Ngôi sao 'quái vật' sáng hơn 2 triệu lần Mặt trời biến mất không một dấu vết

Sự biến mất bí ẩn của ngôi sao này có thể gợi ý về một kiểu chết mới của sao.

Theo LiveScience, năm 2019, các nhà khoa học chứng kiến một ngôi sao khổng lồ sáng hơn 2,5 triệu lần so với Mặt trời đã biến mất không để lại một dấu vết.

Trong một bài báo mới được công bố hôm 30/6, trên tạp chí Monthly Notices của Hiệp hội Thiên văn Hoàng gia, một nhóm các thám tử không gian đã cố gắng giải thích về trường hợp ngôi sao biến mất. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng: "Có lẽ, ngôi sao khổng lồ đã chết và sụp đổ xuống hố đen mà không trải qua vụ nổ siêu tân tinh - một hành động tự sát thực sự "chưa từng có".

"Chúng ta có thể đã phát hiện một trong những ngôi sao lớn nhất của vũ trụ nhẹ nhàng đi vào màn đêm", Jose Groh, nhà thiên văn học tại Đại học Trinity College Dublin và là đồng tác giả của một bài báo mới về ngôi sao, cho biết.

"Nếu đúng, đây sẽ là phát hiện trực tiếp đầu tiên về một ngôi sao "quái vật" kết thúc cuộc đời theo cách này", tác giả chính của nghiên cứu Andrew Allan, cũng thuộc Trinity College, bổ sung.

Ngôi sao này nằm cách chòm sao Bảo Bình khoảng 75 triệu năm ánh sáng, đã được nghiên cứu kỹ từ năm 2001 đến năm 2011. Quả cầu nở hoa là một hình ảnh minh họa chuẩn xác về một sao biến màu xanh lam phát sáng (LBV) - một ngôi sao khổng lồ tiến gần đến chặng cuối cuộc sống và dễ bị thay đổi không thể đoán trước về độ sáng. Những ngôi sao như thế này rất hiếm, chỉ có một số ít được xác nhận trong vũ trụ cho đến nay. Vào năm 2019, Allan và các đồng nghiệp đã hy vọng sử dụng Kính thiên văn rất lớn của Đài thiên văn Nam châu Âu để tìm hiểu thêm về sự tiến hóa bí ẩn của LBV ở xa, chỉ để phát hiện ra rằng ngôi sao dường như đã biến mất hoàn toàn khỏi thiên hà chủ của nó.

Thông thường, khi một ngôi sao lớn hơn nhiều so với Mặt trời của chúng ta hết tuổi thọ, nó sẽ nổ ra trong một vụ nổ siêu tân tinh khổng lồ. Những vụ nổ này rất dễ phát hiện, vì chúng nhuộm màu bầu trời xung quanh chúng bằng khí ion hóa và bức xạ mạnh trong nhiều năm ánh sáng theo mọi hướng. (Đôi khi, thứ này trông cực kỳ đẹp.) Sau vụ nổ, lõi dày đặc của vật liệu sao còn sót lại có thể sụp đổ thành lỗ đen hoặc sao neutron - hai vật thể bí ẩn và to lớn nhất của không gian.

LBV mất tích không để lại bức xạ như vậy. Nó đơn giản đã biến mất.

Để điều tra bí ẩn này, các nhà nghiên cứu đã xem xét lại các quan sát trước đây về ngôi sao được chụp vào năm 2002 và 2009. Họ phát hiện ra rằng ngôi sao này đã trải qua thời kỳ bùng nổ mạnh mẽ trong thời gian này, đưa ra một lượng lớn vật chất thuộc về ngôi sao với tốc độ nhanh hơn nhiều so với thông thường. Các LBV có thể trải qua nhiều vụ nổ như thế này trong khi đã già, các nhà nghiên cứu viết, khiến chúng phát sáng rực rỡ hơn nhiều so với bình thường. Sự bùng nổ có khả năng kết thúc vào khoảng sau năm 2011, nhóm nghiên cứu cho biết.

Điều này có thể giải thích tại sao ngôi sao xuất hiện quá sáng trong những lần quan sát ban đầu đó - tuy nhiên, nó không giải thích điều gì đã xảy ra sau vụ nổ khiến ngôi sao biến mất. Một lời giải thích có thể là ngôi sao mờ đi đáng kể sau khi bộc phát, và sau đó bị che khuất thêm bởi một lớp bụi vũ trụ dày. Nếu đây là giả thiết đúng thì ngôi sao có thể xuất hiện trở lại trong các quan sát trong tương lai.

Lời giải thích kỳ lạ và thú vị hơn là ngôi sao không bao giờ hồi phục sau sự bùng nổ, mà thay vào đó sụp đổ thành một lỗ đen mà không trải qua vụ nổ siêu tân tinh. Đây sẽ là một sự kiện hiếm hoi, nhóm nghiên cứu kết luận. Với khối lượng ước tính của ngôi sao trước khi biến mất, nó có thể tạo ra một lỗ đen có khối lượng gấp 85 đến 120 lần Mặt trời của chúng ta, mặc dù điều này có thể xảy ra mà không nhìn thấy siêu tân tinh vẫn là một câu hỏi mở.

Nam Thanh