Diện mạo AOI, chi nhánh bí ẩn ở Ailen giúp Apple trốn thuế

Các điều tra viên của Thượng viện Mỹ cáo buộc Apple đã sử dụng một hệ thống phức tạp để trốn thuế ở Mỹ và nước ngoài. Và chi nhánh của Apple ở Ailen là AOI được chỉ đích danh là công cụ giúp Apple lách luật.

Dự kiến phiên điều trần sẽ bắt đầu vào lúc 9.30 sáng ngày 21/5 (theo giờ địa phương). Trước sự kiện này, trang Fortune đã có bài phân tích về bản tường trình dài 17 trang của Apple cũng như những sự thật về hoạt động tránh thuế của Quả Táo.

Trụ sở Apple tại Cork, Ireland

Có 3 phần trong bản tường trình dài 17 trang mà Apple đệ trình lên trước khi Tiểu ban Thường trực Điều tra của Thượng viện dự kiến bắt đầu phiên điều trần vào ngày 21/5.

Phần dễ hiểu nhất: đó là những lời lẽ kể lể việc Apple đã phải trả bao nhiêu các loại thuế liên bang (6 tỷ USD trong năm tài chính 2012), số lượng những công ăn việc làm mà hãng đã tạo ra riêng tại Mỹ (600.000) và nhiều sáng tạo "huyền thoại" mà Apple đã mang đến cho thế giới (Mac, iPhone, iPad, iTunes, App Store, ….)

Phần ngắn gọn nhất: 4 kiến nghị ngắn của hãng về việc cải tiến và tinh giản mã thuế của Mỹ. Một là trung hoà thu nhập; hai là loại bỏ những lỗ hổng trong hệ thống thuế; ba là giảm thuế suất doanh nghiệp và bốn là thực hiện chính sách "thuế hợp lý" đối với nguồn thu nhập ở nước ngoài của công ty.

Phần khó hiểu nhất: giải thích hãng đã làm gì ở Ailen.

Theo New York Times, Apple đã lợi dụng rất khéo một chiến thuật tránh thuế tại Ailen, trong đó luật thuế của Ailen cho phép các công ty nước ngoài di chuyển tiền khắp thế giới miễn thuế hoàn toàn. Có lẽ đây là điều mà các thượng nghị sỹ muốn nói, Apple đã dành gần một nửa trong số thông cáo dài 5.000 chữ mà hãng đệ trình lên hôm qua (20/5) để bảo vệ cho việc hãng đã dùng đến 5 công ty con ở Ailen, bao gồm Apple Operations International, Apple Operations, Apple Operations Europe, Apple Sales International; và Apple Distribution International.

Tài liệu này đã làm sáng tỏ hơn những hoạt động bí ẩn của Apple trước đó.

Thực tế, tài liệu này khá phức tạp. Nhưng Apple dường như không muốn làm cho tài liệu này dễ hiểu hơn khi sử dụng những chữ viết tắt như AOI, CFC…, sử dụng từ ngữ mà không dùng biểu đồ và bỏ qua những chi tiết chủ chốt như tổng số tiền là bao nhiêu và chính xác số tiền này đã đi đâu.

Tuy vậy, công ty cũng đã làm sáng tỏ một số điểm mà hãng muốn làm sáng tỏ, và điều đó cũng đủ hiểu.

Apple đã hoạt động kinh doanh ở Ailen trong một thời gian dài. Các hoạt động tại thành phố Cork, Ailen của hãng đã được thiết lập từ năm 1980.

Đó không chỉ là về năm tháng. Apple đã tuyển dụng 4.000 người để di chuyển hàng tỷ USD đi khắp thế giới.

Hãng đã trải qua cả những thời kỳ phát đạt và tồi tệ. Khi Apple mất thị phần vào những năm 1990, các công ty con của hãng ở Ailen đã phải tài trợ cho hoạt động R&D của Apple mà không thu về đủ số tiền mặt, và công ty gần như phá sản.

Hãng hoàn toàn hợp pháp. Một câu trích dẫn trong báo cáo: "Thoả thuận chia sẻ chi phí của Apple thường xuyên được IRS kiểm toán và tuân thủ đầy đủ mọi quy định của Bộ Tài chính".

Nhưng người ta vẫn có cảm giác còn nhiều điều cần nói đến nữa về hoạt động của Apple tại Cork. Chẳng hạn như điều sau:

"AOI (công ty con Apple Operations International ở Ireland) được thành lập tại Ailen; vì thế, theo luật Mỹ, AOI không phải đóng thuế tại Mỹ. AOI cũng không phải đóng thuế tại Ailen vì công ty không đáp ứng đủ các yêu cầu cư trú thực tế theo luật Ailen".

Apple có vẻ hơi phòng thủ về những gì hãng đưa ra trong bản cáo cáo. Công ty đã nhấn mạnh những điều họ không làm:

Apple không sử dụng các thủ thuật né thuế. Apple không di chuyển các tài sản trí tuệ của mình vào khu vực tránh thuế ở nước ngoài và dùng nó để bán sản phẩm trở lại Mỹ để tránh phải đóng thuế tại Mỹ; hãng không dùng các khoản vay nợ quay vòng từ các công ty con ở nước ngoài để tài trợ cho các hoạt động trong nước; hãng không giữ tiền trên hoàn đảo Caribbean; và hãng không có tài khoản ngân hàng ở quần đảo Cayman. Apple có lượng tiền mặt đáng kể ở nước ngoài bởi hãng bán phần lớn sản phẩm của mình ngoài nước Mỹ. Các hoạt động quốc tế chiếm 61% doanh thu của Apple trong năm ngoái và 2/3 doanh thu của hãng trong quý vừa qua. Những khoản thu nhập ngoại tệ này đã được đánh thuế tại nơi chúng được sinh ra.

Tuy nhiên, chắc chắn Tim Cook sẽ phải trình bày nhiều hơn trong phiên điều trần, ít nhất là theo một thông tin mới cập nhật trên báo New York Times, Thượng nghị sỹ Carl Levin nói rằng Apple vẫn không thoả mãn với việc chuyển dịch lợi nhuận của hãng sang "thiên đường" thuế thấp hơn ở nước ngoài. Apple muốn có cả "Chén Thánh", muốn được miễn thuế hoàn toàn. Hãng đã tạo ra những công ty con ở nước ngoài nắm giữ hàng chục tỷ USD để rồi lại tuyên bố công ty đó không phải đóng thuế ở đâu cả.

John McCain, Thượng nghị sỹ đảng Cộng hoà ở Arizona thêm rằng: "Apple tuyên bố là công ty đóng thuế lớn nhất của Mỹ, nhưng thực ra tính về quy mô công ty, nói Apple là một trong những công ty tránh thuế lớn nhất của Mỹ mới đúng".

Trong khi đó, báo Wall Street Journal viết rằng từ lâu Apple vẫn dựa vào các hoạt động ở châu Âu, Trung Đông, Ấn Độ, châu Phi, châu Á và Thái Bình Dương ở Cork, Ailen. Công ty nói với các nhà đầu tư rằng ở Cork, Ailen họ đã thoả thuận đạt được tỷ suất thuế doanh nghiệp 2% hoặc thấp hơn trong những năm gần đây. Trong khi đó, tỷ suất thuế doanh nghiệp theo đúng luật của Ireland là 12%, mức thuế này đã thấp hơn mức thuế 35% ở Mỹ.

Ngoài ra, Hội đồng Thượng viện còn phát hiện ra một trong những công ty mẹ của Apple Sales International là Apple Operations International đã không nộp đơn khai thuế trong 5 năm qua.

Trong năm 2011, một đơn vị khác của Apple là Apple Sales International ở Ireland, bán iPhone, iPad, MacBook và các sản phẩm khác cho các nhà phân phối nước ngoài, đã đạt được mức lợi nhuận trước thuế kỷ lục 22 tỷ USD, nhưng chỉ trả 10 triệu USD tiền thuế, tức là một tỷ suất đóng thuế chỉ là 0,05%.

Theo điều tra, công ty con thứ ba của Apple là Apple Operations Europe cũng giữ nguyên lợi nhuận doanh nghiệp và không đóng thuế ở bất kỳ nước nào.

Hoàng Lan

http://tech.fortune.cnn.com/2013/05/20/apple-cook-senate-taxes/