Trước khi iPhone và Android xuất hiện, công nghệ camera di động đã có những đột phá đáng nhớ

Từ những chiếc điện thoại chụp ảnh đầu tiên cho đến thời đại của nhiếp ảnh điện toán.

Sự trỗi dậy của nhiếp ảnh điện toán và những cụm camera đa ống kính, kết hợp với tính tiện lợi vốn có, đã biến smartphone thành lựa chọn hiển nhiên để chụp ảnh đối với hầu hết người dùng. Đã nhiều năm trôi qua kể từ khi những chiếc smartphone hoàn toàn tận diệt thị trường máy ảnh point-and-shoot, ngày nay, kể cả những chiếc máy ảnh DSLR cao cấp cũng đã cảm nhận được sức nóng đang phả sau gáy.

Tuy nhiên, những chiếc điện thoại chụp ảnh thượng thừa ở thời điểm hiện tại thực ra đang đứng trên vai những gã khổng lồ. Chúng ta dường như đang chứng kiến tốc độ cải tiến diễn ra một cách chóng mặt trong lĩnh vực nhiếp ảnh, nhưng bạn hẳn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng các công ty đã từng cố gắng để đạt được những cải tiến như vậy từ khá lâu trước đây – một vài trong số đó diễn ra từ hơn một thập kỷ trước.

Hãy cùng nhìn lại những cột mốc đáng nhớ trong lịch sử camera điện thoại và cách chúng định hình những chiếc điện thoại chụp ảnh hiện đại ngày nay.

Những chiếc điện thoại chụp ảnh đầu tiên

Phải mất nhiều thế hệ và nỗ lực lặp đi lặp lại, chúng ta mới đưa ra được định nghĩa về những chiếc điện thoại chụp ảnh như hiện nay. Khi Sharp giới thiệu J-SH04 – chiếc điện thoại chụp ảnh đầu tiên – tại Nhật Bản vào năm 2000, không ai nghĩ đến việc nó sẽ tạo ra một tiền lệ đối với ngành công nghiệp smartphone.

Những chiếc điện thoại chụp ảnh đầu tiên được trang bị camera độ phân giải dưới VGA, khá thấp, nhưng chúng đã giúp phổ biến ý tưởng một thiết bị tiện lợi với khả năng bắt lại mọi khoảnh khắc bất kể bạn đang nơi đâu.

Và với toàn bộ ngành công nghiệp di động, camera trên smartphone đã nhanh chóng trở thành một tính năng quan trọng hiển nhiên phải có từ đó về sau.

Nokia 7650

Nokia giới thiệu chiếc điện thoại chụp ảnh thực thụ đầu tiên của mình trong năm tiếp sau đó. Nokia 7650 là chiếc điện thoại chụp ảnh đầu tiên của Nokia được tích hợp một camera VGA trong thân máy được thiết kế kiểu nắp trượt, và là thiết bị đầu tiên từ công ty Thụy Điển có khả năng gửi tin nhắn MMS. Kết hợp lại, nó cho phép bất kỳ người dùng nào dễ dàng chụp và chia sẻ hình ảnh với bạn bè và gia đình ở bất kỳ đâu trên toàn thế giới.

LG A7150

Cánh cửa mở ra kỷ nguyên ảnh số smartphone đã mở ra, và dòng chảy cải tiến bắt đầu tuôn trào. Bạn cho rằng chiếc Asus Zenfone 6 với camera lật là độc đáo? LG mới là hãng làm điều đó trước tiên với chiếc A7150 và tiếp theo là một loạt các điện thoại với camera xoay có thể di chuyển từ sau ra trước.

Thời đại vàng của những đổi mới trên lĩnh vực smartphone

Từ 2006 đến 2009 quả thực là thời đại vàng của những đổi mới trên lĩnh vực smartphone, khi các nhà sản xuất sẵn sàng đánh cược vào những form factor đầy thú vị, đồng thời tìm mọi cách để vượt qua những giới hạn trong khả năng chụp ảnh của smartphone.

Nokia N90

Khi Nokia giới thiệu dòng điện thoại cao cấp N-Series, họ cũng đã đặt ra một chuẩn mực về chất lượng đối với chụp ảnh trên di động. Mọi chuyện bắt đầu với chiếc Nokia N90 và form factor kỳ lạ giống một chiếc máy quay phim đã biến nó thành chiếc điện thoại chụp ảnh đầu tiên của Nokia tập trung vào khả năng quay video.

Nokia N95

Trong dòng N-Series, Nokia còn tung ra những mẫu điện thoại khác với form factor điên rồ, như chiếc N95 sở hữu cảm biến 3.15MP cùng thấu kính Carl Zeiss và ống kính telephoto full-range cực tốt.

Được giới thiệu vào năm 2006, chiếc điện thoại này cho phép bạn lật ngược nó lại thành một thiết bị dạng máy quay với cụm camera hỗ trợ zoom quang học 3x. Cho đến ngày nay, rất ít điện thoại trừ Asus Zenfone Zoom và Galaxy S4 Zoom từng thử làm điều tương tự.

Tuy nhiên, huyền thoại thực sự phải nhắc đến chiếc N95 nắp trượt. Được trang bị một camera 5MP và thấu kính Carl Zeiss, nó cho ra những bức ảnh sắc nét ấn tượng khiến chúng ta hiện nay vẫn phải trầm trồ. Cụm camera của N95 còn xuất hiện trên một vài biến thể khác như N95 8GB, nhưng quan trọng hơn cả là Nokia N82.

Chiếc N82 sở hữu camera 5MP tuyệt đỉnh, kết hợp với đèn flash xenon, chạy hệ điều hành Symbian, cho phép bạn sao lưu ảnh chụp lên Flickr ở bất kỳ đâu. Đây là chiếc điện thoại với khả năng chụp ảnh vô tiền khoáng hậu và tính linh hoạt cao khi có thể cho ra những bức ảnh chất lượng bất kỳ điều kiện ánh sáng nào.

Ảnh chụp từ Nokia N82

Hiện nay, bức ảnh mà bạn thấy ở trên có thể không đặc biệt cho lắm, nhưng tính linh hoạt của N82 khiến nhiều người tin vào tương lai tiềm năng của chụp ảnh trên smartphone, và cho phép người dùng bắt trọn những khoảnh khắc mà nếu dùng hầu hết những điện thoại khác vào năm 2007, họ sẽ không thể làm được.

Đối thủ của Nokia là Sony Ericsson cũng tập trung mạnh vào lĩnh vực chụp ảnh và đã tung ra những thiết bị di động chất lượng thuộc dòng K, nổi bật nhất là K850i.

Sony Ericsson K850i

K850i được lấy cảm hứng từ dòng máy ảnh compact T-series, được trang bị một camera 5MP và đèn flash xenon, nhưng thứ khiến nó được chú ý nhất là cụm 3 đèn LED nhằm cải thiện chất lượng quay video. Camera của máy còn có khả năng chụp liên hoàn 9 bức ảnh một lúc. Và Sony thậm chí còn tích hợp cho camera của máy một nắp đậy tự động độc đáo.

K850i thực sự là một chiếc máy ảnh nhỏ gọn nhưng chất lượng, ẩn mình trong một chiếc điện thoại . Nó thậm chí có thể chụp được cả macro, một tính năng mà gần đây mới bắt đầu trở nên phổ biến trên các điện thoại hiện đại.

Như vậy là đã rõ: ảnh chụp chất lượng cao là điều kiện tiên quyết phải có trên một chiếc điện thoại, và từ nó, chúng ta mới bắt đầu được chứng kiến những thiết kế thực sự khác lạ.

LG KU990 Viewty

Ví dụ, LG quyết "khô máu" với chiếc KU990 Viewty. Thật khó để hình dung có nhà sản xuất nào muốn đánh cược như vậy ở thời điểm hiện tại hay không, nhưng chiếc điện thoại của LG lúc bấy giờ đã đi theo hướng siêu thực dụng khi nói về thiết kế của một chiếc điện thoại chụp ảnh.

Để đấu Nokia, LG đã hợp tác với gã khổng lồ quang học Đức là Schneider Sreuznach để tăng cường chất lượng cho các ống kính. Chiếc Viewty bao gồm một đèn flash nháy, đèn quay video, và thậm chí là một tia hỗ trợ lấy nét để mang lại khả năng lấy nét tốt hơn trong điều kiện thiếu sáng.

Bên ngoài, mọi thứ còn điên rồ hơn nữa khi máy có một nút gạt để chuyển đổi giữa các chế độ chụp ảnh, một nút chụp riêng biệt, và một nút gạt khác để bật/tắt tính năng chống rung. Những nút điều khiển âm lượng kiêm vai trò nút chụp ảnh trên các điện thoại ngày nay là một trò hề so với nút chụp riêng biệt của Viewty, khi nó cho cảm giác phản hồi hai nấc giống hệt các máy ảnh thực thụ.

Là một chiếc điện thoại màn hình cảm ứng, Viewty còn sở hữu một trình biên tập ảnh ít rắc rối hơn các đối thủ; và điều ấn tượng nhất là bạn có thể quay phim với độ phân giải VGA chứ không phải thấp hơn như trên các điện thoại khác.

Vì chưa có những vi xử lý khủng, và tất nhiên cũng chưa có công nghệ nhiếp ảnh điện toán, các nhà sản xuất thời bấy giờ buộc phải cải tiến và tìm kiếm những giải pháp truyền thống hơn cho những vấn đề phổ biến.

Ví dụ, ngày nay điện thoại nào cũng phải chụp được ảnh HDR, nhưng vào giữa thập niên 2000, sức mạnh xử lý của smartphone đơn giản là không đủ để làm điều đó trong thời gian thực. Motorola là hãng đầu tiên đưa ra một hướng đi sáng tạo để giải quyết vấn đề khi chụp ảnh trong môi trường quá sáng.

Chiếc Motorola Zine ZN5 giới thiệu một cơ chế khẩu độ động, có thể chuyển giữa f/2.8 để chụp trong môi trường thiếu sáng và f/5.6 để chụp giữa ban ngày. Máy còn có một đèn flash xenon cùng cảm biến 5MP nữa.

Ảnh chụp từ Nokia N86

Nokia từng thử một hướng tiếp cận tương tự với N86. Là chiếc điện thoại đầu tiên của công ty sở hữu cảm biến 8MP, nó có khẩu độ thay đổi được cùng màn trập cơ giúp mang lại chất lượng hình ảnh tốt hơn trong những điều kiện chụp phức tạp. Sau này, Samsung Galaxy S9 cũng đi theo công thức tương tự.

Có thể dễ dàng thấy được những điểm chung lẫn khác biệt giữa ba đại gia lớn trên thị trường di động thời đó. Rõ ràng, độ phân giải của cảm biến phải được tăng thêm nữa, nhưng trong khi Nokia quyết định tích hợp một camera chất lượng cao vào smartphone, thì Sony Ericsson và LG lại cố tích hợp một chiếc điện thoại vào một camera.

Dù những lựa chọn độc đáo mà chúng ta từng có được là rất thú vị, nhưng hướng đi riêng của Nokia, kết hợp với những chức năng mạnh mẽ của hệ điều hành Symbian, đã được nhiều người ủng hộ hơn cả.

Cuộc chiến số chấm bắt đầu

Khi 5MP trở thành một tiêu chuẩn, thì cuộc chiến số chấm (megapixel) trên lĩnh vực smartphone cũng bắt đầu. Đó là sự tiếp nối hiển nhiên của những điều đã và đang diễn ra trên thị trường máy ảnh tiêu dùng. Chẳng phải càng nhiều càng tốt hay sao?

Samsung giới thiệu camera di động 8MP đầu tiên trên chiếc i8510 và bắt đầu một cuộc chạy đua khốc liệt trong ngành di động. Một năm sau đó, 2009, công ty "đạp đổ" sản phẩm trước đó khi tiếp tục tung ra một thiết bị "đầu tiên" khác.

Samsung W880

Samsung W880 không chỉ là điện thoại chụp ảnh 12MP đầu tiên trên thế giới, mà nó còn giới thiệu tính năng quay video 30fps đầu tiên trong lịch sử. Dù độ phân giải vẫn bị giới hạn ở 720p, nhưng đó là một bước tiến mới nhằm nâng tầm khả năng quay video trên điện thoại.

Bên cạnh đó, W880 còn sở hữu một loạt các tính năng "đỉnh" bao gồm khẩu độ thay đổi được, flash xenon, và thậm chí là một vòng xoay chọn chế độ chụp. Thiết kế của máy khiến chúng ta nhớ lại những chiếc camera point-and-shoot xa xưa. Không may là, việc thiếu hụt những tính năng thông minh khiến W880 chỉ nhận được sự quan tâm từ những fan cuồng của nhiếp ảnh di động.

Về phần điện thoại Nokia, hướng đi ban đầu của họ đã đến lúc "hái quả". Năm 2010, Nokia tung ra N8, một chiếc điện thoại ưu tiên kích cỡ cảm biến thay vì cố nhồi nhét số điểm ảnh. Một cảm biến lớn hơn sẽ thu được nhiều ánh sáng hơn, và khả năng thu ánh sáng của cảm biến lúc nào cũng tỷ lệ thuận với chất lượng hình ảnh.

Ảnh chụp từ Nokia N8

Ảnh chụp từ Nokia N8 trong điều kiện thiếu sáng

Là một trong những chiếc smartphone chụp ảnh quan trọng nhất từng được tạo ra, Nokia N8 có cảm biến lớn đến 1/1.83-inch bên trong bộ khung nhôm, vượt mọi kỳ vọng xét theo những chuẩn mực của năm 2010.

Nokia N8 có khả năng chụp được những bức ảnh tuyệt vời, và bạn có thể trông cậy vào chiếc điện thoại này để bắt trọn vẹn những khoảnh khắc trong đời bất kể điều kiện ánh sáng ra sao đi nữa.

Cảm biến cỡ lớn không chỉ mang lại hình ảnh chất lượng cao khi chụp ban ngày, mà còn giúp nó thu đủ ánh sáng để chụp đêm. Và với đèn flash xenon, bạn rõ ràng đang nắm trong tay một thiết bị "sát thủ" với khả năng chụp ảnh vô đối.

Nhưng đó chưa phải là tất cả, Nokia thậm chí còn trang bị cho N8 một bộ lọc ND để người dùng có thể chụp ảnh trong các điều kiện sáng hơn mức thông thường nữa.

Oversampling với PureView

Ngày nay, chúng ta đã quen với những camera độ phân giải cao đến 108MP, cho ra những bức ảnh chất lượng đỉnh cao thông qua oversampling. Nhưng bạn có biết công nghệ này đã xuất hiện trên Nokia 808 từ năm 2012 hay không?

Nokia 808 PureView

Nokia 808 đánh bại cảm biến của N8 với cảm biến 41MP cỡ lớn 1/1.2-inch – một kỷ lục mà đến năm 2019 mới bị đánh bại bởi cảm biến 48MP trên Honor View 20.

Nokia tái sử dụng cảm biến của 808 trên chiếc Lumia 1020 chạy Windows Phone, nhưng kết quả không tốt lắm do những hạn chế của hệ điều hành này.

Ma thuật thực sự của Nokia nằm ở cách họ giới thiệu khái niệm "nhiếp ảnh điện toán" đến lĩnh vực smartphone. Ảnh mặc định xuất ra từ cảm biến 41MP có độ phân giải 5MP, trong đó 7 điểm ảnh sẽ ghép lại thành 1 thông qua kỹ thuật pixel binding.

Ảnh chụp từ Nokia 808 PureView

Ảnh chụp từ Nokia 808 PureView

Kỹ thuật này không chỉ giúp giảm nhiễu, mà nó còn tăng độ nhạy của cảm biến để chụp thiếu sáng tốt hơn.

Nokia 808 còn đi xa hơn thế. Tính năng oversampling của chiếc điện thoại này được điều chỉnh linh hoạt, cho phép người dùng zoom ảnh mà không mất chi tiết (lossless). Khi bạn zoom xuyên suốt dải tiêu cự, Nokia 808 sẽ tự động điều chỉnh mức độ oversampling để đảm bảo chất lượng hình ảnh tối ưu. Dù oversampling không thể so được với một ống kính telephoto thực sự, kết quả thu được vẫn ấn tượng so với tiêu chuẩn năm 2012.

Cuối cùng, oversampling giúp cải thiện hơn nữa khả năng chụp thiếu sáng khi kết hợp với cảm biến lớn và flash xenon, cho phép bạn chụp những bức ảnh không nhiễu hạt kể cả trong điều kiện ánh sáng mập mờ. Nokia 808 PureView là đỉnh cao công nghệ chụp ảnh của công ty Phần Lan và hệ điều hành Symbian.

Lịch sử camera điện thoại đã đầy ắp những điều tuyệt vời trước khi Android và iPhone xuất hiện

Sự cải tiến thần tốc của công nghệ camera di động và chu kỳ smartphone ngày một ngắn lại khiến chúng ta dễ quên mất những phần cứng xa xưa. Tuy nhiên, chính những phần cứng đó đã là nền tảng, hoặc ít nhất là gây áp lực buộc ngành công nghiệp di động phải cải thiện khả năng chụp ảnh phục vụ người dùng.

Theo nhiều cách, vô số những công nghệ smartphone ngày nay đơn giản chỉ là những phiên bản cải tiến hoặc đại tu của những khái niệm đã từng được thử nghiệm trước đây. Và chúng ta không thể không nóng lòng chờ đợi xem điều gì sẽ diễn ra trên lĩnh vực chụp ảnh di động trong thập kỷ tiếp theo!

Minh.T.T (theo AndroidAuthority)