Cái nhìn đầu tiên về Surface Neo: tương lai của Windows 10X là màn hình kép

Giấc mơ Courier từ 10 năm trước nay đã thành hiện thực.

Microsoft đã phát triển một phiên bản Windows 10 mới, dành riêng cho các thiết bị màn hình gập và màn hình kép. Windows 10X, còn được biết đến với tên mã "Santorini", là nỗ lực của Microsoft nhằm tái thiết kế Windows 10 cho các thiết bị thậm chí còn chưa tồn tại – như các tablet biến hình để thực hiện các tác vụ như laptop – những thiết bị như Surface Neo.

Microsoft từng tạo ra chiếc Surface lai giữa tablet và laptop hơn 7 năm về trước. Từ đó trở đi, thiết bị này đã có những thay đổi đáng kể, từ chỗ là một sản phẩm nửa vời, kỳ quặc, thành một thiết bị Windows flagship. Hôm nay, Microsoft đã sẵn sàng để thử một thứ gì đó mới mẻ hơn, táo bạo hơn.

Surface Neo là sản phẩm mà Microsoft tin rằng sẽ rực sáng cùng Windows 10X. Khi gập lại, nó trông như một cuốn sổ lớn, làm bằng kim loại. Nhưng bên trong, nó có 2 màn hình riêng biệt rộng 9-inch, khi mở phẳng ra sẽ mang lại cho người dùng một không gian làm việc hoàn chỉnh rộng 13-inch. Surface Neo chính là concept Microsoft Courier từ 10 năm trước bước ra đời thực.

Như hầu hết các thiết bị Surface khác, Surface Neo có một bản lề khá phức tạp cho phép nó chuyển đổi thành nhiều chế độ sử dụng khác nhau, cùng chất lượng hoàn thiện rất cao thường thấy trên các phần cứng của Microsoft. Nó còn có một bàn phím Bluetooth cực kỳ thông minh có thể lật, trượt, và khóa cứng vào một chỗ bằng nam châm, khi không dùng đến có thể được cố định vào mặt sau của thiết bị. Ngoài ra, còn có một cây bút Surface Slim Pen hoàn toàn mới, cũng gắn với máy bằng nam châm – đây chính là cây bút stylus Microsoft trang bị cho Surface Pro X ra mắt cùng ngày.

Bạn có thể sử dụng Surface Neo như một chiếc laptop, như một cuốn sách, hay như một tablet theo nhiều cách chúng ta chưa từng thấy trước đây. Microsoft không tiết lộ nhiều thông tin về phần cứng của Neo, nhưng vi xử lý Intel Lakefield sẽ là trái tim của thiết bị. Dell, HP, Lenovo, và ASUS cũng đang phát triển các thiết bị màn hình kép, thậm chí là màn hình gập, chạy Windows 10X, do đó đây không đơn thuần là nỗ lực của riêng Microsoft và Surface.

Microsoft tạo nên Windows 10X thông qua hợp tác với nhóm phần cứng Surface của mình. Đây là một mối quan hệ đối tác quan trọng. Đã có nhiều nhà sản xuất thử nghiệm các thiết bị Windows kỳ lạ trước đây, từ thời Windows 8, và thậm chí từng có một số phần cứng màn hình kép xuất hiện, nhưng chưa có thiết bị nào thực sự được Windows hỗ trợ sâu đến thế. Do đó, kết quả luôn là những con quái vật Frankenstein kết hợp giữa phần mềm và phần cứng.

Thoạt nhìn qua, Surface Neo giống như hai chiếc Surface Go ghép lại với nhau, và khoảng trống giữa hai màn hình máy có thể thấy rõ rệt. Đây là dụng ý của Microsoft nhằm cho phép hai màn hình hoạt động độc lập và song song với nhau. Phương thức hoạt động này xoay quanh ý tưởng mà Microsoft gọi là "postures" – một thuật ngữ công ty sử dụng để miêu tả nhiều chế độ mà Windows 10X hỗ trợ.

Microsoft hình dung mọi người sẽ sử dụng những thiết bị của họ trong nhiều bối cảnh khác nhau, một vài trong số đó giống như cách chúng ta sử dụng laptop hiện nay. Bạn có thể xoay thiết bị, và các ứng dụng lẫn nội dung sẽ tự sắp xếp lại một cách rất thông minh. Các ứng dụng Office của Microsoft thậm chí còn sử dụng màn hình thứ 2 theo cách rất hay, khi nó sẽ tận dụng để hiển thị danh sách các slide trong PowerPoint chẳng hạn.

Bạn sẽ có thể sử dụng các thiết bị Windows 10X theo nhiều cách như:

- Ghi chú: chế độ này cho phép bạn có một ứng dụng toàn màn hình trên mỗi màn hình, trong đó một màn hình có thể hiển thị trình duyệt, xem các nội dung video, và màn hình còn lại là ứng dụng ghi chú để sinh viên dùng trong lớp học. Để ghi chú, bạn có thể dùng bút, hoặc thậm chí là dùng bàn phím rời.

- Thuyết trình di động: chế độ này đặt các nội dung như PowerPoint lên các màn chiếu, còn bạn có thể dùng máy để đọc các ghi chú và điều khiển slide bằng bàn phím.

- All-in-one: chế độ này sẽ biến thiết bị thành một cuốn sách mở ra, đứng trên một mặt phẳng, và bạn sử dụng bàn phím để làm việc giống như bạn sử dụng máy tính để bàn với màn hình kép vậy.

- Đọc: chế độ này cho phép bạn cầm máy như một cuốn sách với một hoặc hai tay, và dùng bút stylus để ghi chú.

- Laptop: bạn sẽ có thể sử dụng bàn phím ảo hoặc vật lý trên một màn hình, với nội dung chính được hiển thị trên màn hình chính ở trên.

Dù rằng chế độ đọc, thuyết trình, và all-in-one là những thứ mà bạn trông chờ ở một thiết bị màn hình kép, chế độ laptop lại là thứ khiến nhiều người hào hứng.

Trên Surface Neo, bạn có thể trượt bàn phím cứng lên một trong hai màn hình, và nó có thể được sử dụng theo nhiều cách rất thông minh. Không như mọi sản phẩm Surface khác, bàn phím này không có trackpad. Thay vào đó, màn hình sẽ đóng vai trò một trackpad nằm dưới hoặc trên bàn phím, tùy thuộc bạn đặt bàn phím ở đâu. Hầu hết các trackpad ngày nay làm bằng kính, do đó Microsoft tin rằng cảm giác sẽ không khác biệt là bao.

Điều thực sự khác biệt ở đây so với laptop thông thường là khả năng di chuyển bàn phím một cách tự do. Tùy thuộc nơi bạn muốn đặt nó, Windows 10X sẽ hiển thị một khu vực nhập liệu phía trên khu vực bàn phím, Microsoft gọi là WonderBar. Nó tương tự như Touch Bar của Apple, nhưng ít hạn chế hơn và lớn hơn.

Đó là khu vực nơi bạn có thể hiển thị video YouTube dưới dạng cửa sổ nhỏ, hoặc xem danh sách Emoji và hình GIF khi đang nhắn tin hoặc gửi mail. Microsoft sẽ cho phép người dùng viết vào khu vực này, đồng thời hợp tác với các đối tác phần mềm như Netflix và Spotify để tối ưu hóa ứng dụng cho khu vực này. Sẽ có rất nhiều thứ hấp dẫn xuất hiện trên WonderBar trong tương lai.

Về hệ điều hành, Windows 10X trông khá giống Windows 10. Microsoft không rời bỏ gốc rễ Windows ở đây, mà theo họ thì Windows 10X là một sự tiến hóa từ Windows 10 và công nghệ OneCore của nó.

OneCore là một bộ công nghệ Microsoft đã phát triển nên để cho phép Windows hoạt động trên nhiều loại thiết bị khác nhau, từ máy tính bàn đến máy chơi game Xbox One và HoloLens. Windows 10X nay là một phần của đại gia đình thiết bị đó.

Còn về ứng dụng thì sao? Windows 10X, giống Windows Phone, có thể tồn tại nhờ các ứng dụng và phần mềm tận dụng ưu thế của màn hình kép, hoặc có thể chết bởi thiếu những phần mềm thiết yếu.

Microsoft đang tìm cách giải quyết vấn đề này theo hai cách. Đầu tiên là khuyến khích các nhà phát triển ứng dụng Windows tạo ra các ứng dụng tận dụng ưu thế của màn hình kép, với mục tiêu làm cho hầu hết các ứng dụng trong Windows Store hoạt động với Windows 10X.

Điều này còn có nghĩa bạn sẽ có thể cài đặt các ứng dụng desktop win32 truyền thống lên Windows 10X. Microsoft sẽ sử dụng một công nghệ "container" để cho phép các ứng dụng cổ điển chạy mà không khiến thời lượng pin bị ảnh hưởng nhiều – một vấn đề rất quan trọng bởi các thiết bị màn hình kép sẽ phải tiêu tốn rất nhiều điện năng so với các laptop hay tablet một màn hình truyền thống. Microsoft sẽ phải tính toán kỹ thời lượng pin. Họ không nói rõ công nghệ "container" này sẽ hoạt động ra sao, nhưng có vẻ như các ứng dụng truyền thống sẽ chạy trong không gian bị cách ly thay vì được ảo hóa hoàn toàn, bởi hệ thống chẳng cần phải chạy một máy ảo khi đã có sẵn vi xử lý Intel bên trong. Microsoft hứa hẹn nhiều thông tin về phần mềm hơn tại hội nghị BUILD vào tháng 5/2020.

Ngoài các ứng dụng Windows truyền thống, Windows 10X sẽ dự vào các ứng dụng web (PWA), các ứng dụng Universal (UWP), và các ứng dụng hòa trộn giữa mã trên máy và mã web để tận dụng ưu thế của màn hình kép. Microsoft trước nay chưa tìm được cách thu hút các nhà phát triển xây dựng các ứng dụng UWP trên Windows 10, và công ty đã phải mở rộng định nghĩa ứng dụng hiện đại ra đến mức về cơ bản, chúng là bất kỳ ứng dụng Windows nào. Sự linh hoạt đó chính là mấu chốt. Không như các dự án thất bại, như Windows RT hay Windows 10 S, bạn sẽ có thể tải về bất kỳ ứng dụng nào và cài đặt nó như vẫn làm trên Windows 10 thông thường. Nhờ đó khoảng trống giữa các ứng dụng sẽ được khép lại, cho đến khi các ứng dụng được tối ưu hoàn toàn cho màn hình kép xuất hiện.

Microsoft còn thực hiện nhiều thay đổi trong giao diện người dùng trong Windows 10X. Live Tiles đã biến mất khỏi Start Menu, thay vào đó là danh sách các ứng dụng, tài liệu, và tập tin. Đây là một Start Menu phản ánh đúng những gì bạn thực sự làm trên thiết bị, thay vì rất nhiều ô vuông thời tiết và tin tức thừa thãi.

Sẽ có nhiều người tự hỏi liệu họ có thực sự cần đến các thiết bị màn hình kép hay không. Sẽ rất khó để biết nếu bạn chưa thử dùng chúng, để nhận ra mình thực sự cần đến một thứ hơn cả tablet và laptop. Microsoft tin rằng đó là một phần của tương lai. Đối với họ, các thiết bị màn hình kép vẫn đang ở giai đoạn sơ khai, đặc biệt về mặt phần mềm. Chiếc Surface Neo hiện tại chỉ là thiết bị mẫu, nên phần mềm và phần ứng vẫn đang được phát triển. Các thiết bị từ các OEM và cả Microsoft sẽ chưa được bán ra cho đến mùa thu năm sau, và từ nay đến đó sẽ là quãng thời gian để họ tối ưu cả phần mềm lẫn phần cứng. Được biết, Microsoft và các đối tác đang thử nghiệm các phần cứng với màn hình từ 9-12 inch. Windows 10X không được thiết kế cho các thiết bị giống smartphone mở ra thành tablet. Nó dành cho những chiếc tablet biến hình thành laptop, một thế mạnh mà Microsoft đã có với dòng Surface của mình.

Sẽ còn rất nhiều thứ thay đổi trước khi Surface Neo đến tay người tiêu dùng. Microsoft cũng sẽ gặp khá nhiều đối thủ mạnh. Google đang tăng cường hỗ trợ các thiết bị màn hình gập trong Android, và Samsung đã bán ra chiếc Galaxy Fold màn hình gập tại Hàn Quốc. LG cũng đã tạo ra một chiếc điện thoại Android màn hình kép, và sẽ còn nhiều thiết bị thử nghiệm khác trong năm tới. Microsoft đang tập trung vào thế mạnh là biến tablet thành laptop, trong khi các nhà sản xuất điện thoại Android lại muốn biến điện thoại thành tablet. Khi công nghệ phát triển hoàn chỉnh trong thập kỷ tới, chúng ta có lẽ sẽ thấy cả những chiếc điện thoại biến thành tablet rồi thành laptop nữa!

Microsoft đã đặt nền móng cho tham vọng màn hình kép và màn hình gập của mình, tất cả còn lại phụ thuộc vào việc Surface và các OEM của Microsoft có thực hiện được những hứa hẹn về trải nghiệm phần cứng và phần mềm hay không.

Surface Neo là một siêu phẩm đến từ tương lai, và thành công hay thất bại của nó sẽ quyết định số phần của Windows 10X.

Video cận cảnh Surface Neo từ TheVerge:

Minh.T.T (tham khảo The Verge)