VnReview
Hà Nội

Không phải Windows, hệ điều hành "nhà làm" đã đưa Trung Quốc lên vũ trụ

Thời gian gần đây, ngành hàng không vũ trụ Trung Quốc liên tục cho thấy những kết quả tích cực. Tháng 5, tàu thăm dò Chúc Dung hạ cánh thành công trên sao Hỏa, khiến Trung Quốc trở thành quốc gia thứ hai sau Mỹ làm được điều này.

Ba phi hành gia Trung Quốc vừa được đưa lên trạm vũ trụ Thiên Cung

Hay vài tuần trước, Trung Quốc công bố đưa ba phi hành gia lên trạm vũ trụ mới, thực hiện giai đoạn đầu xây dựng ở quỹ đạo thấp của Trái Đất. Nhưng ít ai biết, hệ thống đứng sau mọi hoạt động điều khiển đó là gì, cách vận hành của Trung Quốc có giống với công nghệ được sử dụng trên thế giới hay không?

Theo công ty China Electronics Corporation (CES), hệ điều hành Kylin là công cụ giúp kiểm soát mọi hoạt động hàng không vũ trụ. Cốt lõi của hệ điều hành này được chính phủ Trung Quốc bảo vệ như một bí mật cấp nhà nước, việc sử dụng Kylin vào các chương trình không gian chỉ mới được quốc gia tỷ dân xác nhận thời gian gần đây.

Các chuyên gia quân sự Trung Quốc sẽ đảm nhận vai trò viết các đoạn mã chính của hệ điều hành Kylin. Nhưng về bản chất, Kylin xuất phát từ một hệ điều hành mã nguồn mở FreeBSD, kết hợp cùng một số phần trên Linux và tùy biến giao diện người dùng tương tự Windows. Nhờ đó, Trung Quốc có thể tránh khỏi các cuộc tấn công được thiết kế để đánh vào hệ điều hành Linux, Unix hay Windows.

Sự kết hợp giữa nhiều yếu tố đã khiến các chuyên gia liên tưởng đến Kỳ lân, loài vật lai trong thần thoại Trung Quốc. Lấy tên dựa trên truyền thuyết đó cho hệ điều hành tự phát triển này, tham vọng hệ điều hành của họ cũng sẽ như kỳ lân.

Phát biểu trước truyền thông nhà nước vào cuối tuần qua, các thành viên trong nhóm phát triển Kylin đã tiết lộ vai trò thực sự của hệ điều hành này trong việc kết nối ra ngoài vũ trụ. Theo đó, Kylin giữ vai trò điều phối giao tiếp giữa phần mềm trí tuệ nhân tạo, kiểm soát viên trên mặt đất và tất cả phần cứng trên tàu vũ trụ.

Trong quá khứ, Trung Quốc như bao quốc gia khác cũng dựa vào Linux và Windows để thực hiện các sứ mệnh ngoài không gian. Cho đến năm 2008, giới chức Trung Quốc bắt đầu đẩy mạnh thay thế phần mềm và phần cứng của phương Tây bằng các công cụ "cây nhà lá vườn" trên vệ tinh và tàu vũ trụ. Quá trình này được đẩy mạnh một phần nhờ vụ việc Edward Snowden tiết lộ các hoạt động gián điệp của Mỹ nhằm vào các nước trên thế giới năm 2013, gồm cả một số đồng minh.

Dan Jianqun, nhà khoa học đứng đầu dự án Kylin của CEC, cho biết Trung Quốc không có lựa chọn nào khác ngoài việc phát triển hệ điều hành của riêng mình. "Sử dụng hệ thống của người khác giống như việc xây một ngôi nhà trên đất khách. Nó có thể lớn và đẹp, nhưng cũng có thể bị phá hủy bất cứ lúc nào", Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trả lời với truyền thông quốc gia.

Một số kỹ sư phần mềm cho biết, quá trình chuyển đổi từ công cụ phương Tây sang tự sản xuất gặp đầy khó khăn. Các sứ mệnh ngoài không gian không chỉ đòi hỏi tính bảo mật cao mà còn phải có độ tin cậy và hiệu suất tốt. Ban đầu, hệ điều hành Kylin được phát triển cho các máy tính hoạt động trên mặt đất. Để ra ngoài không gian, thời gian xử lý một số tác vụ bắt buộc phải giảm xuống còn 1/3 so với trước.

Điều này khiến công việc của chúng tôi "khó như nén một gói bánh quy thành vài gram mà không mất đi bất kỳ dưỡng chất dinh dưỡng nào", Liu Jun, một kỹ sư phần mềm trong nhóm phát triển Kylin, cho biết.

Hơn nữa, vận hành ngoài không gian đôi khi yêu cầu hệ điều hành Kylin phải thực hiện một nhiệm vụ chuyên biệt, không phân chia sức mạnh cho những tác vụ kém ưu tiên hơn. Từ đó, nhóm phát triển đã phải viết nhiều đoạn mã để đáp ứng nhu cầu đặc biệt này, Liu cho biết thêm.

Liu Hongyu, một kỹ sư khác trong dự án Kylin, cho biết cả đội phải chịu áp lực cực lớn khi các nhiệm vụ tiến vào giai đoạn quan trọng. Người này cho biết lực lượng không quân Trung Quốc đã mất rất nhiều nguồn lực cho những lần thử nghiệm bại để rồi có được thành quả như ngày hôm nay.

Giao diện điều khiển của Kylin toàn tiếng Trung gây khó khăn cho phi hành gia quốc tế

Hiện tại, Kylin là hệ điều hành then chốt được chính phủ và quân đội Trung Quốc sử dụng. Năm 2006, phiên bản đầu tiên ra mắt đã vấp phải nhiều chỉ trích vì thiếu phần mềm hỗ trợ và các tính năng tích hợp nghèo nàn. Tuy vậy, điểm cộng cho Kylin là hoạt động tốt với CPU Loongson tự phát triển trong nước.

Khi chip Intel và hệ điều hành Windows bắt đầu bị loại bỏ trong hệ thống vận hành của quân đội, chính phủ, ngân hàng và nhiều lĩnh vực khác, nền tảng người dùng Kylin đã gia tăng nhanh chóng nhưng vẫn còn đó một số thách thức.

Vấn đề nan giải nhất mà Kylin gặp phải là khả năng thích ứng phần cứng. Hiện Trung Quốc vẫn đang sử dụng nhiều nhiều trang thiết bị khoa học đến từ nước ngoài, hầu hết chúng không tương thích với Kylin.

Ngoài ra, phần lớn ngôn ngữ dùng trong hệ điều hành Kylin đều là tiếng Trung, các phi hành gia ngoại quốc có dự định ghé thăm trạm vũ trụ Trung Quốc cũng đều phải học qua một ít tiếng Trung. Nếu không, họ sẽ bối rối trước các ký tự trên màn hình mọi thiết bị, bao gồm cả máy tính bảng.; 

Ngọc Diệp (Theo SCMP)

Chủ đề khác