VnReview
Hà Nội

Phiên toà xử Epic và Apple biến thành nơi so sánh PC Windows và máy console Xbox

Rốt cuộc thì iPhone là gì?

iPhone giống một chiếc PC hay một máy chơi game Xbox?

Câu hỏi đó đã được đặt ra liên tục trong ngày thứ ba diễn ra phiên toà giữa Epic và Apple. Phiên toà về chống độc quyền này đã bắt đầu từ hôm thứ Hai vừa qua với một số chi tiết khá thú vị về Fortnite, tựa game và là vũ trụ ảo nằm ở trung tâm của vụ kiện. Hôm qua, hai bên đã tranh cãi liệu iPhone và iPad có thực sự là một nền tảng "kín cổng cao tường" hay không. Và hôm nay, Apple cùng Epic đi sâu hơn vào một trong những câu hỏi quan trọng nhất của phiên toà: nếu nói iOS vi phạm luật chống độc quyền, chẳng phải mọi máy chơi game console lớn hiện nay cũng là một kiểu độc quyền phi pháp?

Tại sao lại nói vậy?

Theo TheVerge, trong ngày đầu xét xử vụ kiện, các luật sư của Apple đã đưa ra một cảnh báo đến Sony, Nintendo, và Microsoft rằng mô hình kinh doanh của họ về căn bản đều tương tự nhau. "Nếu Epic chiến thắng, các hệ sinh thái khác cũng sẽ sụp đổ theo" - Apple nói. Nhưng hôm nay, Epic đã gọi lãnh đạo mảng phát triển kinh doanh Xbox của Microsoft, Lori Wright, làm nhân chứng. Wright đã chia các thiết bị điện toán thành hai nhóm: thiết bị có "mục đích đặc biệt" và thiết bị có "mục đích chung" - trong đó, iPhone được xếp vào nhóm thứ hai.

Xbox, theo Wright miêu tả, là một thiết bị có mục đích đặc biệt. "Bạn về cơ bản đang xây dựng một thiết bị phần cứng để làm một việc cụ thể" - cô nói với thẩm phán. "Xbox được thiết kế để mang lại cho bạn trải nghiệm chơi game. Người ta mua Xbox bởi họ muốn chơi game". Do đó, Microsoft duy trì quyền kiểm soát chặt chẽ nội dung mà người dùng có thể truy xuất - đó là một "trải nghiệm phần cứng/phần mềm tuỳ biến, chọn lọc". Thị trường của các thiết bị này cũng nhỏ hơn nhiều: hàng chục hoặc hàng trăm triệu máy đã được bán, so với hàng tỷ thiết bị Windows. Cũng trong ngày, kỹ sư của Epic Andrew Grant đưa ra định nghĩa của riêng mình, nhưng tương tự như của Wright, về máy chơi game nói chung, gọi một máy console là "một thiết bị chỉ có mục đích dành cho giải trí".

Máy tính Windows, theo Wright, là "những thiết bị có mục đích chung". "Bạn mua nó để làm nhiều thứ, và mục đích đó thay đổi mỗi ngày khi những ý tưởng mới được đưa ra" - cô nói. "Nó đã có thể làm hàng loạt thứ, và nó có khả năng làm thêm được hàng loạt thứ khác". Những nền tảng này có thể hỗ trợ những ứng dụng mới, xuất hiện bất ngờ, phục vụ nhiều khía cạnh trong cuộc sống con người, đặc biệt là khi cài đặt ứng dụng lên máy tính Windows là điều rất dễ dàng.

Wright đề cập đến việc có nhiều cách để cài đặt ứng dụng trên Windows là có lý do. Bạn có thể tìm ứng dụng trên cửa hàng ứng dụng của chính Microsoft, trên Steam, Epic Games Store, hay tải về trực tiếp từ một website nào đó. Microsoft gần đây đã giảm phí hoa hồng trên các ứng dụng Windows xuống mức 12% để cạnh tranh với Epic, trong khi mức phí này trên Xbox vẫn là 30%. Wright nói rằng Microsoft không có ý định thay đổi điều đó, mặc cho sự khác biệt phần cứng giữa Xbox và PC là không quá lớn.

Theo định nghĩa của Wright, iPhone khó có thể được gọi là thứ gì khác ngoài một thiết bị có mục đích chung. (Cô này miêu tả một sản phẩm Apple với "mục đích đặc biệt" là iPod). Và dù cố ý hay không, Wright cũng đã gợi ý rằng sự khác biệt về mức phí hoa hồng này có liên quan đến một trong những luận điểm chính mà Epic đưa ra: lợi nhuận.

Epic nói rằng lợi nhuận là một trong những khác biệt lớn nhất giữa iPhone và máy chơi game console. Theo họ, các nhà sản xuất console phải đối xử tốt với các nhà phát triển ứng dụng bởi họ đã mất tiền xây dựng phần cứng, không như Apple, do đó họ cần tìm cách thu hút các nhà phát triển đến với nền tảng. Và từ quan điểm của Microsoft, Wright nhấn mạnh rằng không máy console Xbox nào được bán ra mà mang lại lợi nhuận cả, kể cả ở giai đoạn cuối của vòng đời của một thế hệ máy, sau khi chi phí sản xuất đã giảm đi nhiều. Vì vậy, một phần của trải nghiệm phần cứng/phần mềm được chọn lọc kia bao gồm hoạch định ra một thể loại ứng dụng cụ thể và thu hút các nhà phát triển về xây dựng nó, thay vì cứ thả nó ra thị trường và chờ đợi xem có gì xảy ra.

Microsoft sau này có phản pháo lại một tuyên bố rằng "lợi nhuận được sinh ra từ việc bán game và gói đăng ký dịch vụ trực tuyến", nhưng họ cũng không thực sự phủ nhận điều đó - họ chỉ nói rõ, như Wright đã nói, rằng hoạt động kinh doanh của công ty trên lĩnh vực game console nhìn chung có sinh lời.

Liệu những sự khác biệt đó có thuyết phục được toà? Khá khó để nhận định trước điều gì, và thẩm phán Yvonne Gonzalez Rogers đã đặt ra nhiều câu hỏi mang tính ngờ vực về thái độ kiên quyết của Epic khi so sánh console với iPhone, và mô tả khá chính xác của Wright về những thiết bị "chung" và "cụ thể".

Luật sư của Apple không dành quá nhiều thời gian tranh luận về những định nghĩa chi li đó. Chiến thuật của Apple chủ yếu là hạ uy tín của Wright bằng cách chỉ ra cô này không trình được những tài liệu mà Apple yêu cầu. Chưa hết, một luật sư khác tìm cách chỉ trích Grant vì hành vi tạo ra một bản vá (hotfix) nhằm bí mật triển khai một hệ thống thanh toán mới vào Fortnite, rằng "anh biết anh đang không thành thật, đúng chứ?"

Nhưng Apple quả thực đã ép được Wright vạch rõ Xbox "kín cổng cao tường" hơn Windows đến mức nào, với những câu hỏi như liệu nó có làm được những thứ như hỗ trợ các cửa hàng game hay các dịch vụ stream của đối thủ (câu hỏi này khiến vài người lúng túng vì Microsoft dùng cái tên Xbox cho cả máy console lẫn bộ phận game nói chung, tức bạn có thể có một ‘Xbox store' trên PC)

Tại sao điều đó lại hữu ích cho Apple? Epic từng mở màn phiên toà bằng cách nói rằng iOS nên hoạt động giống macOS. Cả hai hệ điều hành đều nổi tiếng về bảo mật và độ mượt mà, nhưng chỉ macOS là cho phép cài phần mềm từ bên ngoài App Store. Phát biểu mở đầu của Epic đã ngay lập tức chất vấn tại sao Apple phải khoá cứng iPhone khi mà bản thân họ đã nắm trong tay một hệ thống có khả năng đáp ứng nhu cầu làm việc hoàn hảo nhưng lại có tính mở cao hơn hẳn. Nhưng với Wright và Microsoft, Apple có một luận điểm so sánh hoàn hảo: một công ty điện toán lớn cung cấp hai phiên bản rất khác nhau của một chiếc hộp đen lớn!

Minh.T.T (theo;TheVerge)

Chủ đề khác