiệp trên khắp Hồng Kông, Hàn Quốc và Việt Nam ra biển báo không chào đón khách hàng từ Trung Quốc đại lục.

Trong khi đó, các sinh viên châu Á tại Đại học bang Arizona - nơi đã xác nhận có trường hợp nhiễm virus Corona mới ở Mỹ - cho biết họ đang phải đối mặt với những trò đùa, những cái nhìn chằm chằm và bị cô lập trong khuôn viên trường.

"Tôi ho trong lớp và mọi người nhìn tôi", một sinh viên người Mỹ gốc Việt nói.

Thông tin sai lệch về virus Corona mới cũng đã lan truyền – với những phương pháp chữa bệnh sai trái.

Hy vọng vẫn còn đó trong đợt dịch virus Corona này

Các chuyên gia nói rằng có một số yếu tố giúp giảm nỗi sợ hãi về virus nCoV-2019. Đầu tiên, đây là loại virus mới và được thông tin hơn bao giờ hết. ;Một tuần sau khi phát hiện, chính quyền Trung Quốc đã giải trình tự virus và chia sẻ nó với các phòng thí nghiệm trên khắp thế giới.

"Một điều đáng chú ý ở đây là trong vòng một tuần, các chuỗi RNA của virus đã có sẵn trên internet và nhiều người có thể nhìn vào đó và bắt đầu hiểu về nó", Richard Martinello, phó giáo sư về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y học Yale, nói. "Đó là điều chưa từng được thực hiện trước đây."

Thứ hai, một loạt các tiến bộ trong công nghệ y tế kể từ khi virus Corona được phát hiện vào những năm 1960 đã cho phép các phòng thí nghiệm lâm sàng và các nhà virus học tiến hành nghiên cứu sâu hơn về cách thức hoạt động của các virus zoonotic này.

Ví dụ, mặc dù các nhà khoa học biết virus Corona có thể lây nhiễm cho người vì chúng là nguyên nhân gây ra cảm lạnh thông thường, song ngay từ dịch SARS đã đánh dấu lần đầu tiên một virus Corona bắt nguồn từ động vật.

Martinello cũng cho biết người dân có khả năng mắc bệnh cúm theo mùa cao hơn nhiều so với virus Corona Vũ Hán. Các biện pháp phòng ngừa cho cả hai đều giống nhau: rửa tay, tránh chạm tay vào mặt và tránh tiếp xúc với bất kỳ ai bị bệnh.

Martinello hy vọng rằng sự lo lắng cao độ về virus Corona mới cũng sẽ giúp tỷ lệ cúm theo mùa thấp hơn trong năm nay khi mọi người thực hiện các giải pháp đề phòng tốt hơn.

Hoàng Lan