Loài chó có biết khi nào con người nói dối không?

Chó là một trong những loài động vật cực kỳ thông mình, trung thành và rất hữu ích với con người. Thậm chí, nhiều gia đình còn xem chúng như một thành viên "thân cận" trong nhà của họ. Nổi tiếng là gần gũi và nhạy bén nhưng liệu những chú chó có biệt được chủ của chúng đang nói dối chúng hay không?

Theo kết quả của một cuộc nghiên cứu gần đây, loài chó có thể nhận thức được khi nào con người đang nói dối chúng. Nghe có vẻ không mấy thuyết phục nhưng thực tế đã cho thấy những con chó sẽ phản ứng một cách khác thường với các thông tin sai lệch do con người cung cấp. Các nhà tâm lý cho biết loài chó sử dụng "lý thuyết về tâm trí", cái mà chúng dùng để lý giải về hành động và lời nói của chủ để giúp chúng hiểu về những gì đang diễn ra. Ở người, khả năng này sẽ được hình thành và phát triển trong độ tuổi từ 3-4 tuổi.

Đa phần những người nuôi chó đều nghĩ rằng vật nuôi của họ "hiểu" những gì họ nói, tuy nhiên, vẫn chưa có một nghiên cứu cụ thể nào cho thấy mức độ suy luận phức tạp của chó về các trạng thái tinh thần của con người dành cho chúng. Trước đây, các nhà nghiên cứu cũng tự hỏi rằng loài chó có thể phát hiện ra sự lừa dối trong hành động và lời nói của chủ hay không. Để đi tìm lời giải đáp, Huber và Lonardo đã nghiên cứu 260 chú chó ở các độ tuổi và giống khác nhau. Thí nghiệm này được thiết kế dựa trên các nghiên cứu trước đây về con người, vượn và các loài vật khác.

Thí nghiệm này bao gồm những chú chó, người quan sát và người thực hiện thí nghiệm. Trước tiên, các chú chó sẽ được xem qua 2 cái thùng màu trắng. Thùng màu trắng thứ nhất đã được để sẵn thức ăn. Người quan sát đã cho những chú chó biết bằng cách bốc thức ăn lên và đưa về phía chúng. Sau đó tất cả các chú chó được mang đến 1 nơi khác. Lúc này chỉ còn lại người quan sát và người thực hiện thí nghiệm.

Giai đoạn đầu tiên của thí nghiệm, người thực hiện thí nghiệm đã di chuyển thức ăn từ thùng thứ nhất sang thùng thứ hai trước sự chứng kiến của người quan sát. Điều này có nghĩa là người quan sát biết thức ăn đang nằm chính xác ở thùng nào. Tuy nhiên, khi đưa các chú chó trở lại với thí nghiệm, người quan sát vẫn cố gắng nói với những chú chó rằng thức ăn vẫn đang nào ở thùng thứ nhất. Thực tế, người quan sát đang cố tình nói dối chúng.

Giai đoạn hai của thí nghiệm, người thực hiện thí nghiệm vẫn tiếp tục di chuyển thức ăn từ thùng thứ nhất sang thùng thứ hai, tuy nhiên, lúc này người quan sát không hề có mặt. Điều này có nghĩa là người quan sát không biết thức ăn đã bị di chuyển. Người quan sát vẫn tiếp tục nói với những chú chó rằng thức ăn vẫn đang nằm ở thùng thứ nhất vì bản thân họ vẫn tin là mình đang hướng dẫn đúng.

Kết quả là, đa phần những chú chó đều chọn đúng thùng đang chứa thức ăn là thùng số 2, còn lại một số chú chó vẫn chọn thùng thứ nhất vì chúng tin vào hướng dẫn của người quan sát là đúng sự thật. Điều này cho thấy phần lớn các chú chó đã từ chối nghe theo lời hướng dẫn của người quan sát. Chúng có thể đã nhận ra lời đề nghị không chính xác của người hướng dẫn và cho rằng đó là một "thông tin sai".

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho vẫn cho rằng kết quả này chưa thật sự khách quan và chứng tỏ rằng những chú chó có thể "phát hiện" ra người nói dối chúng. Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu vẫn chưa rõ tại sao một số chú chó lại làm theo người hướng dẫn hơn là tin vào cảm nhận của chính chúng. Do vậy, các nhà nghiên cứu đang tiếp tục lên kế hoạch cho những nghiên cứu mới để kiểm tra xem chó có thể hiểu được trạng thái tinh thần của con người ở mức độ nào.

Thanh Mai – Theo Livescience