Xiaomi đặt cược lớn vào thị trường “smartphone bốn cửa”

Nhà sáng lập Lei Jun kỳ vọng biến xe hơi thành một thiết bị kết nối trong hệ sinh thái IoT của Xiaomi.

Khi Lei Jun bước lên sân khấu vào tuần qua để công bố việc Xiaomi đặt chân vào cuộc đua sản xuất xe hơi điện đầy cạnh tranh tại Trung Quốc, nhà sáng lập kiêm CEO công ty đã so sánh những chiếc xe hơi thông minh với "smartphone bốn cửa".

Gọi động thái này là "dự án kinh doanh lớn cuối cùng" của mình, Lei Jun nói với giọng điệu tự tin, miêu tả xe hơi điện (EV) như một "sự lựa chọn tự nhiên" để nhà sản xuất thiết bị thông minh Trung Quốc mở rộng hệ sinh thái "AI of Things" (AIoT), một tầm nhìn mà Lei đã luôn muốn thuyết phục các nhà đầu tư nghe theo trong nhiều năm trời.

Trên thực tế, Lei Jun từ lâu đã gọi Xiaomi là một công ty internet, và sản xuất phần cứng đơn giản chỉ là một trong những mảng kinh doanh của họ mà thôi.

"Tôi xem Xiaomi như một vận động viên 3 môn phối hợp của nền kinh tế mới, nơi chúng tôi sản xuất phần cứng và thiết bị, bán sản phẩm của mình thông qua thương mại điện tử, và cung cấp các dịch vụ trên internet" - ông nói trong một bài phỏng vấn với tờ Hoa Nam Buổi sáng vào năm 2018.

Dù vào thời điểm đó, các nhà đầu tư vẫn còn nhiều hoài nghi, những kết quả tài chính mới nhất của Xiaomi đã tự mình nói lên mọi thứ.

Trong năm 2020, công ty trụ sở tại Bắc Kinh này có lợi nhuận tăng gấp đôi so với một năm trước đó, đạt hơn 20 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 3 tỷ USD). Doanh thu từ các dịch vụ internet tăng gần 20%; doanh thu từ IoT và các sản phẩm đời sống tăng 8,6%.

Việc Xiaomi lấn sân sang thị trường EV khiến chúng ta nhớ lại thời kỳ khởi nguồn của công ty: thành lập vào năm 2010, khi người tiêu dùng đang trong quá trình chuyển đổi từ những feature phone sang smartphone.

Xiaomi lúc bấy giờ đã tạo sự khác biệt với các đối thủ bằng cách tung ra những sản phẩm giá tốt. Mẫu điện thoại đầu tiên của hãng có giá chỉ 1.999 Tệ, và nhận được 300.000 đơn đặt hàng trong vòng 34 giờ đầu tiên ra mắt.

"Nếu bạn so sánh ngành công nghiệp xe hơi với điện thoại di động, nó đang ở ngã giao quan trọng tương tự như thời kỳ chuyển dịch từ feature phone lên smartphone" - theo lời Li Lianfeng, giám đốc nghiên cứu tại công ty nghiên cứu thị trường IDC.

"Những rào cản khi bước vào ngành công nghiệp EV nay đã thấp hơn trước, với sự tiến bộ của công nghệ pin và hạ tầng liên quan. Sự đón nhận của người tiêu dùng cũng không phải là một trở ngại lớn nữa" - Li nói. "Cuộc cạnh tranh trong thời gian tới sẽ xoay quanh việc các công ty làm sao để đáp ứng những nhu cầu cụ thể của các nhóm người tiêu dùng khác nhau".

Nhà sáng lập kiêm CEO Xiaomi Lei Jun

Mấu chốt đối với mọi công ty là phải phát triển được một thứ gì đó độc đáo - theo Danny Chen, một chuyên viên trên lĩnh vực xe hơi tại công ty xếp loại tín dụng Pengyuan International ở Hong Kong.

"Các nhà sản xuất xe hơi đang cạnh tranh để phát triển một sản phẩm thay đổi được cả thị trường, giống như cách iPhone đã thay đổi lĩnh vực điện thoại di động vậy" - Chen nói hồi tháng 1 năm nay.

Thị trường EV Trung Quốc còn đang được hỗ trợ bởi những gói trợ cấp đáng kể từ chính phủ trong những năm trở lại đây, khi mà thị trường xe hơi lớn nhất thế giới đang thực hiện mục tiêu đầy tham vọng là trở thành nơi không khí thải vào năm 2060. Hàng trăm công ty tại đây đã hưởng ứng lời kêu gọi.

"Chúng tôi không nghĩ bước vào thị trường này bây giờ là quá trễ" - nhà phân tích Paul Gong của UBS nói, nhấn mạnh rằng thị trường EV Trung Quốc được dự báo sẽ tăng trưởng gấp 10 lần trong thập kỷ tiếp theo.

Các công ty khác nhau có thể nắm được một phần thị trường bằng cách tận dụng những thế mạnh vốn có của họ, ông nói.

Mặc cho tiềm năng của thị trường, các nhà phân tích cảnh báo rằng sản xuất EV rất khác so với việc lắp ráp một chiếc smartphone.

"Thị trường EV đòi hỏi những khoản đầu tư dài hạn và một thế mạnh khac biệt" - theo Charlie Dai, nhà phân tích tại công ty nghiên cứu thị trường Forrester.

"Sự phức tạp về công nghệ, mô hình kinh doanh và hệ sinh thái mạng lưới cung ứng là rất khác... không chỉ đối với bản thân phương tiện, mà còn đối với việc đầu tư vào toàn bộ hệ sinh thái, như pin, mô-tơ, sạc, và các dịch vụ hậu mãi"

"Đối với xe hơi, những yêu cầu về công nghệ, đặc biệt về an toàn, cao hơn nhiều so với một chiếc điện thoại di động... toàn bộ hệ sinh thái đòi hỏi một khoản đầu tư lớn" - Li nói.

Thời điểm cũng là một yếu tố đặc biệt quan trọng đối với Xiaomi.

Bởi sự phức tạp của chuỗi cung ứng và những tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt trong ngành công nghiệp xe hơi, thường phải mất nhiều năm để một nhà sản xuất xe hơi đưa được một mẫu xe mới ra thị trường.

Hiện nay, người tiêu dùng Trung Quốc đã có rất nhiều mẫu EV để lựa chọn, từ những chiếc Tesla cao cấp cho đến những phương tiện giá rẻ, chỉ khoảng 30.000 Tệ, như HongGuang Mini EV của Wuling Motors.

Cả hai nhà sản xuất nói trên đều sở hữu hai mẫu EV bán chạy bậc nhất tại Trung Quốc vào năm ngoái.

Ngoài ra, cuộc chơi còn có những nhà sản xuất quốc nội như BYD, SAIC, và GWM, cũng như các startup Xpeng và NIO, cả hai đều được chống lưng bởi Lei Jun. Nhiều gã khổng lồ công nghệ - bao gồm công ty tìm kiếm Baidu và ông lớn viễn thông Huawei Technologies - cũng đang cân nhắc bước chân vào lĩnh vực này.

Áp lực cạnh tranh còn đến từ các nhãn hiệu nước ngoài. Đến lúc Xiaomi tung ra mẫu EV của mình, các nhà sản xuất xe hơi truyền thống như Volkswagen, Toyota, Honda, và Nissan hẳn đã đi trước được nhiều năm rồi - theo Chris Jones, nhà phân tích xe hơi trưởng của Canalys.

"Rất nhiều điều sẽ xảy ra trên thị trường từ nay cho đến khi mẫu EV đầu tiên của Xiaomi chạy trên đường trong tương lai" - Jones nói.

Dẫu vậy, Lei Jun khẳng định Xiaomi có cơ hội để chiếm lấy một phần trên thị trường đang tăng trưởng chóng mặt, vốn quá "thơm" khó mà từ chối được.

"Xe hơi điện là một trong những cơ hội kinh doanh lớn nhất trong thập kỷ tới, và là một phần không thể thiếu của lối sống hiện đại" - Lei viết như vậy.

Vị CEO cho biết ông hứng thú với ngành công nghiệp EV sau khi gặp gỡ nhà sáng lập Tesla là Elon Musk vào năm 2013 và mua mẫu EV cho riêng mình từ nhãn hiệu này.

Ông hi vọng một ngày nào đó, các mẫu EV của Xiaomi cũng sẽ được tin dùng trong số các Mi fan - một cộng đồng người hâm mộ mà công ty đã tích luỹ được qua nhiều năm.

Một cách để Xiaomi có thể giảm chi phí sản xuất EV là hợp tác với các nhà sản xuất đã nổi tiếng. Ví dụ, nhà cung ứng cho Apple, Foxconn Technology Group, vừa ký thoả thuận với nhà sản xuất xe hơi hàng đầu Trung Quốc là Zhejiang Geely Holding Group hồi tháng 1 để lắp ráp các xe hơi điện theo đơn đặt hàng.

Trong bất kỳ trường hợp nào, Xiaomi đều nhấn mạnh sẽ dấn bước dù kết quả có ra sao đi chăng nữa.

Trong sự kiện giới thiệu sản phẩm hôm thứ 3, Lei nói rằng công ty đã có nguồn tiền mặt dự trữ 108 tỷ Tệ tính đến cuối năm 2020. Họ còn có hơn 10.000 kỹ sư đang làm việc trong mảng R&D, và dự định thuê thêm 5.000 kỹ sư mới trong năm 2021.

"Chúng ta không thể thất bại" - Lei nói.

Minh.T.T (theo SCMP)