Trung Quốc khó lòng bắt kịp Mỹ trong ngành công nghiệp bán dẫn

Trung Quốc đang nỗ lực phát triển ngành công nghiệp chip bán dẫn trước tình hình Mỹ gia tăng sức ép lên các gã khổng lồ công nghệ nước này.

Tuy nhiên, giới phân tích tin rằng Bắc Kinh sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc củng cố mảng thiết kế chip "cây nhà lá vườn".; Như chúng ta đã biết, chất bán dẫn là thành phần vô cùng quan trọng trong các thiết bị điện tử dân dụng. 

Khi ngày càng có nhiều thiết bị trở nên "thông minh" và được kết nối với Internet hơn, chúng sẽ đóng vai trò chủ chốt trong các lĩnh vực mới, chẳng hạn như xe hơi tự hành. Đây là lý do vì sao Trung Quốc muốn đẩy mạnh phát triển công nghệ, để có thể ngừng phụ thuộc và cạnh tranh với Mỹ. 

Tuy nhiên, khả năng tiếp cận với các thành phần chip quan trọng và công nghệ sản xuất chất bán dẫn của các công ty Trung Quốc đang bị hạn chế bởi lệnh trừng phạt của Mỹ. 

"Nếu không có chất bán dẫn, Trung Quốc sẽ không thể trở thành cường quốc công nghệ, và các tập đoàn lớn như Huawei sẽ không thể hoạt động khi Trung Quốc không đủ năng lực duy trì và sản xuất sản phẩm", Dan Wang , một chuyên gia phân tích công nghệ tại công ty nghiên cứu Gavekal Dragonomics có trụ sở ở Bắc Kinh, cho biết với CNBC.

Chiến tranh thương mại đã cho thấy sự phụ thuộc của Trung Quốc vào chất bán dẫn nước ngoài, đồng thời chứng minh vai trò trung tâm của Mỹ đối với chuỗi cung ứng chip toàn cầu và cho thấy độ phức tạp của nó ra sao.

Đầu năm nay, Washington đã sửa đổi bộ luật, yêu cầu các công ty nước ngoài sử dụng thiết bị sản xuất chip của Mỹ phải xin giấy phép trước khi bán chất bán dẫn cho Huawei. Song, điều luật được đưa ra chủ yếu là để "bóp chết" Huawei nên Mỹ sẽ không có lý do gì để cung cấp giấy phép này.

Về phần mình, với vai trò là nhà sản xuất điện thoại thông minh lớn nhất thế giới, Huawei đã tự thiết kế chip thông qua công ty con HiSilicon. Nhưng phần lớn các linh kiện tạo thành đều được sản xuất và cung ứng bởi công ty TSMC của Đài Loan. 

Trong quá trình sản xuất, TSMC có sử dụng công nghệ Mỹ nên sẽ phải tuân theo luật và ngừng hợp tác với Huawei kể từ sau ngày 15/9. Ngoài TSMC, rất ít bên thứ ba có thể sản xuất chất bán dẫn mà không vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ, cũng như không đủ quy mô để đáp ứng nhu cầu từ phía Huawei. 

Chưa dừng lại ở đó, Mỹ còn đang xem xét liệu có nên cấm thêm SMIC, nhà sản xuất chip lớn nhất tại Trung Quốc hay không vì cho rằng họ có liên quan đến quân đội trong nước. Điều này sẽ hạn chế các công ty Mỹ xuất khẩu công nghệ cho SMIC. Nhưng trên thực tế, công nghệ sản xuất chip của Trung Quốc đã đi sau nhiều năm so với TSMC của Đài Loan hay Samsung Electronics của Hàn Quốc. 

Chuỗi cung ứng của toàn bộ ngành công nghiệp bán dẫn đều phụ thuộc vào Mỹ

Ngành công nghiệp bán dẫn sở hữu một chuỗi cung ứng vô cùng phức tạp. Nó không chỉ liên quan đến các công ty sản xuất chip, mà còn bao gồm nhiều bên thiết kế tham gia và các công ty chuyên cung cấp thiết bị sản xuất ban đầu. Về khả năng gia công, Đài Loan và Hàn Quốc hiện đang dẫn đầu nhờ hai tên tuổi TSMC và Samsung. Trong khi về mảng thiết kế, Mỹ chiếm ưu thế hơn hẳn. 

Mặt khác, một công ty ở Hà Lan có tên ASML chuyên sản xuất máy quang khắc tia cực tím (EUV) được dùng trong quá trình chế tạo chip cũng bị Mỹ gây sức ép. Hồi đầu năm nay, Reuters đưa tin Mỹ đã buộc chính phủ Hà Lan và ASML ngừng kinh doanh máy EUV cho SMIC. Vì thế, lô hàng đó đã không thể đến được Trung Quốc. Nhưng vào tháng 8/2020, ASML đã xin cấp giấy phép xuất khẩu và đang chờ sự chấp thuận từ chính phủ Hà Lan để vận chuyển thiết bị sang Trung Quốc. 

Giờ đây, vấn đề đối với Trung Quốc là sự phụ thuộc vào các công nghệ thiết yếu từ nước ngoài để sản xuất chip. Trong bối cảnh chịu áp lực từ Mỹ, việc đưa ngành công ngiệp bán dẫn trong nước ngang hàng với đối thủ sẽ là nhiệm vụ khó khăn đối với Trung Quốc. 

"Nếu không có sự trợ giúp từ công nghệ nước ngoài, Trung Quốc đã bị tụt hậu rất xa. Và ngay cả khi vẫn được tự do tiếp cận với công nghệ và vật liệu tiên tiến đầu ngành, Trung Quốc vẫn không thể bắt kịp Mỹ", Wang cho biết.

"Và nếu Mỹ cấm cửa hoàn toàn khả năng tiếp cận công nghệ của các công ty Trung Quốc, thì có lẽ họ còn tụt lại xa hơn nữa".

Trung Quốc vẫn có cơ hội vươn lên

Lệnh trừng phạt Mỹ không hẳn là dấu chấm hết cho lĩnh vực bán dẫn của Trung Quốc. Về sau, quốc gia này vẫn có thể bắt kịp Mỹ nhờ thị trường rộng lớn, xét về cả số dân và lượng lớn thiết bị. "Việc tập trung phát triển trong nước sẽ tạo nhiều cơ hội cho các nhà cung cấp Trung Quốc. Trên thực tế, nhiều nguồn cung công nghệ hiện nay vẫn đến từ các cường quốc phát triển", Sze Ho Ng, chuyên gia phân tích tại ngân hàng đầu tư China Renaissance cho biết.

Ngoài ra, lượng thiết bị điện được trang bị chip chắc chắn sẽ tăng cao và phổ biến hơn trong tương lai. Wang lấy ví dụ về vạn vật kết nối (IoT) hay các thiết bị gần gũi như đèn giao thông thông minh, được kết nối với Internet giúp kiểm soát lưu lượng xe trong thành phố từ xa tốt hơn mà không cần lực lượng quản lý trực tiếp đứng ra điều tiết. 

Những con chip được trang bị bên trong đó không nhất thiết phải tiên tiến nhất, nên đây Trung Quốc có thể tận dụng và đi đầu trong lĩnh vực mạng lưới IoT. 

Minh Hoàng theo CNBC