Cả Washington, Bắc Kinh đều không thích thỏa thuận của ByteDance với Oracle

Chính phủ Mỹ và Trung Quốc hiện đang lo ngại về thỏa thuận giữa ByteDance với Oracle và Walmart trong việc chuyển nhượng mảng hoạt động TikTok ở Mỹ.

Trong đó, Tổng thống Donald Trump muốn hai công ty Mỹ toàn quyền kiểm soát TikTok nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, mặc cho Bắc Kinh không mấy vui vẻ khi phải thông qua giao dịch có lợi cho đối phương.

Và cuộc chiến có nguy cơ đẩy tình hình thương vụ trở nên xấu đi, trước bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung ngày càng tồi tệ. Theo đó, hôm 21/9, Trump cho biết sẽ không thông qua thỏa thuận mua lại TikTok của Oracle nếu quyền kiểm soát công ty không thuộc về người Mỹ.

Trái lại, trong tuyên bố vào cuối tuần qua, vị tổng thống Mỹ nói rằng thỏa thuận này thành công là nhờ ông "rủ lòng thương". Khi được phỏng vấn trên Fox News, Trump tuyên bố sẽ không ủng hộ thương vụ nếu ByteDance vẫn còn khả năng điều hành TikTok.

"Oracle và Walmart phải toàn quyền kiểm soát TikTok. Nếu không, chúng tôi sẽ không thông qua thỏa thuận", Trump cho biết. Ông cũng chỉ ra rằng Nhà Trắng sẽ tìm cách hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc lên đợt chào bán cổ phiếu sắp tới của TikTok Global - công ty mới được thành lập sau khi TikTok "về tay" Oracle – ;dự kiến sẽ diễn ra trên sàn giao dịch chứng khoán Mỹ trong vòng một năm tới.

Về phần mình, ByteDance tuyên bố sẽ vẫn giữ 80% cổ phần của TikTok Global. Oracal và Walmart giữ 20% cổ phần còn lại, sau khi hoàn tất vòng huy động vốn "trước IPO" (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng). Tuy nhiên, Oracle lại nói rằng ByteDance sẽ phải thoái vốn hoàn toàn khỏi liên doanh TikTok Global mới.

"Sau khi thành lập TikTok Global, Oracle và Walmart sẽ bắt đầu phát hành cổ phiếu công khai cho các nhà đầu tư, trong đó người Mỹ sẽ chiếm đa số và ByteDance không được phép mua cổ phần của TikTok", Oracle cho biết trong một tuyên bố với cánh phóng viên vào hôm thứ Hai.

Tuy nhiên, trước phát ngôn của Oracle, Bắc Kinh có khả năng sẽ không thông qua thỏa thuận khiến họ mất mặt và đầu hàng trước đối thủ. Trong nước, ByteDance cũng phải đối diện với làn sóng dự luận chỉ trích, và bị cho rằng đang "chiều lòng" giới chức Mỹ.

"Với tình hình hiện tại, đặc biệt là mối quan hệ thân thiết giữa Trump và người đồng sáng lập Oracle Larry Ellison, tôi nghĩ ByteDance cần chuẩn bị giải pháp cho việc chính phủ Trung Quốc không thông qua thỏa thuận", Mei Xinyu - nhà nghiên cứu tại Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết.

Hu Xinjin, biên tập viên của Global Times Trung Quốc, viết trong một bài đăng trên Weibo hôm thứ Hai: "Qua những động thái, chính sách của Mỹ, thương vụ TikTok có vẻ không sòng phẳng và chỉ đơn phương đáp ứng các yêu cầu phi lý từ phía phương Tây. Thật khó để tin rằng Bắc Kinh sẽ thông qua một thỏa thuận như vậy".

Theo lập luận của Hu, nếu Oracle được phép truy cập thuật toán của TikTok thì cũng đồng nghĩa với việc Mỹ đã có được công nghệ cốt lõi của công ty. Một nguồn tin thân cận với chính phủ Trung Quốc cho biết "chiếc xe TikTok có thể được bán, nhưng không đi kèm với động cơ thuận toán bên trong".

"ByteDance cũng như bao công ty khác, nhưng Mỹ đã sử dụng quyền lực quốc gia để trấn áp và buộc doanh nghiệp Trung Quốc ký kết một thỏa thuận có lợi cho nước này. Song, là một quốc gia lớn, Trung Quốc chắc chắn sẽ không ngồi yên trước sự đe dọa của Mỹ, cũng như thông qua một thỏa thuận bất bình đẳng nhằm vào các công ty Trung Quốc".

Trong khi đó, Trung Quốc cũng lập nên một "danh sách thực thể không đáng tin cậy", được xem là biện pháp đáp trả Danh sách thực thế của Mỹ nhắm vào Huawei và các công ty AI hàng đầu Trung Quốc với danh nghĩa bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia.

Theo tuyên bố được đưa ra hôm 19/9, Bộ Thương mại Trung Quốc sẽ hạn chế hoặc cấm các cá nhân, tổ chức có trong danh sách đen giao dịch - cả về nhập khẩu và xuất khẩu - với Trung Quốc và không được phép đầu tư vào nước này.  

Chính phủ Trung Quốc cũng cập nhật danh sách hạn chế xuất khẩu công nghệ của mình vào tháng trước để tiến hành phê duyệt các vấn đề về xuất khẩu, đơn cử như thuật toán TikTok, ra nước ngoài.

Ngoài ra, để chiều lòng Mỹ, Oracle và ByteDance đã nhất trí chọn 4 trong 5 vị trí thuộc ban lãnh đạo TikTok Global là do người Mỹ nắm giữ. Mặc khác, ByteDance nói rằng ban giám đốc của công ty sẽ gồm nhà sáng lập Zhang Yiming, các thành viên hội đồng hiện tại của ByteDance và Giám đốc điều hành Walmart.

ByteDance hiện đang có 5 giám đốc cấp cao, 3 trong số họ là người Mỹ và hai người còn lại là từ Trung Quốc. Nếu tuyên bố của hai bên nhất quán, điều này có nghĩa nhà đầu tư Neil Shen, người quản lý Sequoia Capital và đối tác quản trị tại Sequoia Trung Quốc sẽ không còn trong hội đồng quản trị của TikTok.

Minh Hoàng theo SCMP