VnReview
Hà Nội

Động đất kích thích là gì?

Thủy điện Sông Tranh 2 (Bắc Trà My, Quảng Nam) hôm qua (ngày 15/11/2012) lại vừa hứng chịu một trận động đất mới kèm theo tiếng nổ, mạnh hơn (4,7 độ richter) nhiều so với các trận động đất tại đây trước đó. Các nhà khoa học địa chất Việt Nam khẳng định đây là dạng động đất kích thích. Vậy động đất kích thích là gì?

Động đất kích thích ở Thủy Điện sông tranh II đang ở giai đoạn hai?Động đất kích thích (earthquake excitation) là hiện tượng xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới chứ không riêng tại Việt Nam. Nó thường được ghi nhận ở nhiều vùng hồ, đập và trong nhiều trường hợp, động đất kích thích đã gây hư hại đập, phá hoại nhà cửa, công trình trong khu vực, gây thiệt hại lớn về người và của.

Dưới đây là giải thích về động đất kích thích do các nhà khoa học Việt Nam đưa ra đã được đăng trên một số báo:

Ông Trần Tân Văn, Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất Khoáng sản (Bộ Tài nguyên và Môi trường):

Môi trường đất đá ở bên dưới bình thường khi chưa có nước thì nó vẫn ở trong trạng thái chỗ căng, chỗ không căng, có chỗ gần đạt trạng thái phá hủy. Khi bị tác động thêm bởi một lực đè khác từ bên ngoài, nó sẽ kích thích những trạng thái hiện có, chỗ đang căng sẽ căng hơn, bùng phát thành các cơn địa chấn như rung, lắc, phát ra tiếng nổ… Đó là động đất kích thích.

Động đất kích thích là một hiện tượng phổ biến ở các hồ thủy điện. Khi tích nước, hồ nước là một thể tích nặng đè lên lớp đất đá ở dưới làm thay đổi trạng thái ứng suất của các thể đất đá này.

(VietnamNet)

PGS.TS Cao Đình Triều, Phó chủ tịch kiêm tổng thư ký Hội Địa vật lý Việt Nam, chuyên gia Viện Vật lý địa cầu:

Động đất kích thích là dạng động đất xuất hiện tại hồ chứa đập thủy điện. Sau khi tích nước một thời gian dài, mạch nước ngấm xuống lòng đất gặp các đới đứt gãy sẽ gây ra biến đổi ứng suất, tạo dư chấn.

Động đất kích thích dễ xảy ra nếu tại các đập chứa có sự thay đổi mức nước cao thấp quá nhanh.

(Tuổi trẻ)

GS-TS Nguyễn Đình Xuyên, Nguyên Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu:

Động đất kích thích là sự giải phóng sớm ứng suất kiến tạo đã tích luỹ trong lòng đất trong quá trình vận động kiến tạo.

Điều kiện để xảy ra động đất kích thích là phải có các đứt gãy kiến tạo hoạt động liên quan đến thuỷ văn và hồ chứa, liên quan đến quá trình tích nước và hoạt động của hồ chứa.

Nguyên nhân:

Thứ nhất, áp lực của nước trong hồ chứa gây ra ứng suất gia tăng trong vỏ Trái đất, kích thích cho giải phóng ứng suất đã được tích luỹ.

Thứ hai, nước ở hồ chứa thấm theo các khe nứt sâu xuống lòng đất làm tăng áp suất lỗ rỗng trong lòng đất làm tăng ứng suất trong lòng đất, đó là một tác nhân kích thích khiến động đất xảy ra.

Thứ ba, nước thấm theo các khe nứt, đứt gãy làm giảm áp suất các mặt trượt (đứt gãy) làm cho các rìa khối của hai bên mặt trượt dễ xê dịch hơn.

Điều đó có nghĩa việc tích nước đập thuỷ điện là một trong những yếu tố khiến cho động đất xảy ra, thế giới gọi là động đất hồ chứa.

Động đất kích thích có giai đoạn tiền chấn. Giai đoạn này động đất còn yếu và xảy ra nhiều, liên tục, số lượng trận động đất càng ngày càng tăng.

Sau khi kết thúc giai đoạn tiền chấn sẽ chuyển sang kích động chính. Lúc này động đất sẽ lớn nhất, mạnh nhất.

Sau kích động chính hoạt động động đất sẽ ổn định, giảm động đất từ từ.

(Dân Việt)

Thanh Xuân tổng hợp

Chủ đề khác