Trung Quốc "nhuộm đỏ" chuỗi cung ứng Apple

Trong số các đối tác của Apple, nhà cung cấp Trung Quốc chiếm phần lớn so với bất kỳ quốc gia nào khác. Đây là dấu hiệu cho thấy, nỗ lực của Washington liên quan đến chuỗi cung ứng Trung – Mỹ hầu như không ảnh hưởng đến quyết định của Táo khuyết.

Với 200 nhà cung cấp hàng đầu vào năm 2020, có đến 51 nhà cung cấp cho Apple đặt trụ sở tại Trung Quốc, bao gồm cả Hồng Kông. Theo phân tích của Nikkei về danh sách chuỗi cung ứng Apple được công bố vào tuần trước, con số này tăng từ 42 năm 2018 và là lần đầu tiên vượt Đài Loan để giữ vị trí vị dẫn đầu. Năm 2019, Apple không công bố số liệu nên Nikkei không có cơ sở để so sánh.

Các nhà cung cấp Trung Quốc cũng đã giúp Apple xây dựng năng lực sản xuất tại các quốc gia châu Á khác như một phần trong chiến lược đa dạng hóa chuỗi cung ứng của công ty. Trong danh sách được đề cập, Apple dành đến 98% chi tiêu vào vật liệu, sản xuất và lắp ráp trong năm tài chính trước đó. Mặc dù không nêu rõ giá trị thu mua của từng công ty là bao nhiêu, báo cáo đóng vai trò như một thước đo về sự phụ thuộc của Apple và các nhà cung cấp từ nhiều nơi trên thế giới.

Kể từ năm 2013, báo cáo được phát hành lần đầu tiên và duy trì mỗi năm một lần cho đến hiện nay. Song, Apple không đưa ra lý do cho việc không công bố báo cáo vào năm ngoái.

Apple được biết đến là hãng luôn có những tiêu chuẩn chất lượng khắt khe và tỷ lệ gia tăng của các công ty Trung Quốc trong chuỗi cung ứng của Apple cho thấy khả năng sản xuất và công nghệ ngày càng phát triển của quốc gia có nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, bên cạnh yếu tố giá cả cạnh tranh.

Trung Quốc áp đảo các bên cung ứng còn lại (ảnh: Nikkei)

Giám đốc quản lý chuỗi cung ứng của Apple cho biết hầu hết các công ty Trung Quốc đều có cách tiếp cận giống nhau. Họ đề ra mức giá hấp dẫn cho Táo khuyết, thấp đến mức các công ty cung ứng không đến từ Trung Quốc khó có thể tưởng tượng được.

"Các nhà cung ứng Trung Quốc sẵn sàng thâu tóm những doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận thấp và không hấp dẫn. Cộng với việc hợp tác cùng Apple, danh tiếng và quy mô của họ ngày càng được mở rộng", người này cho biết.

Tham gia vào chuỗi cung ứng của Apple là "tấm vé vàng" để các nhà cung cấp có được vị trí hàng đầu thế giới. Mặt khác, các công ty Trung Quốc cũng đang tích cực giúp Apple tăng cường sản xuất ở các nước lân cận.

Điển hình là Việt Nam. Số lượng nhà cung cấp của Apple tại Việt Nam đã tăng lên 21 vào năm 2020 so với con số 14 từ năm 2018, thời điểm chiến tranh thương mại Mỹ - Trung vừa nổ ra. Bảy trong số 21 công ty đó thuộc sở hữu của những tên tuổi có trụ sở tại Trung Quốc hoặc Hong Kong.

Trong đó phải kể đến đơn vị lắp ráp AirPods Luxshare Precision và Goertek. Cả hai đều đã sản xuất tai nghe không dây của Apple tại Việt Nam từ đầu năm 2020. Đa phần các nhà máy được Apple chứng nhận tại Việt Nam đều tập trung ở miền bắc đất nước, khu vực đang phát triển cho việc sản xuất các thiết bị điện tử tiêu dùng.

Sự gia tăng của các nhà cung cấp Trung Quốc đồng nghĩa với việc Apple ngừng hợp tác với một số nước. Cụ thể là Nhật Bản, số lượng nhà cung cấp cho Apple đã giảm từ 43 trong năm 2017 xuống 38 vào năm 2018 và đến nay chỉ còn 34.

Các công ty lớn như Sharp hay Japan Display vẫn tiếp tục cung cấp tấm nền cho Apple, nhưng phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ Trung Quốc như BOE hay Tianma. Trong khi Sharp và Kantatsu đối đầu với Luxshare và Cowell về lắp ráp module máy ảnh.

Đài Loan – quốc gia dẫn đầu danh sách về chuỗi cung ứng cho Apple trong hơn một thập kỷ – cũng đang mất dần vị thế. 48 nhà cung cấp cho Apple vào năm 2020 đã đưa hòn đảo này trở thành nhóm lớn thứ hai sau Trung Quốc và Hồng Kông, nhưng điều đó cho thấy sự sụt giảm so với 52 nhà cung cấp vào năm 2017.

Các công ty gia công như Foxconn, Pegatron vẫn là những nhà cung cấp quan trọng của Apple nhưng cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh từ đối thủ Trung Quốc .

Sau khi mua lại nhà máy sản xuất iPhone của Wistron vào năm ngoái, Luxshare đang quản lý công ty con Casetek Holdings và đơn vị gia công khung kim loại cho iPhone và MacBook của Pegatron. Trong khi Inventec, xưởng sản xuất AirPods đầu tiên cho Apple, đã mất đi lượng lớn hoạt động kinh doanh vào tay Luxshare và GoerTek. Luxshare cũng thu về lợi nhuận từ việc sản xuất Apple Watch sau khi Quanta Computer "rời đi" vào năm ngoái.

Số lượng các nhà cung cấp có trụ sở tại Mỹ của Apple cũng đã giảm từ 37 vào năm 2017 xuống còn 32 vào năm ngoái. Hầu hết các đối tác còn lại như 3M, Corning, Micron, Lumentum và Qualcomm đều giữ vai trò cung cấp chất bán dẫn, vật liệu có giá trị cao và khó thay thế.

Tuy nhiên, Apple vẫn là một trong những công ty tạo công ăn việc làm lớn nhất ở Mỹ, quản lý hơn 2 triệu nhân công trên tất cả 50 tiểu bang. Apple đã chi hơn 50 tỷ USD để mua nguyên vật liệu từ hơn 9.000 nhà cung cấp và nhà sản xuất Mỹ vào năm ngoái.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump từng hy vọng giảm sự phụ thuộc của Mỹ vào chuỗi cung ứng Trung Quốc bằng cách áp đặt thuế quan trừng phạt và đưa nhiều công ty Trung Quốc vào danh sách đen.

Tuy nhiên cho đến nay, Apple chỉ mới cắt đứt quan hệ với một công ty Trung Quốc - O-Film Technology, sau khi Washington đưa nhà sản xuất tấm cảm ứng và module camera này vào danh sách đen.

Có thể thấy, những nỗ lực của Mỹ không tác động triệt để lên mối liên hệ giữa Apple và các nhà cung cấp Trung Quốc. Jeff Pu, chuyên gia phân tích cấp cao của GF Securities, cho biết Trung Quốc sở hữu một chuỗi cung ứng lắp ráp và linh kiện điện tử đẳng cấp thế giới nhờ nhiều năm vun đắp không chỉ của Apple mà còn của các nhà sản xuất điện thoại thông minh Trung Quốc khác như Huawei, Oppo.

"Thành phần điện tử duy nhất mà Trung Quốc chưa bắt kịp thế giới là chất bán dẫn. Sự góp mặt ngày một nhiều của các nhà cung ứng Trung Quốc trong danh sách của Apple cho thấy rằng Trung Quốc vẫn phát triển ngay cả lúc Covid-19 bùng phát", Pu cho biết,

Theo Eric Tseng, nhà phân tích hàng đầu của Isaiah Research, cho biết chi phí và chất lượng là những lý do chính khiến Apple gắn bó với đất nước này bất chấp áp lực chính trị hai nước.

"Chúng tôi không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu rõ ràng nào cho thấy Apple giữ khoảng cách với các nhà cung cấp Trung Quốc do căng thẳng địa chính trị. Về cơ bản, Apple lựa chọn và đánh giá các đối tác cung ứng dựa trên giá thành sản xuất. Đó là lý do vì sao nhiều nhà cung cấp Trung Quốc như Luxshare thu được nhiều lợi nhuận hơn trong vài năm qua", Tseng chia sẻ.

Cả hai nhà phân tích đều tin rằng việc các nhà cung cấp Trung Quốc sẵn sàng rời khỏi quê nhà và chuyển dây chuyền sản xuất sang các nước như Việt Nam và Ấn Độ. Họ cho biết chi phí lao động đang tăng và việc tuyển dụng đủ công nhân cho dây chuyền sản xuất trong các mùa cao điểm hàng năm ngày càng khó khăn hơn. ;

Ngọc Diệp (Theo Nikkei)