Ngành công nghệ Mỹ lo sợ lệnh cấm mới nhằm vào Huawei sẽ khiến họ mất khách hàng vào tay Hàn Quốc

Các chính sách kiểm soát xuất khẩu áp đặt lên gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc vô tình đẩy nhanh quá trình tan rã của chuỗi cung ứng.

Donald Trump ngáng chân Huawei trở thành số 1 trên thị trường smartphone năm 2020

Năm ngoái, khi Washington đưa Huawei Technologies vào danh sách đen thương mại, các nhà cung ứng Mỹ có mối quan hệ kinh doanh với gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc đã thiệt hại hàng tỷ đô-la về doanh thu. Và lệnh cấm mới nhất vừa được chính quyền Tổng thống Trump đưa ra đã khiến ngành công nghệ Mỹ đứng trước một mối đe dọa thậm chí còn lớn hơn, khi mà chuỗi cung ứng Mỹ - Trung hiện đang rơi vào tình trạng "xa mặt cách lòng" hơn bao giờ hết.

Kéo dài những biện pháp nhằm hạn chế hoạt động của Huawei vì lý do an ninh quốc gia, Bộ Thương mại Mỹ vào tháng 5 vừa qua đã công bố rằng họ sẽ yêu cầu bất kỳ công ty nào sử dụng công nghệ Mỹ để cung cấp cho Huawei hoặc các công ty con của Huawei chỉ được phép làm điều đó sau khi đã có được giấy phép. Các công ty công nghệ Mỹ lo sợ rằng chính sách này sẽ không chỉ xua đuổi Huawei mà cả các đối tác kinh doanh khác nữa.

"Duy trì được các khách hàng mới tại Trung Quốc, hay thậm chí là tại châu Á, từ lúc này sẽ nhiều thách thức hơn, bởi các khách hàng tương lai sẽ suy đi tính lại trước khi họ mua trang thiết bị hay công nghệ Mỹ như của chúng tôi" – một lãnh đạo tại một công ty bán dẫn trụ sở ở California cho biết.

Công ty California này, cũng như nhiều công ty tương tự khác, có mối liên hệ chặt chẽ với thị trường Trung Quốc, vốn chiếm hơn 60% doanh số bán dẫn toàn cầu trong năm 2019.

Dù công ty này không cung ứng hàng trực tiếp cho Huawei hay các công ty con của Huawei, "rất nhiều công ty công nghệ Trung Quốc, những người đang mua hàng từ chúng tôi, đều có những mối liên hệ nào đó với Huawei" – vị lãnh đạo nói. "Không có cách nào để biết liệu những thứ chúng tôi bán cho các công ty không liên quan đến Huawei rốt cuộc có trở thành một phần trong các sản phẩm của Huawei hay không".

Những chính sách hạn chế mới nhất, sẽ có hiệu lực vào tháng 9 tới, quy định các công ty phải thu thập một giấy phép đặc biệt nếu họ "biết" rằng công nghệ của họ sẽ được sử dụng để thiết kế hoặc chế tạo các sản phẩm dành cho Huawei và các công ty con của hãng.

"Vẫn còn rất nhiều điều chưa rõ ràng ở thời điểm này" – Brad Gastwirth, giám đốc chiến lược công nghệ tại Wedbush Securities nói. "Chưa rõ đối với các công ty Mỹ là liệu họ có thể bán một sản phẩm cho một khách hàng tiềm năng mà có tiềm năng sử dụng nó cho Huawei hay không".

Và đó chưa phải là tất cả: bởi các công ty không phải của Mỹ cũng phải xin giấy phép nếu họ sử dụng trang thiết bị hoặc phần mềm Mỹ để cung cấp cho Huawei, có nhiều quan ngại rằng những công ty này cũng có thể từ bỏ các nhà cung ứng Mỹ để tránh bị ảnh hưởng.

"Thật điên rồ khi tôi khó mà nói với một công ty rằng liệu họ có thể và không thể làm gì với những thứ mà họ đã mua trước đó" – Gastwirth nói.

Với các công ty công nghệ Mỹ đang lo ngại sẽ đánh mất các khách hàng nước ngoài vì những chính sách hạn chế mới, ông nói thêm rằng: "Hiện rất nhiều công ty Mỹ đang vận động hành lang tại DC"

Đáng quan ngại hơn, hành động triệt hạ mới nhất này từ phía Mỹ sẽ có thể đẩy nhanh quá trình "tan rã" của chuỗi cung ứng toàn cầu, vốn đã bắt đầu khi tình trạng căng thẳng thương mại nổ ra vào năm ngoái và leo thang giữa đại dịch COVID-19.

"Tôi nghĩ những tranh cãi xoay quanh Huawei sẽ góp phần làm căng thẳng song phương trở nên gay gắt hơn, và nó nhiều khả năng sẽ đẩy nhanh việc cả hai quốc gia đưa ra các chính sách nhằm bóc gỡ chuỗi cung ứng" – Timothy Health, nhà nghiên cứu quốc phòng và quốc tế tại RAND Corporation cho biết.

Phía Mỹ đã và đang kêu gọi độc lập chuỗi cung ứng và chuyển dịch dây chuyền sản xuất khỏi Trung Quốc trong bối cảnh virus corona cho thấy sự lệ thuộc của quốc gia này vào các loại hàng hóa sản xuất tại châu Á.

Các nhà làm luật Mỹ đã đệ trình nhiều dự thảo kích thích kinh tế nhằm giảm nhẹ tác động của căng thẳng thương mại trên lĩnh vực bán dẫn và đẩy mạnh độc lập chuỗi cung ứng. Dự thảo mới nhất được đưa ra hôm thứ tư – tên là Đạo luật CHIPS – hứa hẹn sẽ tài trợ 10 tỷ USD cho sản xuất chip nội địa và 12 tỷ USD cho việc nghiên cứu và phát triển.

"Bên cạnh việc đảm bảo cho tương lai về công nghệ của chúng ta, Đạo luật CHIPS sẽ tạo ra hàng ngàn công việc với mức lương hấp dẫn cho người Mỹ và đảm bảo thế hệ bán dẫn tiếp theo sẽ được sản xuất tại Mỹ, không phải tại Trung Quốc" – Nghị sỹ Michael McCaul, một trong những nhà tài trợ của dự thảo nói.

Trong khi đó, Trung Quốc cũng đang thúc đẩy cải cách cơ cấu chuỗi cung ứng, chủ yếu thông qua chiến lược "Made in China 2025" hướng đến giảm sự lệ thuộc của quốc gia vào công nghệ nước ngoài.

"Thật không may, nhưng có vẻ như tách rời chuỗi cung ứng là một xu hướng mà cả hai phía đang theo đuổi" – Heath nói.

Việc chuỗi cung ứng bị tan rã sẽ là một tin đặc biệt xấu đối với lĩnh vực bán dẫn Mỹ, vốn phụ thuộc vào nhiều linh kiện từ nhiều thị trường trên toàn cầu.

Bán dẫn là sản phẩm xuất khẩu lớn thứ 4 của Mỹ xét về giá trị trong năm 2018, chỉ sau máy bay, dầu tinh chế và dầu thô. Khi mà Trung Quốc hiện nay là quốc gia mua vào hơn một nửa số bán dẫn của thế giới, thì tương lai của ngành công nghiệp này đang hưởng lợi cực lớn vào thị trường 5G đang tăng trưởng nhanh chóng của Trung Quốc.

Chính phủ Trung Quốc có kế hoạch đầu tư khoảng 170 tỷ USD trong vòng 5 năm tiếp theo để xây dựng hạ tầng 5G trong nước và theo dự kiến sẽ có hơn 600.000 trạm gốc 5G được cài đặt vào cuối năm 2020. Quy mô đầu tư cũng như kích cỡ thị trường 5G của Trung Quốc được xem là lớn nhất thế giới, biến quốc gia này trở thành một nguồn trọng yếu đối với sự tăng trưởng của ngành công nghiệp bán dẫn và các ngành công nghiệp khác có liên quan.

Qualcomm, Broadcom, Intel, Micron Technology, và nhiều nhà cung ứng lớn khác của Huawei đã liên tục khẳng định việc triển khai 5G và kế hoạch đầu tư 5G cũng như cơ sở hạ tầng 5G của Trung Quốc là yếu tố thúc đẩy tăng trưởng trong năm 2020 của họ.

Những yếu tố như vậy sẽ rất được các công ty chờ đón sau khi đã thiệt hại hàng tỷ vào năm 2019 vì tác động của lệnh cấm vận ban đầu nhằm vào Huawei.

Qualcomm, hãng có khoảng từ 2-3% tổng doanh thu từ việc kinh doanh với Huawei, đã loại trừ các khoản doanh thu ước tính từ gã khổng lồ di động Trung Quốc trong các bản dự báo tài chính kể từ tháng 8/2019. Một nhà sản xuất chip di động khác, Broadcom, vốn có 5% doanh thu từ việc kinh doanh với Huawei, cho biết việc mất đi mối quan hệ hợp tác này khiến họ thiệt hại 2 tỷ USD trong năm 2019. Micron, một nhà cung ứng chip nhớ lớn thì ước tính gần 13% tổng doanh thu trong nửa đầu năm 2019 của họ đến từ Huawei, và trong năm ngoái, doanh thu cả năm đã sụt giảm 23% một phần vì Huawei bị lọt vào danh sách đen của Mỹ.

Tuy nhiên, năm 2020 hóa ra cũng chẳng tốt hơn là bao như các nhà sản xuất chip của Mỹ đã hi vọng.

Căng thẳng leo thang giữa hai quốc gia tiềm ẩn một nguy cơ trực tiếp đến "mức doanh thu ước tính 49 tỷ USD mà ngành công nghiệp bán dẫn Mỹ thu về từ thị trường Trung Quốc" – đó là hậu quả xảy ra khi các công ty Mỹ bị từ chối tiếp cận một cách sâu rộng vào thị trường 5G của Trung Quốc.

Con số ước tính 49 tỷ USD kia chưa bao gồm thiệt hại từ các hoạt động kinh doanh ngoài Trung Quốc. Nếu các công ty tại các khu vực khác cũng chọn đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ và chuyển sang các đối tác không phải Mỹ để tránh bị ảnh hưởng bởi chính sách hạn chế của Washington, thiệt hại có thể còn lớn hơn.

Lệnh cấm mới nhất cũng đã đặt một số công ty nước ngoài vào thế khó, bao gồm Taiwan Semiconductor Manufacturing (TSMC), một nhà sản xuất chip quan trọng của Huawei.

Bởi TSMC sử dụng công nghệ Mỹ trong các nhà máy, họ cũng phải thu thập giấy phép từ Mỹ để tiếp tục hợp tác với một trong những khách hàng lớn nhất của mình. Nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới này hiện đang đứng trước nguy cơ đánh mất cơ hội kinh doanh vào tay các đối thủ như Samsung và các nhà máy nội địa của Trung Quốc.

Quả thực, trong khi các công ty Mỹ đang mải tính toán những thiệt hại tiềm tàng, thì các công ty Hàn Quốc như Samsung đang tìm cách để nắm lấy cơ hội.

"Gần đây, chúng tôi thấy một xu hướng mới thú vị, rằng các công ty Hàn Quốc đang ngày một sẵn sàng hợp tác với các công ty Trung Quốc hơn so với các năm trước đây" – Gastwirth nói.

Về lâu dài, căng thẳng Mỹ - Trung có thể đánh bay ngành công nghiệp bán dẫn Mỹ khỏi vị trí số 1 của họ. Boston Global dự báo rằng nếu căng thẳng dẫn đến những chính sách hạn chế mới liên quan việc bán công nghệ Mỹ cho khách hàng Trung Quốc, sẽ chỉ mất vài năm ngắn ngủi để ngành công nghiệp bán dẫn Hàn Quốc lật đổ được các đối thủ Mỹ trên thị trường toàn cầu!

Minh.T.T;theo Nikkei