Biến chủng mới của virus corona có đáng lo?

Mới đây, một biến chủng mới của virus corona đã được phát hiện tại Anh và các nhà khoa học cho rằng chúng có thể có khả năng lây nhiễm cao hơn các chủng khác đã được phát hiện trên thế giới. Vậy chúng ta cần quan tâm đến thông tin này ở mức độ như thế nào? Câu trả lời là: hiện vẫn chưa thể nói trước được điều gì.

Thông tin đã biết

Ngày 8/12, theo bài viết trên tạp chí Science, các nhà khoa học và chuyên gia y tế công cộng phát hiện trên bản đồ lây nhiễm xuất hiện một vùng ở Đông Nam nước Anh đang có số ca nhiễm tăng mạnh. Các báo cáo phân tích gen loại virus đang phát tán ở khu vực này cho thấy đây là biến chủng mới, khác với các biến chủng đã được phát hiện của virus corona đang gây ra đại dịch Covid-19 trên toàn cầu.

Từ đó dấy lên một lo ngại rằng liệu có phải chủng mới này có khả năng lây nhiễm cao hơn vì nó phổ biến hơn tại khu vực này hay không? Câu trả lời hiện vẫn chưa được xác định rõ ràng. Nhưng một số nước châu Âu hiện đã cấm di chuyển để ngăn chặn sự lây lan của chủng virus mới này.

Đột biến có phải là điều tồi tệ?

Không hẳn là vậy. Các loại virus liên tục đột biến tạo ra các chủng mới và virus corona cũng không ngoại lệ. Các nhà khoa học có thể truy vết sự lây lan của virus thông qua phân giải trình tự gen của chúng. Nếu có hai người mắc Covid-19 và virus tìm thấy trong cơ thể họ giống hoặc gần giống nhau thì rất có thể họ có cùng một nguồn lây nhiễm. Nếu mỗi người đều mang một biến chủng virus khác nhau, thì có thể họ lây nhiễm từ hai nguồn bệnh khác nhau. Bạn có thể xem toàn bộ cây gia phả của tất cả các chủng đột biến của virus corona tại đây.

Vì vậy, dù đột biến luôn xảy ra nhưng đến nay nó chưa thật sự làm thay đổi bản chất của virus corona, cũng như cách chúng ta phòng chống dịch.

Biến chủng mới có nguy hiểm hơn?

Vẫn còn quá sớm để có thể khẳng định điều gì. Biến chủng mới có tên B.1.1.7 hiện vẫn đang được nghiên cứu để xác định nó có bất cứ điểm khác biệt quan trọng nào so với các chủng virus corona trước đây hay không. Có thể nó có khả năng siêu lây nhiễm. Nhưng đến nay vẫn chưa có bất cứ bằng chứng khoa học nào xác nhận điều này, vì thế chúng ta vẫn phải chờ thêm một thời gian nữa.

Liệu nó có khả năng kháng vaccine?

Một lần nữa, chúng ta vẫn chưa có thông tin về vấn đề này. B.1.1.7 có 17 điểm khác biệt trong gen so với các chủng có quan hệ gần. Khoảng một nửa trong số đó là đột biến protein S, điều này khiến các nhà khoa học khá lo ngại.

Các vaccine mRNA vừa được công bố hoạt động trên nguyên lý khiến cơ thể tạo ra protein S, sau đó hệ thống miễn dịch phản ứng với các protein này và chuẩn bị nhận diện bất cứ kẻ xâm nhập nào mang cùng loại protein đó.

Về mặt lý thuyết, sự thay đổi protein S có thể cho phép chủng virus mới kháng vaccine. Nhưng điều này còn phụ thuộc vào sự khác biệt chính xác của các protein S mới như thế nào và liệu hệ thống miễn dịch của chúng ta vẫn có khả năng nhận diện chúng hay không. Về cơ bản là chúng ta vẫn chưa có câu trả lời cho câu hỏi này.

Nếu thật sự là biến chủng siêu lây nhiễm, vậy chúng ta ngăn chặn như thế nào?

Chủng virus mới đã bắt đầu chu kỳ lây nhiễm tại Anh ít nhất là từ ngày 20/9, vì vậy, ở hiện tại, bất cứ động thái đóng cửa biên giới nào cũng không thể ngăn chặn hoàn toàn sự lây lan. Rất có thể, chủng đột biến mới đã lây sang các nước khác. Nhưng ít nhất, các lệnh hạn chế đi lại có thể giảm số người mang theo chủng virus mới qua biên giới.

Hơn nữa, chúng ta nên tiếp tục duy trì các nỗ lực ngăn chặn sự lây lan virus corona đã được thực hiện suốt thời gian qua. Khẩu trang, giữ khoảng cách và thông thoáng không khí vẫn là những biện pháp tối ưu dù có chủng mới xuất hiện đi chăng nữa.

Trevor Bedford là nhà khoa học nghiên cứu đột biến ở virus, anh viết trên Twitter rằng chủng đột biến tại Anh "đáng được quan tâm", nhưng nó gần như không gây ảnh hưởng quá nhiều đến tiến trình nghiên cứu vaccine hiện nay. Hầu hết các chủng virus corona đang lây lan trên toàn cầu không có bất cứ đột biến đáng kể nào trong protein S. Nếu xuất hiện một biến chủng phổ biến hơn và có khả năng kháng vaccine, lúc đó chúng ta sẽ cần phải cập nhật loại vaccine mới.

Bạn cần nhớ rằng chưa có bất cứ bằng chứng xác thực nào cho thấy chủng virus mới này kém phản ứng với vaccine hơn hoặc có khả năng gây triệu chứng nặng hơn. Dường như, nó có khả năng lây nhiễm cao hơn, nhưng vấn đề này hiện vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ. Các chuyên gia hiện vẫn đang theo dõi chặt chẽ diễn biến của biến chủng virus mới tại Anh nhưng họ cũng nhấn mạnh rằng hiện chưa phải lúc chúng ta hoảng hốt.

Minh Bảo (Tham khảo lifehacker.com)