Nghiên cứu mới: chloroquine không giúp ích cho bệnh nhân COVID-19, có thể gây tác hại ngoài ý muốn

Các nhà nghiên cứu đến nay vẫn không rõ liệu nó có thể ngăn chặn được quá trình lây nhiễm hay không.

Một nghiên cứu được tiến hành trên diện rộng mới đây đã đưa ra kết luận rằng chloroquine và hydroxychloroquine không giúp điều trị COVID-19, mà chúng thậm chí còn có hại nữa. Nghiên cứu được đăng trên tạp chí The Lancet tập trung phân tích dữ liệu từ hàng ngàn bệnh nhân đã sử dụng thuốc. Kết quả là tình trạng của họ không khả quan hơn những người không dùng là bao – trên thực tế, khả năng tử vong hoặc phát sinh nhịp tim bất thường của những người này còn cao hơn trước khi dùng thuốc.

Cụ thể, phân tích được tiến hành trên gần 15.000 bệnh nhân ở nhiều lục địa khác nhau, tất cả đều được cho sử dụng hydroxychloroquine, chloroquine, hoặc một trong những loại thuốc thuộc nhóm kháng sinh macrolide. Kết quả không mấy lạc quan. Những người được điều trị bằng một trong các loại thuốc này đều có tỉ lệ tử vong cao hơn, đồng thời còn đứng trước nguy cơ cao bị rối loạn nhịp tim tâm thất.

Cả chloroquine và hydroxychloroquine đều có liên quan đến tình trạng bệnh xấu đi, kể cả khi đã bỏ qua các yếu tố nguy cơ khác như tuổi tác, tình trạng sức khỏe đã tồn tại từ trước, và nghiện thuốc lá. Các nhà nghiên cứu đã loại bỏ hoàn toàn các bệnh nhân đã được chữa trị muộn hơn 48 giờ sau khi chẩn đoán, cũng như bất kỳ ai đã từng dùng remdesivir, một loại thuốc thử nghiệm khác.

Tuy nhiên, kết quả nói trên không chứng minh rằng các loại thuốc này là nguy hiểm. Các tác giả - bao gồm các nhà nghiên cứu từ Harvard Medical School, Đại học Y Zurich, Đại học Utah, và Tập đoàn Surgisphere – đều cảnh báo rằng có thể có những biến số khác mà họ chưa tính đến. Nhưng điều chắc chắn ở đây là không có bằng chứng nào cho thấy các loại thuốc trên hữu ích. Và các nhà nghiên cứu cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải thực hiện các thử nghiệm lâm sàng được kiểm soát (trong đó các bệnh nhân sẽ được lựa chọn ngẫu nhiên để dùng thuốc hoặc không), chứ không chỉ dựa vào những nghiên cứu như thế này - vốn chỉ là những nghiên cứu quan sát các bệnh nhân một cách thụ động – để thu thập thêm thông tin cần thiết.

Chloroquine và hydroxychloroquine ban đầu được xem là những phương thuốc hứa hẹn để điều trị COVID-19. Tuy vậy, bằng chứng về điều này chỉ bao gồm những nghiên cứu sơ bộ với sự tham gia của…vài chục bệnh nhân mà thôi, và một trong số các nghiên cứu này đã bị rút lại để tái đánh giá. Các nghiên cứu sau này đã đặt dấu chấm hỏi đối với các kết quả trước đây. Một bài báo trên tạp chí "New England Journal of Medicine" vào đầu tháng này đã so sánh gần 800 bệnh nhân từng sử dụng hydroxychloroquine với khoảng 560 bệnh nhân không sử dụng, và đưa ra kết luận rằng "không có mối liên quan đáng kể nào" giữa việc sử dụng thuốc với tỉ lệ sống sót.

Dẫu vậy, chloroquine và hydroxychloroquine vẫn tạo nên những cuộc tranh cãi gay gắt trên toàn thế giới. Hai loại thuốc này, dù số bằng chứng là tối thiểu, được đề cao bởi CEO Tesla Elon Musk, Fox News, và Tổng thống Mỹ Donald Trump – người hồi đầu tuần này vừa tuyên bố ông đã và đang sử dụng hydroxychloroquine để ngăn ngừa COVID-19. Ông Trump cũng từ chối mang khẩu trang ở nơi công cộng, dù đây là một giải pháp giúp làm chậm sự lây lan của COVID-19. Một số bác sỹ đã phàn nàn rằng việc chính trị hóa phương thuốc này khiến việc tiến hành các nghiên cứu về chúng trở nên khó khăn hơn, và khiến nhiều người đang sử dụng chúng để chữa trị các căn bệnh khác như lupus và viêm khớp dạng thấp giảm đi đáng kể.

Nghiên cứu của The Lancet không tìm hiểu liệu loại thuốc này có ngăn ngừa được COVID-19 hay không, mà chỉ chú trọng tìm hiểu về những nguy cơ sức khỏe đối với những người đã bị nhiễm bệnh. Những phương thuốc này hiện đã được chứng nhận để sử dụng trong điều trị các bệnh tự miễn và ngăn ngừa sốt rét, dù chúng có một vài tác dụng phụ, bao gồm rối loạn nhịp tim. Các thử nghiệm lâm sàng để xem liệu chúng có ngăn được COVID-19 không vẫn đang được tiến hành.

Nghiên cứu này có lẽ sẽ không làm hạ nhiệt những tranh cãi chính trị liên quan hydroxychloroquine và chloroquine. Tuyên bố của ông Trump rằng bản thân đang sử dụng một trong các loại thuốc trên đã làm những người ủng hộ ông tỏ ra thích thú, trong đó có một đoạn tweet bênh vực cho đương kim Tổng thống Mỹ đến từ người quản lý chiến dịch tranh cử của ông với một vài số liệu thống kê gây hiểu nhầm. Vị Tổng thống này ban đầu xem các loại thuốc trên như một liều thuốc chữa thần kỳ - và nếu quả thực như vậy, ông sẽ dễ dàng hơn nhiều khi ra lệnh chấm dứt các chính sách phong tỏa, cách ly, và các biện pháp ngăn chặn khác đối với chủng virus corona mới.

Tóm lại, chưa có giải pháp điều trị nào đã được chứng minh là có thể ngăn chặn được COVID-19, và vẫn còn rất nhiều tháng, hay thậm chí là nhiều năm, trước khi chúng ta có được vaccine phù hợp, dù rằng có một số giải pháp khá hứa hẹn đang được nghiên cứu. Nhưng khám phá ra một phương thức cụ thể không mang lại hiệu quả cũng có giá trị của riêng nó, đặc biệt khi mà phương thức đó hóa ra lại khiến tình trạng người bệnh trở nên tệ hơn cả khi không dùng loại thuốc nào. Nghiên cứu mới này không loại bỏ chloroquine và hydroxychloroquine ra khỏi "vòng chiến", nhưng nó cung cấp thêm một bằng chứng rõ ràng về tính hữu dụng và những nguy cơ của chúng.

Minh.T.T;theo TheVerge