Tương lai hệ điều hành Windows giờ đây sẽ gắn liền với phần cứng

Panos Panay mới đây đã trở thành người quản lý chung bộ phận phần cứng và phần mềm của Microsoft, gợi mở những hướng đi mới của gã khổng lồ xứ Redmond liên quan đến sự kết hợp giữa các sản phẩm phần cứng và hệ điều hành Windows.

Nếu bạn theo dõi những thay đổi của hệ điều hành Windows trong thời gian vừa qua, thì có lẽ thông tin về việc hợp nhất nội bộ của Microsoft trong tuần này không có gì đáng ngạc nhiên. Giám đốc phụ trách sản phẩm Panos Panay từ nay sẽ nắm một vai trò lớn hơn, khi ông được giao lãnh đạo một nhóm chung, hợp nhất là nhóm Trải nghiệm Windows và các nhóm phần cứng của Microsoft. Nhóm này sẽ được gọi tên là Windows + Thiết bị, và điều đó đồng nghĩa với việc tương lai của Windows từ nay sẽ gắn chặt với phần cứng.

Đây là một thay đổi lớn đối với Microsoft, nhưng hãng đã hướng tới điều đó trong nhiều năm qua. Máy tính bản Surface RT của công ty ban đầu được bí mật phát triển cùng với Windows 8, nhằm mục đích trình diễn cho những khả năng của hệ điều hành này vào năm 2012. Đây chính là khởi đầu cho mảng kinh doanh phần cứng Surface của Microsoft, tuy nhiên mẫu tablet gốc được đính kèm hệ điều hành Windows RT không cho thấy sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa phần cứng và phần mềm. Máy tính bảng Surface RT chạy chậm, thiếu nhiều ứng dụng cần thiết, và hệ điều hành không tận dụng được ưu thế của phần cứng theo cách mà Apple tích hợp chặt chẽ giữa iOS và iPad.

Panay chính là người lãnh đạo nhóm phát triển chiếc máy tính bảng Surface RT đầu tiên, nhưng việc sản phẩm này được phát triển bí mật khiến những kĩ sư phát triển Windows lúc bấy giờ không biết rằng Microsoft đang làm… máy tính bảng. Kể từ đó, nhiệm vụ của ông là phải cải thiện sự kết hợp giữa phần cứng và phần mềm. Những dấu hiệu đầu tiên cho thấy phần cứng Surface và phần mềm Windows bắt đầu có sự "bắt tay" nằm ở chiếc bút stylus dành cho Surface Pro 3 gần 6 năm trước. Bạn có thể nhấn một nút trên bút để mở ứng dụng OneNote và ngay lập tức bắt đầu ghi chú, nhưng đây mới chỉ là sự tích hợp ở mức độ cơ bản. Thiết bị Surface Hub của Microsoft ra mắt 1 năm sau Surface Pro 3, sử dụng một phiên bản tuỳ biến của hệ điều hành Windows 10 được phát triển riêng cho màn hình 4K có kích thước khổng lồ 84-inch.

Microsoft sau đó tiếp tục ra mắt máy tính xách tay Surface Book với phần màn hình có thể tháo rời ra vào hoạt động độc lập như một chiếc máy tính bảng riêng biệt. Khi ấy, phóng viên chuyên trang công nghệ The Verge đã khá bất ngờ khi thấy trải nghiệm ghi chú trên chiếc máy này khá hạn chế, nhất là khi phần cứng của nó được thiết kế để có thể tháo rời màn hình và sử dụng như một cuốn sổ ghi chép số vậy. Đã có một sự "lệch pha" rõ ràng và kỳ lạ giữa bên Windows và bên phần cứng Surface; có lẽ một phần là bởi yêu cầu phải giữ bí mật, hoặc sự thiếu gắn kết giữa hai nhóm phát triển đang cùng cố gắng để đưa hai sản phẩm tới gần nhau hơn. Microsoft sau đó tiếp tục bổ sung hỗ trợ cho trải nghiệm sử dụng bút trên Windows 10 thông qua ứng dụng Windows Ink, nhưng đến nay sự liên kết vẫn khá lỏng lẻo do ứng dụng này không được tích hợp hoàn toàn vào hệ điều hành.

Trong những năm gần đây, chúng ta cũng từng chứng kiến Microsoft mắc phải một số sai lầm với các sản phẩm phần cứng Surface trong quá trình thúc đẩy các sáng kiến Windows. Chẳng hạn, hệ điều hành Windows 10 S xuất hiện lần đầu trên dòng máy tính xác tay Surface Laptop, và sau này Microsoft đã thừa nhận phiên bản Windows "khoá chân" người dùng vào kho ứng dụng Windows Store này là một sai lầm. Microsoft sau đó đã tiếp tục có những điều chỉnh về nhân sự khi tách biệt nhóm kỹ sư phát triển Windows cốt lõi khỏi nhóm "Trải nghiệm & Thiết bị" chịu trách nhiệm tạo ra phiên bản Windows dành cho khách hàng thông thường mà bạn vẫn hàng ngày sử dụng cùng với Office 365 và phần cứng Surface.

Panay giờ đây sẽ kiểm soát cả mảng phát triển Windows dành cho người tiêu dùng, điều đó có nghĩa rằng vấn đề trải nghiệm người dùng cũng sẽ là trách nhiệm của cả nhóm phát triển cốt lõi của Windows. Microsoft đã thiết kế Windows để có thể hoạt động trên nhiều loại phần cứng; và giờ đây, việc phát triển lõi hệ điều hành cũng được chia sẻ với nhóm phát triển Azure và nhóm trí tuệ nhân tạo của Microsoft.

Trong những năm gần đây, Microsoft đã cho thấy rằng công ty có tầm nhìn về một sự kết hợp hoàn chỉnh giữa phần cứng và phần mềm. "Chúng tôi luôn cho rằng phần cứng là một bước trong quá trình phát triển phần mềm," theo lời Ralf Groene, trưởng nhóm thiết kế phần cứng của Microsoft cho biết trong bài phỏng vấn hồi năm ngoái. "Đôi khi bước này cũng tác động tới hiệu suất của phần mềm, do đó luôn có sự tác động qua lại giữa các yếu tố này với nhau." Trong nội bộ, Microsoft cũng đã cởi mở hơn, cho phép các nhà thiết kế hoạt động trong các mảng khác nhau của công ty được đóng góp ý tưởng cho các bộ phận khác, cái mà họ gọi là "thiết kế mở". Hy vọng của Microsoft là có thể kết hợp tốt hơn giữa phần cứng và phần mềm, để người dùng có thể nhận ra rằng hai sản phẩm này cùng xuất phát từ một công ty.

Với việc Panay quản lý nhóm phát triển phần cứng Surface và Windows cho người tiêu dùng – phiên bản hệ điều hành được cài đặt trên các thiết bị do Microsoft sản xuất, những năm tới sẽ là khoảng thời gian khá thú vị với Windows. Các đối tác sản xuất PC khác, theo lẽ tự nhiên, sẽ có những lo ngại về việc Microsoft thắt chặt sự tích hợp giữa phần cứng và phần mềm bên trong công ty của họ, đặc biệt là khi doanh số Surface vẫn tiếp tục gia tăng. Nhưng theo một ghi chú được Panay phát biểu trong nội bộ, Microsoft vẫn cho rằng Surface và việc tích hợp nó chặt chẽ với hệ điều hành Windows sẽ đem lại lợi ích cho tất cả các nhà sản xuất máy tính.

"Chúng tôi tin rằng điều này sẽ góp phần giúp cho trải nghiệm Windows trở nên tốt hơn trong toàn bộ hệ sinh thái PC. Việc thiết kế phần cứng và phần mềm song hành sẽ cho phép chúng tôi làm tốt hơn trong những tính năng tương lai của Windows (chẳng hạn như thiết bị hai màn hình, hỗ trợ nhiều loại chip hơn, tăng cường khả năng kết nối hay nền tảng phần mềm, v.v…), và việc tập trung phát triển trải nghiệm Windows vào một chỗ cũng giúp thúc đẩy sự nhất quán trong toàn bộ hệ điều hành Windows, hỗ trợ chúng tôi đẩy mạnh các nỗ lực đổi mới," Panay cho biết trong bản ghi chú nói trên.

Panay cũng thừa nhận "sẽ không dễ dàng" để kết hợp sâu hơn giữa hệ điều hành Windows và mảng phần cứng. Chúng ta đã thấy một số tham vọng của Microsoft trong việc kết hợp phần cứng và phần mềm không cho kết quả như mong đợi. Hồi đầu tuần này, Microsoft cho biết công ty sẽ huỷ bỏ buổi ra mắt phần cứng Surface Hub 2X được lên kết hoạch tổ chức trong năm nay, thay vào đó sẽ phát hành một bản cập nhật phần mềm cho các thiết bị Surface Hub 2S hiện có. Trước đó, Surface Hub 2X được cho là sẽ tình diễn nền tảng Windows Core OS hiện đại của Microsoft; tuy nhiên có vẻ như việc đơn giản hoá hệ điều hành Windows "lõi" vẫn chưa thể hoàn thành.

Windows hiện đang ở "ngã ba đường", trong bối cảnh Microsoft đang hướng tới web và đám mây, và có vẻ như họ không coi hệ điều hành là một mảng quan trọng của công ty nữa. CEO Microsoft Satya Nadella trước đó đã từng có ý tưởng gọi Windows là Azure Edge, và phát biểu tại lễ ra mắt Surface Duo (một thiết bị chạy Android) rằng "Hệ điều hành không còn là thứ quan trọng nhất đối với chúng tôi nữa." Ông chắc chắn đang nghĩ đến một hướng phát triển logic cho Microsoft trong tương lai; tuy nhiên, cần nhớ rằng Windows vừa cán mốc 1 tỷ người dùng trên thế giới, do đó không thể hạ thấp tầm quan trọng của một hệ điều hành mà có biết bao nhiêu người đang sử dụng hàng ngày được.

Panay có thể chính là "cú hích" mà Windows đang thực sự cần, trong bối cảnh Windows 10X đang được phát triển cho các thiết bị hai màn hình, các bản cập nhật tính năng thì ngày càng giống các "gói dịch vụ" (Service Pack) trước kia, và chúng ta có rất ít thông tin từ nhóm phát triển Windows trong hai năm qua. Nếu Microsoft thực sự nghiêm túc trong việc học hỏi từ những sai lầm trong quá khứ để thiết kế lại tương lai của mình, thì chúng ta sẽ sớm biết khả năng thực sự của công ty công nghệ Mỹ này đến đâu.

Quang Huy theo The Verge