VnReview
Hà Nội

Việt Nam hưởng lợi từ sự dịch chuyển dây chuyền sản xuất của Nhật Bản khỏi Trung Quốc

Sự thúc đẩy âm thầm của Nhật Bản nhằm bảo vệ chuỗi cung ứng của mình trong thời kỳ dịch bệnh Covid-19 có thể giúp các quốc gia Đông Nam Á thu lợi từ những phản ứng dữ dội ngày càng tăng của nước này đối với Trung Quốc.

Chi nhánh sản xuất của Fujikin tại Việt Nam. Nguồn: Fujikin Inc.

Chính phủ Nhật Bản đang cung cấp gói hỗ trợ khoảng 12 tỷ yên (114 triệu USD) cho 30 công ty của họ nhằm gia tăng năng lực sản xuất tại Đông Nam Á, vòng đầu tiên của chương trình hàng tỷ USD nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng sau những ảnh hưởng đến từ Covid-19 và mối quan hệ đang dần xấu đi giữa Mỹ và Trung Quốc. Nhật Bản muốn cắt giảm sự lệ thuộc vào Trung Quốc hoặc bất kỳ quốc gia nào khác và số tiền này sẽ đẩy nhanh xu hướng chuyển dịch của các các công ty ra khỏi Trung Quốc và tìm đến các quốc gia láng giềng với chi phí rẻ hơn như Việt Nam hoặc Thái Lan.

Fujikin Inc, công ty làm ra các bộ phận được sử dụng trong sản xuất chất bán dẫn, là một trong số những tập đoàn được hưởng lợi từ các ưu đãi lần này. Nhà sản xuất có trụ sở tại Osaka sẽ nhận được khoản tiền trợ cấp trị giá 2/3 chi phí sản xuất của họ để chuyển dây chuyền ra khỏi Trung Quốc sang Việt Nam.

Chủ tịch công ty Fujikin, Shinya Nojima cho biết: "Chúng tôi đang suy nghĩ về việc nâng cao năng lực sản xuất của mình tại Việt Nam trước khi khoản trợ cấp được công bố và điều đó là phù hợp".

Khi tình hình dịch bệnh Covid-19 buộc các nhà cung ứng của Fujikin tại Trung Quốc phải đóng cửa vào đầu năm nay, khách hàng của họ đã bắt đầu lo lắng về các lô hàng linh kiện. "Khách hàng của chúng tôi đã đặt ra câu hỏi dạng như: Liệu việc chạy tìm nguồn hàng tại Trung Quốc có xảy ra? Chúng tôi có thể hoàn thành kịp thời hạn hay không?", Nojima cho biết.

Suy nghĩ lại về đầu tư vào Trung Quốc

Sự bùng phát của đại dịch Covid-19, kéo theo đó là thời gian thực hiện cách ly xã hội đã buộc các doanh nghiệp và quan chức chính phủ trên khắp thế giới phải xem xét lại chuỗi cung ứng của mình để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc như một nguồn sản xuất chính.

Nhật Bản là một nhân tố quan trọng ở Đông Nam Á, nơi có một số nền kinh tế phát triển nhanh nhất tại châu Á trước đại dịch và lượng dân số trẻ ngày càng tăng. Đầu tư của Nhật Bản vào năm nền kinh tế trong khu vực bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Indonesia và Thái Lan - đã tăng gần gấp đôi so với lượng tiền đổ vào Trung Quốc trong thập kỷ qua.

Phát triển cơ sở hạ tầng đóng góp một phần lớn vào khoản đầu tư đó, với việc các công ty Nhật Bản cạnh tranh với các công ty Trung Quốc để xây dựng đường sắt và bệnh viện ở các nước như Indonesia, Philippines và Việt Nam.

Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung và những lo lắng về những hành động khiêu khích ngày càng gia tăng của Trung Quốc ở Đông Nam Á đã ấp ủ cho mối quan hệ kinh tế càng bền chặt hơn giữa Nhật Bản và các quốc gia trong khu vực.

Nhật Bản được nhiều quốc gia Đông Nam Á coi là cường quốc đáng tin cậy nhất, theo một cuộc khảo sát hàng năm được công bố vào tháng 1 của Viện ISEAS-Yusok Ishak có trụ sở tại Singapore. Trong số 1.308 người được khảo sát ở năm lĩnh vực chuyên môn, 61.2% cho biết họ tin tưởng rằng Nhật Bản sẽ "làm điều đúng đắn "để mang đến nguồn hàng hóa công cộng.

Sự tin tưởng đó đi theo cả hai hướng, trong đó có việc Nhật Bản đã đầu tư 139 tỷ USD vào Việt Nam, Thái Lan, Indonesia, Malaysia và Philippines trong thập kỷ qua.

Satoshi Kitajima, Phó giám đốc Cơ quan Xúc tiến Thương mại ngoài Nhật Bản, cho biết: "Ngay cả trước khi đại dịch Covid-19 và cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung xảy ra, đã có sự chuyển hướng hoạt động sản xuất khỏi Trung Quốc".

Trong những năm qua, Việt Nam đã nổi lên là địa điểm ưa thích của nhiều nhà sản xuất nhờ vị trí kề cận Trung Quốc, chi phí nhân công và điện tương đối rẻ, cùng với sự cởi mở đối với sự đầu tư từ nước ngoài. Kitajima, người trước đó đã dành 9 năm ở Việt Nam để hỗ trợ quan hệ kinh doanh giữa hai nước, cho biết đã có sự chuyển biến rõ ràng trong đầu tư trực tiếp của Nhật Bản vào Việt Nam kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu hơn một thập kỷ trước.

Sự bùng nổ đầu tư vào Việt Nam

Chủ tịch Fujikin, ông Nojima cho biết mức lương nhân công tại Việt Nam chỉ bằng 1/10 của Nhật Bản và thấp hơn ở Trung Quốc, trong khi Kitajima cho biết nhiều công ty hiện đang chuyển hướng đến Việt Nam với mục tiêu tập trung vào thị trường nội địa trẻ và đang phát triển nhanh chóng của quốc gia này. Các nhà đầu tư cũng đánh giá cao Việt Nam vì môi trường chính trị ổn định và khả năng ngăn chặn sự bùng phát của virus corona, mặc dù gần đây đã chứng kiến ​​sự gia tăng đột biến về số ca bệnh.

Trong số 30 doanh nghiệp nhận được trợ cấp của chính phủ Nhật Bản để mở rộng sản xuất ra nước ngoài nhằm bảo vệ chuỗi cung ứng của họ, một nửa trong số họ sẽ sử dụng số tiền đó tại Việt Nam.

Dòng vốn đầu tư trực tiếp mới của Nhật Bản vào Việt Nam. Nguồn: Bộ Tài chính Nhật Bản.

Một trong số những nhà sản xuất sẽ sử dụng gói hỗ trợ tại Việt Nam là công ty Quốc tế Showa, một doanh nghiệp có trụ sở tại Tokyo, đã sản xuất áo quần tại Việt Nam trong 25 năm qua. Đại dịch là thời điểm mà họ tăng tăng cường sản xuất áo choàng y tế và khẩu trang. Kazuo Nishizawa, người đứng đầu công ty, dự đoán họ sẽ có thể sản xuất lên tới 150.000 chiếc áo choàng mỗi tháng.

"Vẫn còn thiếu nhiều áo choàng và mặt nạ", ông nói. Với nhu cầu tăng cao trên toàn thế giới, "sứ mệnh trước tiên của chúng tôi là có thể mang đến nguồn cung ổn định cho Nhật Bản", ông nói.

Trong vòng đầu tiên của chương trình trợ cấp mới, 57 công ty chia nhau 57.4 tỷ yên để tăng khả năng sản xuất ở Nhật Bản và 30 công ty chia sẻ khoảng 12 tỷ yên để tăng sản xuất ở các quốc gia khác. Các công ty sẽ còn khoảng 174 tỷ yên để có thể đăng ký trong vòng tiếp theo.

Đầu tư vào Indonesia

Indonesia, nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á và là quốc gia đông dân thứ tư thế giới, là một quốc gia khác được hưởng lợi từ sự gia tăng đầu tư của Nhật Bản, bao gồm cả mạng lưới đường sắt ngầm đầu tiên tại Jakarta. Vào tháng 6, Indonesia đã thông báo 7 công ty nước ngoài sẽ di dời các nhà máy của họ từ Trung Quốc sang Indonesia với tổng giá trị đầu tư là 850 triệu USD. Ba trong số đó đến từ Nhật Bản, bao gồm tập đoàn điện tử khổng lồ Panasonic và nhà sản xuất phụ tùng ô tô Denso Corp.

"FDI từ Nhật Bản sẽ vẫn ở mức cao hoặc thậm chí cao hơn, đặc biệt là vì giai đoạn hai của dự án xây dựng phương tiện giao thông nhanh hàng loạt ở Jakarta sẽ sớm bắt đầu", Yuliot, Phó Chủ tịch Ban Điều phối Đầu tư Indonesia cho biết. Một lý do khác là "xu hướng di dời các nhà máy Nhật Bản từ Trung Quốc sang Indonesia";, ông nói.

Tại Nhật Bản, áp lực để đảm bảo chuỗi cung ứng đang ngày càng lớn. "Trong quá khứ, các chuỗi cung ứng được kết hợp với nhau chỉ từ góc độ cơ sở kinh tế. Giữa cuộc khủng hoảng coronavirus, tư duy này đang dần chuyển sang đa dạng hóa rủi ro từ góc độ quan điểm an ninh kinh tế quốc gia", Akira Amari, một thân tín của Thủ tướng Shinzo Abe và là quan chức cấp cao của đảng cầm quyền, cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào tháng trước.

Giang Vu theo Bloomberg

Chủ đề khác