Bạn có thể thoát khỏi cá sấu bằng cách chạy theo đường zigzag không?

Giống như báo, cá sấu là loài động vật chạy nhanh không tưởng. Nếu từng xem Thế giới động vật, bạn hẳn đã có lần thấy một con cá sấu với cặp chân dài cơ bắp chạy như bay trên một quãng đường dài gần 500 mét để đuổi theo con mồi.

Không ư? Bạn chưa bao giờ chứng kiến điều đó à? Vậy có lẽ điều bạn từng thấy sẽ như thế này: bạn đang đứng cạnh một cái hồ nhỏ, ngắm vài chú bồ nông, rồi bất chợt thấy hai cục u nhỏ trồi lên từ mặt nước. Lúc này bạn mới nhớ lại tấm biển "Đừng cho cá sấu ăn" ở sở thú và nhận ra rằng những cục u kia hẳn phải là...cặp mắt của sinh-vật-mà-ai-cũng-biết-là-con-gì đang chậm rãi bơi giữa hồ. Bạn bắt đầu khiếp đảm, nhưng nhớ ra một mẹo kinh điển: bất kỳ ai cũng có thể thoát khỏi cá sấu nếu chạy theo hình zigzag. May mắn làm sao!

Có thật vậy không? Mẹo vặt kia, vốn đã xuất hiện từ rất lâu và cực kỳ phổ biến đến nỗi gần như chẳng ai biết được nó bắt nguồn từ đâu và tại sao người ta lại nghĩ như vậy, hàm chứa một vài thông tin: thứ nhất, nó ngụ ý rằng một con cá sấu sẽ đuổi theo bạn suốt một quãng đường dài trên đất liền; thứ hai, cá sấu có thể chạy nhanh hơn con người - ít nhất là khi chạy trên đường thẳng.

Sự thật là, dù cá sấu nhanh đến không tưởng, chúng không phải "siêu sao điền kinh" như báo và cũng không thích chạy những quãng đường dài. Rất hiếm khi xảy ra trường hợp một con cá sấu đuổi theo người trên đất liền. Và một người bình thường có thể dễ dàng vượt mặt cá sấu, dù chạy theo hình zigzag hay không - cá sấu chỉ chạy được tối đa khoảng 15km/h và không thể duy trì được tốc độ đó trong thời gian dài.

Quan trọng hơn là, tóm con mồi bằng cách rượt đuổi trên một quãng đường dài không phải là chiến thuật tấn công của cá sấu. Loài bò sát này thích rình mò con mồi trong làn nước. Nó bơi nhanh hơn nhiều so với chạy - cá sấu có thể bơi ở tốc độ 16km/h. Và khi bơi dưới nước, nó im lặng như một nhẫn giả vậy. Cặp mắt của nó đặt ở trên đỉnh đầu, do đó có thể vừa bơi vừa quan sát những gì đang diễn ra trên mặt nước. Nó còn có thể lặn dưới nước khá lâu và nhịn thở đến 1 giờ đồng hồ!

Vậy nên, bạn có thể thoát khỏi một con cá sấu nếu chạy hình zigzag. Bạn cũng có thể thoát khỏi nó nếu chạy theo đường thẳng. Nhưng khả năng một con cá sấu rượt đuổi bạn trên đất liền là rất thấp đến mức mẹo tưởng như kinh điển nói trên giống như một trò đùa hơn là lời khuyên. Nó đơn giản là vô nghĩa.

Tại sao cá sấu không rượt đuổi bạn? Và nó sẽ tấn công bạn theo cách nào?

Tại sao cá sấu không thích ăn thịt người

Cá sấu không chỉ hiếm khi rượt đuổi bạn những quãng đường dài trên đất liền, chúng còn hiếm khi tấn công bạn nữa. Cá sấu thích một bữa ăn dễ dàng. Chúng là những thợ săn kiên nhẫn và sẽ rình mò con mồi từ dưới nước trong suốt nhiều giờ trước khi tấn công. Nhưng một khi tấn công, chúng không muốn phải vận động nhiều. Cá sấu thường bỏ ngang những con mồi tìm cách chống trả. Và chúng không thích tấn công bất kỳ thứ gì chúng không thể nuốt chửng sau một cú táp. Ngay cả những con cá sấu cỡ lớn thường cũng chọn những con mồi tương đối nhỏ - quả là tin tốt cho những người trưởng thành chúng ta!

Cá sấu cỡ nhỏ chiếm phần lớn dân số loài cá sấu. Một con cá sấu dài dưới 1,5 mét thường sẽ ăn tôm sông, rắn nhỏ, và rùa. Chúng thậm chí chẳng phải là một mối đe doạ đối với những chú chó nhỏ. Cá sấu nhỏ hiển nhiên không thể đe doạ con ngừoi và sẽ không tấn công con người trong những tình huống bình thường.

Đôi lúc, người ta cho rằng những con cá sấu cỡ nhỏ - dài dưới 0,9 mét - có thể được bắt về làm thú cưng. Tuy nhiên, việc tìm cách bắt cá sấu lại là lý do phổ biến nhất khiến con người hưởng một táp từ sinh vật này. Ngay cả những con cá sấu nhỏ cũng có từ 60 - 80 chiếc răng sắc như dao cạo. Dù một cú ngoạm của nó có thể không khiến tính mạng của bạn bị đe doạ, bạn vẫn phải nhanh chóng đến bệnh viện để xử lý vết thương.

Cá sấu cỡ lớn ít phổ biến hơn, nhưng chúng là những mối đe doạ lớn nhất đối với con người bởi chúng đủ lớn để "đánh chén" chúng ta. Một con cá sấu phát triển hoàn chỉnh dài từ 2,4 - 3,4 mét, nặng đến 453 kg. Dù chúng là một mối đe doạ đối với con người, chúng vẫn sợ chúng ta. Cá sấu sẽ tránh chạm mặt con người. Khi con người thấy cá sấu đóng mở hàm và gầm gừ, họ cho rằng nó đang chuẩn bị tấn công. Thực ra, đó là một tư thế phòng thủ.

Dẫu vậy, vẫn có trường hợp con người bị cá sấu cắn, chủ yếu bởi chúng không còn là loài bị đe doạ nữa, và một phần do con người ngày càng đụng độ nhiều hơn với cá sấu bởi quá trình phát triển và sự tăng trưởng dân số loài người. Tính riêng Florida, bang này chỉ có một vụ cá sấu cắn người từ năm 1988 đến 1999. Tuy nhiên, từ 2000 đến 2016, con số này tăng lên 7 vụ mỗi năm. Trong năm 2020, có đến 12 vụ đã được trình báo, 8 trong số đó là những vụ khá nghiêm trọng (nhưng không có ca tử vong nào).

Trên toàn nước Mỹ, trung bình chỉ có một vụ tử vong liên quan đến cá sấu mỗi năm. Từ 1948 đến 2004, Uỷ ban Bảo tồn Cá và Động vật hoang dã đã nhận được 356 báo cáo về việc cá sấu tấn công con người. 25 trong số đó được xem là nghiêm trọng, và chỉ 9 vụ có nạn nhân tử vong trước khi bị cá sấu xơi tái.

Làm gì khi bị cá sấu tấn công

Cá sấu sẽ không rượt đuổi bạn trên đường. Nhưng chúng sẽ rình mò bạn khi ở dưới nước. Dù nạn nhân có thể bị bất ngờ, phong cách tấn công của cá sấu rất dễ đoán trước. Nó sẽ cắn ngang con mồi và bắt đầu động tác gọi là "cú lắc tử thần". Cá sấu sẽ lắc liên tục cho đến khi con mồi tử vong, thường là chết chìm, nhưng thỉnh thoảng do mất quá nhiều máu.

Sau đó, cá sấu sẽ tung con mồi quanh miệng để có thể nuốt thẳng nó xuống họng. Bộ hàm to lớn vốn cho phép cá sấu giữ chặt con mồi đồng thời cũng ngăn không cho nó nhai và nuốt dễ dàng. Đó là một trong những lý do tại sao những con mồi cỡ lớn lại gây khó khăn cho cá sấu. Để ăn được thứ gì đó lớn, cá sấu phải xé con mồi thành từng mảnh và nuốt riêng từng miếng. Tất nhiên, nó không hề thích điều này.

Nếu bạn cho rằng một con cá sấu đang tiến lại gần mình, hãy chạy càng nhanh càng tốt theo một đường thẳng từ chỗ con cá sấu. Bạn sẽ dễ dàng vượt mặt được nó. Nếu cảm thấy cá sấu sắp đuổi kịp mình, đừng hoảng sợ. Loài bò sát này không chỉ kém về sức bền, mà chúng cũng không thực sự quan tâm đến việc đuổi theo con mồi. Nếu một con cá sấu bỏ lỡ cơ hội đầu tiên để tóm lấy nạn nhân, nó thường sẽ chuyển sang thứ gì đó khác.

Nếu bạn đang đứng ở rìa nước hoặc bơi trong làn nước, cơ hội trốn thoát của bạn là rất thấp. Trong nước, cá sấu đang "đá" ở sân nhà; nó sẽ tóm bạn ở ngay nơi nó muốn. Do đó, bị tấn công dưới nước là tình huống tồi tệ nhất mà bạn có thể nghĩ ra. Nếu bạn cảm thấy sắp bị táp bởi cá sấu, hãy kháng cự. Đừng phí thời gian nạy hàm nó ra, bởi đó là điều bất khả thi. Thay vào đó, hãy gào thét, đập nước, và khiến con thú rối trí càng nhiều càng tốt. Ngay khi có cơ hội, dùng nắm đấm hoặc ngón tay tấn công trực tiếp vào mắt cá sấu. Đó là khu vực nhạy cảm nhất trên cơ thể sinh vật này, và khi vừa bị đau, vừa bị tấn công bất ngờ, cá sấu sẽ nhả bạn ra ngay.

Thỉnh thoảng, một con cá sấu điên tiết sẽ không chấp nhận thua trận. Lúc này, bạn nên...giả chết. Cá sấu sẽ nhả con mồi đã chết ra bởi nó cần chuẩn bị để cho con mồi vào cổ hỏng. Đây là cơ hội để bạn trốn thoát. Tuy nhiên, kế hoạch này vô cùng mạo hiểm, và nếu cá sấu tóm được bạn dưới nước, bạn nên làm mọi thứ có thể để ngăn không cho nó thực hiện "cú lắc tử thần".

"Cú lắc tử thần" nghe không mấy tốt lành phải không? Tốt nhất, bạn nên tránh chạm mặt cá sấu nhé!

Giữ an toàn khi ở trong lãnh thổ của cá sấu

Cá sấu không thích ăn thịt người không đồng nghĩa chúng ta không cần cẩn trọng trước sự hiện diện của chúng. Nếu bạn sống hoặc đang đi dã ngoại trong khu vực có cá sấu, có một vài cách để tránh những cuộc đụng độ không mấy dễ chịu.

Đáng buồn thay, nhiều nạn nhân bị cá sấu tấn công là trẻ em nhỏ, vốn hay chơi đùa dưới nước mà không có sự giám sát của người lớn.

Cá sấu có thể tấn công bởi chúng đói bụng, nhưng đó là lý do ít xảy ra nhất. Bởi con người liên tục xâm chiếm nơi sinh sống của cá sấu, tàn phá những nguồn thức ăn tự nhiên của chúng, việc cá sấu tấn công tăng lên cũng là điều dễ hiểu. Lý do chính khiến cá sấu tấn công con người là bởi chúng đang tìm cách bảo vệ lãnh thổ hay tổ của chúng, hoặc bởi chúng tức giận.

Một con cá sấu đực trưởng thành sẽ tìm mọi cách bảo vệ lãnh thổ trong mùa sinh sản, tức đầu đến giữa mùa hè. Nếu nó cảm thấy bị đe doạ hay làm phiền, nó sẽ tấn công. Cá sấu cái đang nuôi con có thể tấn công nếu nó thấy con người là mối đe doạ đến con mình. Trên thực tế, những vụ tấn công thường xảy ra khi một người tìm cách bắt cá sấu con về làm thú cưng mà không nhận ra cá sấu mẹ đang ở gần đó.

Nhiều vụ tấn công xảy ra do con người chọc ghẹo hoặc tìm cách bắt cá sấu. Ném gậy gộc hoặc đá vào cá sấu có thể là hành vi vô hại, nhưng điều đó vô tình tạo ra một tình huống nguy hiểm cho cả người và cá sấu. Nếu bạn gặp một con cá sấu trên đường, đừng bao giờ tìm cách khiến nó di chuyển. Hãy kiên nhẫn và đợi nó tự bò đi.

Vậy làm sao để thoải mái ở nơi có thể có sự hiện diện của cá sấu? Hãy bơi ở những vùng nước trong veo, với bờ ít bụi rậm, và đừng bao giờ bơi một mình. Cá sấu có thể lẩn khuất trong những vùng nước bùn lầy và bờ sông nhiều bụi rậm. Bất kể vùng nước đó thú vị đến đâu, hãy tránh xa nó ở những thời điểm cá sấu hay hoạt động nhất. Chúng thường kiếm ăn lúc hoàng hôn và xuyên đêm, và có thể xuất hiện lúc bình minh nữa.

Nếu bạn dẫn theo trẻ em hay thú cưng, hãy giữ chúng tránh xa rìa nước. Chỉ cho phép chúng bơi nếu bạn hoặc một người trưởng thành khác giám sát (hoặc tốt hơn là đừng cho phép chúng xuống nước). Ngoài ra, nếu bạn đang câu cá, đừng rửa cá ở rìa nước hoặc ném những phần thừa của cá xuống nước. Nếu thấy cá sấu, nhanh chóng rời khỏi vùng nước. Cảnh báo những người khác trong khu vực, và bất kể cá sấu to hay nhỏ, đừng cố bắt chúng hoặc cho chúng ăn.

Đừng bao giờ cho cá sấu ăn, bởi điều này không chỉ khuyến khích chúng tiến lại gần con người. Thêm nữa, hành vi này không hề tốt cho sức khoẻ của cá sấu. Trên thực tế, ở một số nơi, cho cá sấu ăn là hành vi phạm pháp, có thể bị phạt đến 150 USD và ngồi tù 30 ngày.

Sau khi đọc bài viết này, bạn có lẽ sẽ không phải lo lắng mình nên chạy theo hình zigzag, leo lên cây, hay chạy xuống đồi để tránh cá sấu nữa!

Minh.T.T (theo HowStuffWorks)