Thủy triều sẽ thay đổi ra sao nếu Mặt Trăng rời xa Trái Đất?

Mặt Trăng, vệ tinh tự nhiên của Trái Đất, đã bay xung quanh hành tinh này từ khi hình thành 4,51 tỉ năm về trước. Chuyển động tròn theo quỹ đạo của Mặt Trăng không chỉ tạo ra một quả cầu phát sáng màu xám di chuyển trên bầu trời mỗi đêm mà còn là nguyên nhân của một số hiện tượng hấp dẫn khác trên bề mặt Trái Đất.

Một trong số đó là hiện trượng thủy triều!

Với những ai chưa biết, thì hiện tượng thủy triều mà chúng ta thường thấy ở bãi biển hay đại dương được tạo ra bởi Mặt Trăng. Đó là vì Mặt Trăng tác động một lực hấp dẫn lên hành tinh của chúng ta (còn gọi là lực thủy triều). Lực này khiến Trái Đất và toàn bộ nước trên bề mặt phình ra ở phía gần với Mặt Trăng hơn.

Các mũi tên màu đỏ mô tả cách Trất Đất và các đại dương "phình ra" (Ảnh: Krishnavedala / Wikipedia)

Tuy nhiên, hóa ra Mặt Trăng yêu dấu của chúng ta có vẻ không còn thích thú với Trái Đất như trước nữa. Vì nó đang dần dần, chậm rãi rời xa chúng ta!

Vì sao Mặt Trăng đang rời xa Trái Đất?

Đường kính quỹ đạo của Mặt Trăng quanh Trái Đất là xấp xỉ 768.000 km, nhưng mỗi năm, con số này lại tăng thêm 3,8 cm. Nói cách khác, cứ mỗi năm, Mặt Trăng lại nhích ra xa Trái Đất thêm 1,9 cm.

Có thể bạn đã biết, Mặt Trăng và Trái Đất "khóa thủy triều" với nhau, có nghĩa là chuyển động quay của hai thiên thể này đã đồng bộ với nhau. Do vậy mà chúng ta chỉ có thể thấy một mặt của Mặt Trăng. Vì Trái Đất hoàn thành một vòng tự xoay quanh trục trong 24 giờ và Mặt Trăng hoàn thành một vòng quanh Trái Đất trong 27,3 ngày, nên chỗ phình ra trên Trái Đất có xu hướng làm "tăng tốc" Mặt Trăng. Nói cách khác, Trái Đất kéo Mặt Trăng về phía trước theo quỹ đạo của nó.

Đồng thời, Mặt Trăng cũng kéo chỗ phình ra trên Trái Đất (chỗ phình do Mặt Trăng tạo ra từ đầu) và làm giảm tốc độ xoay của Trái Đất một chút. Đó là lý do vì sao sau khoảng 100 năm nữa (từ bây giờ), một ngày trên Trái Đất sẽ dài hơn khoảng 2ms so với hiện tại.

Sự phình ra của Trái đất làm tăng bán kính quỹ đạo của Mặt Trăng

Vì Trái Đất lớn hơn Mặt Trăng nên lực hấp dẫn của nó cũng mạnh hơn, nên Mặt Trăng sẽ tăng tốc độ quay. Qua nhiều năm, quỹ đạo của nó sẽ ngày càng lớn hơn.

Dù con số 3,8 cm không quá lớn, nhưng sau nhiều năm (mà ở đây là hàng tỉ năm), thì giá trị chênh lệch sẽ rất đáng kể.

Vậy bây giờ, chúng ta giả sử quỹ đạo của Mặt Trăng lớn đến mức nó rời khỏi tầm ảnh hưởng của Trái Đất hoàn toàn. Điều gì sẽ xảy ra với hiện tượng thủy triều trên Trái Đất?

Thủy triều sẽ thay đổi ra sao nếu Mặt Trăng rời xa Trái Đất?

Thật ra câu trả lời khá đơn giản… nếu Mặt Trăng cách Trái Đất đủ xa để rời khỏi quỹ đạo quanh hành tinh này, thì hiện tượng thủy triều cũng sẽ biến mất.

Như đã nói ở phần trên, khóa thủy triều giữa hai thiên thể làm chậm tốc độ quay của Mặt Trăng. Ở tốc độ hiện tại, các nhà khoa học dự đoán khoảng 50 tỉ năm nữa, Trái Đất sẽ làm chậm Mặt Trăng đủ để nó vĩnh viễn đối diện Trái Đất và cả hai sẽ không rời xa nhau nữa.

Nói cách khác, khoảng 50 tỉ năm nữa, Trái Đất sẽ không còn hiện tượng thủy triều trên các đại dương, bờ biển.

Vì sao chúng ta không cần lo về việc Mặt Trăng đang rời xa Trái Đất?

Mặc dù việc không còn hiện tượng thủy triều nữa có thể là một thảm kịch đối với thế giới đại dương trên trên Trái Đất, nhưng chúng ta chưa thật sự cần lo lắng về vấn đề này vì có những thứ khác cũng đang biến đổi.

Nếu các ước tính là đúng, thì ngôi sao trung tâm của hệ mặt trời chúng ta đang sinh sống, là Mặt Trời, sẽ nhấn chìm cả Trái Đất và Mặt Trăng sau xấp xỉ 5 tỉ năm nữa.

Mặt Trời liên tục đốt cháy qua một quá trình được gọi là phản ứng tổng hợp hạt nhân diễn ra bên trong lõi của nó. Mặt trời đốt khoảng 600 triệu tấn khí hidro mỗi giây. Bạn cũng có thể nhận thấy quy mô khổng lồ của phản ứng tổng hợp hạt nhân trong lõi Mặt Trời.

Và vì những phản ứng tổng hợp hạt nhân trong lõi Mặt Trời liên tục diễn ra nên nó sẽ tăng độ sáng khoảng 10% sau mỗi một tỉ năm. Qua thời gian, nó sẽ tàn phá hành tinh của chúng ta, làm tăng nhiệt độ nước biển, làm tan chảy các tảng băng còn sót lại ở hai cực, khiến bầu không khí biến mất… và Mặt Trăng cũng sẽ không ngoại lệ.

Nói tóm lại, nếu Mặt Trăng rời xa Trái Đất, hiện tượng thủy triều trên Trái Đất sẽ biến mất. Nhưng rất lâu trước khi điều đó có thể xảy ra, dường như cả hai thiên thể đều đã bị Mặt Trời nuốt chửng!

Minh Bảo theo Science ABC