Giải thích hiện tượng ma trơi trong hóa học

Ma trơi trong dân gian là một loài ma nhỏ, hình dạng giống như ngọn lửa nhỏ có đốm xanh và hay trêu chọc người đi đường. Theo quan niệm tâm linh, loài ma này được cho là linh hồn của những đứa trẻ tinh nghịch chết sớm chưa đủ duyên phận để siêu thoát.

Ma trơi đến nay đã không còn là một bí ẩn đối với nhân loại khi có ánh sáng khoa học (chính xác là hóa học) rọi vào.

Hiện tượng "ma trơi" thường xuất hiện ở những vùng đầm lầy, nghĩa địa… Đó là hiện tượng xuất hiện những đốm lửa cháy sáng bay trong không khí. Theo trang Hóa học ngày nay, bản chất của hiện tượng này được giải thích với sự tham gia của 2 chất khí đó là photphin(PH3) và diphotphin(P2H4), P2H4 là chất có khả năng tự cháy trong không khí, khi cháy nó tạo ra nhiệt lượng làm tăng nhiệt độ lên đến khoảng 150oC sau đó; PH3 tiếp tục cháy và kết quả là xuất hiện "ngọn lửa lân tinh", hay còn gọi là "ma trơi".

PH3, P2H4 xuất hiện do sự phân hủy xương, xác động thực vật ở khu vực như đầm lầy, nghĩa địa. Đó là nguồn phốt-pho rất lớn để hình thành PH3,P2H4 bằng hoạt động của các vi khuẩn trong đất. Chúng tích tụ lại và khi gặp điều kiện thuận lợi thì bốc cháy. Ma trơi chờn vờn nếu không vì gió thì cũng vì người đi đường sợ hãi, chạy tạo ra gió.

Nhưng có một vấn đề đặt ra là nếu chỉ là hỗn hợp của phốt-pho thì tại sao ma trơi lại bay lượn trước mắt người đi đường và cứ bám riết lấy họ cho đến khi có ánh sáng khác mới chịu tắt? Sau một thời gian dài thử nghiệm, nghiên cứu, các nhà khoa học đã kết luận rằng đây là một vấn đề về tâm lý.

Nếu chúng ta để ý thì sẽ thấy những vị trí hay gặp ma trơi là những nơi đã đến gần một vùng sáng nào đó. Chỉ cần đi khoảng dăm phút là vào vùng phạm vi của ánh sáng. Với những người yếu đuối, nhút nhát, khi đi đường một mình trong đêm tối, họ luôn có cảm giác lo âu vì bóng tối, vì những con ma. Sự lo âu này khiến thần kinh của họ luôn căng thẳng, chỉ một tiếng động bất thình lình cũng khiến họ mất vía, nếu không bỏ chạy thì cũng ngất đi.

Trong tâm trạng lo âu đó, họ chỉ mong gặp chút ánh sáng nào đó thì mới an tâm. Khi đến khoảng cách gần với phạm vi ánh sáng trước mặt, họ đột nhiên vui mừng và ước ao đi tới ngay vùng sáng đó cho đỡ sợ. Mắt họ mở to, hút chặt vào phía vùng sáng. Bình thường nhìn lâu vào một ngọn đèn nào đó, mắt của bất kỳ ai cũng sinh ra một bóng sáng nhỏ, mờ ảo ngay trước mặt mình.

Đây cũng vậy. Đốm sáng phản quang xuất hiện ngay trước mắt kẻ yếu đuối và họ càng cố chạy nhanh đến vùng sáng, càng cố nhìn vào vùng sáng thì ánh lấp loá trước mắt họ càng tăng và càng nhẩy múa lung linh. Chỉ khi họ sợ quá ngất đi mắt nhắm lại giây lâu, hoặc cố chạy tới phạm vi vùng sáng thì cái bóng sáng ấy mới biến mất. Những bóng sáng phản quang đó đã bị hiểu lầm là loài ma trơi tinh nghịch hay hù doạ người đi đường.

Minh Châu tổng hợp