Chân dung 'bố già' của ngành công nghiệp smartphone TQ

Ít ai biết rằng, nếu cộng doanh số của các thương hiệu con, BBK mới là nhà sản xuất smartphone lớn nhất Trung Quốc với 40%.

BBK Electronics Corp sở hữu các thương hiệu smartphone mọi người vẫn thấy mỗi ngày: Oppo, Vivo, OnePlus và Realme. Theo thống kê của hãng nghiên cứu thị trường IDC, Oppo hiện là thương hiệu smartphone lớn thứ 4 thế giới. Trong khi đó, Vivo đang có tốc độ phát triển cực nhanh và OnePlus ngày càng được nhiều người tiêu dùng tại Mỹ chú ý.

Duan Yongping xuất hiện trong lễ kỷ niệm 20 năm thành lập BBK Electronics Corp. Ảnh: Tech Wire Asia.

Tất cả những thành công đó đều đến từ bàn tay bí ẩn của doanh nhân, nhà đầu tư, nhà từ thiện Duan Yongping.

'Bố già' bí ẩn

Ông là người sáng lập và giữ chức Chủ tịch BBK Electronics Corp, một tập đoàn điện tử 24 năm tuổi có trụ sở tại thành phố ven biển phía nam Đông Hoản. Ngoài smartphone, BBK còn sở hữu chuỗi sản xuất điện tử khổng lồ trong lĩnh vực TV, máy ảnh, máy nghe nhạc.

Duan Yongping được xem là "bố già" của ngành công nghiệp smartphone Trung Quốc vì đã phát triển Oppo và Vivo thành hai thương hiệu lớn, cạnh tranh sòng phẳng với Samsung, Apple và cả "người nhà" Huawei. OnePlus và Realme cũng hứa hẹn trở thành những chú ngựa ô trên thị trường smartphone thế giới trong thời gian tới.

Ông chủ BBK có cuộc sống bí ẩn và hiếm khi xuất hiện trên các phương tiện truyền thông. Trả lời phỏng vấn Bloomberg vào năm 2017, Yongping cho biết đã từng đầu tư vào Pinduoduo, trang thương mại điện tử lớn thứ 3 tại Trung Quốc do Colin Huang Zheng, một người bạn của ông lập nên.

Tháng 9/2018, Yongping có buổi trò truyện công khai với các sinh viên Trung Quốc đang theo học tại Đại học Stanford. Ông cùng vợ hiện sống tại Palo Alto, California và lập ra tổ chức Enlight Foundation nhằm hỗ trợ sinh viên Trung Quốc trong quá trình tham gia học tại các trường đại học.

Duan Yongping bỏ ra 620.100 USD để thắng cuộc đấu giá bữa ăn với Warren Buffett trên Ebay. Ảnh: EJ Insight.

Truyền thông thế giới biết đến Duan Yongping lần đầu vào năm 2006 khi ông mạnh tay chi 620.100 USD trong cuộc đấu giá bữa ăn trưa với nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett, Chủ tịch và Giám đốc điều hành của Berkshire Hathaway.

"Tôi đã học được rất nhiều từ Warren Buffett và triết lý đầu tư của ông ta. Tôi muốn có một cơ hội để nói lời cảm ơn", Yongping phát biểu trên tờ Bưu điện Hoa nam Buổi sáng vào tháng 7/2006. Ngoài vợ, Yongping đưa 6 người bạn đến bữa trưa đó, bao gồm cả Huang.

Khởi nghiệp

Sinh ra vào tháng 3/1961 trong một gia đình nghèo tại ở Nam Xương, thủ phủ của tỉnh Giang Tây, phía đông nam Trung Quốc, năm 1978 Yongping theo học ngành kỹ thuật vô tuyến điện tử tại Đại học Chiết Giang.

Sau một thời gian ngắn làm giáo viên tại một trung tâm đào tạo nghề ở Bắc Kinh, ông tiếp tục theo đuổi các nghiên cứu sâu hơn ở Đại học Nhân dân Trung Quốc và lấy bằng thạc sỹ kinh tế vào năm 1989 tại đây.

Cùng năm đó, ông gia nhập tập đoàn Zhongshan Yihua Group tại Quảng Đông và biến một nhà máy đang thua lỗ thành doanh nghiệp làm ăn có lợi nhuận. Kế tiếp Yongping lập ra công ty sản xuất máy chơi game giá rẻ Subor Electronics Industry Corp, trực thuộc Yihua.

Subor đạt được thành công với các bảng điện tử dành cho giáo dục và phiên bản nhái của máy chơi game "bốn nút" Nintendo Famicom. Thiết bị rất nổi tiếng tại Trung Quốc với tên gọi Little Tyrant. Có một thời gian siêu sao võ thuật Thành Long đã quảng cáo cho chiếc máy chơi game này.

Thành Long quảng cáo cho máy chơi game Little Tyrant. Ảnh: Kotaku.

Little Tyrant giúp cho công ty đạt lợi nhuận 1 tỷ tệ, tương đương 148 triệu USD vào năm 1995. Thời điểm Yongping mới đến Zhongshan Yihua Group, tập đoàn này đang nằm trong tình trạng thua lỗ.

Sau thành công lớn, Yongping muốn tách hoạt động của Subor Electronics ra khỏi Zhongshan Yihua Group nhưng không nhận được sự đồng thuận. Ông rời bỏ nơi làm việc, lập ra BBK Electronics Corp vào tháng 8/1995 với 70% cổ phần.

Yongping chia BBK thành 3 lĩnh vực phát triển, thiết bị điện tử trong giáo dục, thiết bị nghe nhìn và thông tin liên lạc. Tập đoàn này nhanh chóng thành công với mặt hàng đầu phát VCD, DVD tại thị trường Trung Quốc rộng lớn.

Năm 1999, Yongping đưa ra một thỏa thuận với những người đứng đầu các mảng kinh doanh, mở đường cho việc thành lập các công ty con hoạt động độc lập và giảm cổ phần của ông tại BBK xuống còn 17%. Kết quả dẫn đến sự ra đời của Oppo Electronics Corp vào năm 2004 do Chen Mingyong, người từng đứng đầu mảng thiết bị nghe nhìn làm chủ tịch. 5 năm sau, Shen Wei lập ra Vivo Communication Technology. Ông này trước đây là người quản lý tại mảng thiết bị thông tin liên lạc của BBK.

'Bay cao' với smartphone

Trả lời phỏng vấn của Bloomberg, Yongping cho biết sản xuất smartphone không phải là chuyên môn của ông, nhưng ông tin rằng công ty của mình sẽ làm tốt việc đó. Nhận định này hiện đã được chứng minh với sự lớn mạnh của các thương hiệu smartphone do BBK lập ra.

Nhu cầu smartphone tại Trung Quốc đã tăng gấp đôi vào giai đoạn 2010-2012, thời điểm nước này triển khai mạng 3G. Với số người dùng Internet và dân số lớn nhất toàn cầu, Trung Quốc có hơn 300 nhà sản xuất điện thoại vào khoảng 3 năm trước. Sự cạnh canh khốc liệt trên thị trường đã khiến cho con số này giảm còn khoảng 200 vào năm 2018.

Oppo và Vivo đã trở thành thương hiệu smartphone nổi tiếng trong thời gian ngắn. Ảnh: Gizmochina.

Những thương hiệu lớn ngày càng chiếm lĩnh thị trường nhiều hơn thông qua các chương trình khuyến mãi, giảm giá, cùng với chiến lược đa dạng hóa sản phẩm, đổi mới thiết kế và tính năng.

Theo ước tính của hãng nghiên cứu thị trường Canalys, Oppo và Vivo lần lượt là nhà cung cấp smartphone lớn thứ 2 và 3 tại quốc gia tỷ dân. Tổng cộng thị phần chiếm đến 40%, đánh bại hoàn toàn các thương hiệu nổi tiếng thế giới như Apple và Samsung. Xét trên phạm vi toàn cầu, theo số liệu mới nhất từ IDC, Oppo là thương hiệu smartphone lớn thứ 4 thế giới với 7,8% thị phần.

Theo Yongping, việc xuất hiện muộn hơn các đối thủ không phải là yếu tố tiêu cực đối với Oppo và Vivo. Ông cho rằng điều quan trọng là tập trung sàn lọc chặt chẽ các đối tác và nhà cung cấp, xây dựng "một tên tuổi lớn", sẵn sàng thay đổi nếu sai dám đối mặt với thất bại.

Theo Zing/SCMP