Các nhà đầu tư đã xây dựng nên Tesla, nhưng đồng thời họ cũng hủy hoại luôn CEO của mình

Những đêm trắng anh đã thức tại nhà máy Tesla Gigafactory vốn đang hoạt động trì trệ; những hành vi không thể dự đoán trước được trên Twitter đang khiến anh phải trả giá, và công ty của anh đang bị dò xét bởi các cơ quan liên bang. Mọi thứ đều biến CEO của một trong những công ty xe hơi cách tân nhất thế giới trở thành một món nợ thay vì một tài sản.

Trong một bài phỏng vấn gần đây với tờ New York Times (NYT), Musk thường xuyên "nghẹn ngào" khi nói về những khốn khổ trong cuộc sống riêng tư mà nguyên nhân đến từ công việc (đầy tham vọng một cách đáng ngưỡng mộ) của mình.

"Có những thời điểm tôi không rời khỏi nhà máy trong 3 đến 4 ngày liên - những ngày tôi không hề bước ra ngoài (nơi làm việc)" - ông nói - "Tôi phải chấp nhận không được gặp lũ trẻ ở nhà. Và bạn bè nữa". Và Musk cũng chẳng ngủ được là bao: "Thường tôi phải chọn giữa không ngủ hoặc uống thuốc Ambien (an thần)".

Cuộc phỏng vấn diễn ra sau một vài tuần cực kỳ mệt mỏi với cả Musk lẫn công ty xe hơi điện của ông. Nếu các bạn vẫn chưa nắm được, thì vào ngày 7/8 vừa qua, Musk bỗng đăng tải một đoạn tweet với nội dung muốn tư nhân hóa Tesla với giá cổ phiếu 420 USD (tức tăng 20% so với giá cổ phiếu ở thời điểm đó), và "đã được đảm bảo về mặt tài chính".

Sự đảm bảo mà Musk nhắc đến được cho là đến từ một Quỹ đầu tư nước ngoài đến từ Ả Rập Xê Út, nhưng hãng tin Reuters lại tiết lộ rằng chẳng hề có sự đảm bảo nào như vậy cả - các nhà đầu tư Ả Rập "không có hứng thú với việc đầu tư tài chính vào Tesla" dù đầu năm nay, họ đã thâu tóm khoảng 5% cổ phần công ty.

Rắc rối chưa dừng lại ở đó. Đoạn tweet có phần bốc đồng của Musk, không những khiến Ban giám đốc Tesla ngạc nhiên và đẩy giá cổ phiếu tăng như chưa từng được tăng (trước khi rơi vào trạng thái đóng băng), mà còn đẩy vị CEO này vào "nồi nước sôi" của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ - cơ quan đang tiến hành điều tra để xác định có phải Musk đang thao túng thị trường một cách phi pháp hay không.

Tuy nhiên, Musk lại đổ mọi vấn đề mình gặp phải lên một mục tiêu duy nhất: những người bán khống. Bạn có lẽ từng nghe đến việc "mua rẻ, bán đắt". Bạn mượn cổ phiếu thông qua một bên trung gian để bán với giá cao, sau đó mua ngược lại chúng với giá rẻ hơn sau khi giá cổ phiếu giảm. Phương thức này chỉ hiệu quả khi cổ phiếu của một công ty giảm giá. Do đó, những người bán khống chỉ hưởng lợi khi công ty - và bản thân Musk - thất bại.

Trong bài phỏng vấn của NYT, Musk nói ông đang phải chịu đựng "ít nhất vài tháng bị tra tấn cùng cực từ những kẻ bán khống, những kẻ tuyệt vọng tìm cách đẩy Tesla đường cùng".

Những kẻ bán khống từ lâu đã là một cái gai trong mắt Musk. Không rõ tại sao họ lại gây phiền nhiễu cho Musk nhiều đến vậy vào thời điểm này, nhưng có lẽ một lý do là vì đây là một năm khó khăn đối với Tesla (mẫu xe Model 3 bị trì hoãn sản xuất, còn mẫu Model X thì vướng vào những vụ tai nạn khiến giá cổ phiếu công ty tụt dốc từ tháng 3), khiến nhiều kẻ bán khống chĩa mũi dùi về phía Tesla; hoặc bởi những hoạt động của chính Musk (ví dụ, một cuộc họp cổ đông báo cáo kết quả kinh doanh Quý tích cực) đã khiến những kẻ bán khống chịu tổn thất lớn. Và những phản hồi đầy tính khiêu chiến của CEO Tesla đối với những kẻ bán khống này cũng chẳng khiến họ lùi bước.

Tất nhiên, Musk không để cho những cuộc tấn công như vậy tiếp diễn. Biến Tesla thành công ty tư nhân sẽ đặt dấu chấm hết cho những kẻ bán khống - bạn không thể tự do bán và mua cổ phiếu của một công ty tư nhân được - và cho phép Musk cuối cùng cũng có được một giấc ngủ đầy đủ.

Nhưng với công bố không tư nhân hóa Tesla nữa, ít nhất là ở thời điểm này, chẳng ai biết liệu quá trình tư nhân hóa sẽ lại được đưa ra thảo luận vào lúc nào, sớm hay muộn, và nếu nó thực sự diễn ra, mọi chuyện cũng sẽ không hề dễ dàng - tính bất ổn định và cuộc điều tra của SEC chắc chắn sẽ khiến nhiều nhà đâu tư lo sợ.

Vậy làm sao để giải quyết mọi chuyện? Hãy thuê một vị CEO thứ 2, một người có thể giúp gánh bớt áp lực đang đè nặng lên đôi vai Musk. Một Musk bất ổn, thường xuyên cười - khóc thất thường có lẽ không mấy thu hút đối với các nhà đầu tư. Nhưng một vị CEO thứ hai có trình độ, kiên định và cân bằng giữa công việc - cuộc sống có thể giúp Musk.

Dù Musk nói rằng "hiện không tìm kiếm ai cả", nhưng Tesla cũng đã cố thu nạp những lãnh đạo cấp cao trong quá khứ về làm việc tại công ty, trong đó có cả COO của Facebook là Sheryl Sandberg.

Hiện tại, có vẻ như Musk sẽ tiếp tục yên vị tại vị trí của mình, dù đầu năm nay người ta đã dự đoán ông sẽ bị lật đổ (và bản thân ông cũng muốn rời khỏi chức vụ CEO): "Nếu bạn tìm thấy bất kỳ ai thực hiện công việc tốt hơn tôi, hãy nói tôi biết. Họ có thể lấy vị trí của tôi. Có ai có thể làm tốt hơn không? Họ có thể lên nắm quyền ngay và luôn" - Musk nói.

Nhưng có những cách khác có thể giúp Musk ngủ ngon mỗi đêm. Ông có thể ít để tâm hơn đến những kẻ bán khống phiền nhiễu kia. Hoặc ông có thể hợp tác chặt chẽ hơn với Ban giám đốc Tesla, và có lẽ cũng nên ngừng đăng tweet đi thôi.

Minh.T.T