Mỹ bí mật ra dịch vụ nhắn tin kích động bất ổn tại Cuba

Theo một báo cáo điều tra vừa được công bố ngày hôm nay (3/4) của hãng tin AP, chính phủ Mỹ đã ngấm ngầm tạo một dịch vụ tin nhắn giống như Twitter nhằm kích động tình hình bất ổn chính trị ở Cuba và lẩn tránh các bộ lọc Internet nghiêm ngặt của quốc gia này.

Dịch vụ ZunZuneo - được đặt tên là theo thuật ngữ tiếng lóng của một bài hát của Cuba - được Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) tài trợ và điều hành. USAID là cơ quan có trách nhiệm cung cấp tiền viện trợ nhân đạo cho các nước nghèo.

Ảnh chụp màn hình website ZunZuneo khi dịch vụ này đang hoạt động

Mục đích của Mỹ là xây dựng một mạng xã hội lớn thông qua các tin nhắn có mục tiêu, cho phép người dân Cuba giao tiếp với nhau miễn phí và vượt ra ngoài tầm kiểm soát internet chặt chẽ của Cuba, đồng thời cho phép các quan chức Mỹ cập nhật thông tin từ thế giới bên ngoài. Sử dụng danh sách các số điện thoại thu được từ một nhân viên tại công ty viễn thông nhà nước Cuba Cubacel, USAID và đội ngũ các nhà thầu của họ bắt đầu tung ra hàng loạt tin nhắn về những nội dung "hiền lành" như bóng đá và âm nhạc. Một khi mạng ZunZuneo đã đạt được một khối lượng người dùng lớn, họ sẽ bắt đầu gửi đi các tin nhắn mang tính chính trị nhiều hơn, với hy vọng chúng sẽ châm ngòi cho các cuộc biểu tình chống lại chế độ và "đàm phán lại cán cân quyền lực giữa nhà nước và xã hội", theo một tài liệu của USAID.

ZunZuneo đột ngột biến mất vào giữa năm 2012, khi USAID cho biết dự án đã hết kinh phí. Thời kỳ đỉnh cao dịch vụ này đã có hơn 40.000 thuê bao - chủ yếu là những người trẻ của Cuba mà Mỹ cho là có nhiều khả năng theo đuổi và tạo ra sự thay đổi chính trị ở Cuba. USAID đã sử dụng một mạng lưới các công ty dưới một tài khoản ngân hàng Cayman Islands để hoạt động né tránh tình báo Cuba, đồng thời sử dụng các banner quảng cáo giả mạo để làm cho ZunZuneo có vẻ giống như một doanh nghiệp hợp pháp. Họ còn thuê một nghệ sĩ trào phúng của Cuba để gửi đi các tin nhắn hài hước và các câu hỏi thăm dò ý kiến ​​người dùng trong một buổi hòa nhạc lớn, nhưng 100.000 người trả lời trong buổi hoà nhạc này không biết rằng câu trả lời của họ đã được sử dụng như một phần của thông tin tình báo.

Quan hệ giữa Mỹ và Cuba đã được cải thiện kể từ khi ông Raul Castro lên nắm quyền thay cho anh trai Fidel Castro hồi năm 2008. Cuba đã thực hiện nhiều cải cách và chính quyền Obama cũng dỡ bỏ một số lệnh cấm đi lại và quy chế chi tiêu trong năm 2011. Nhưng lệnh cấm vận kinh tế lâu dài của Mỹ vẫn tồn tại, ​​Cuba cũng tiếp tục áp đặt một số các quy định nghiêm ngặt nhất trên thế giới về sử dụng Internet trong nước.

Chủ tịch Cuba Raul Castro

Đầu năm 2010, USAID bắt đầu quảng bá ZunZuneo, và dịch vụ này nhanh chóng đạt 25.000 người sử dụng. USAID cũng nhận ra các bằng chứng cho thấy chính quyền Cuba đã theo dõi một số tin nhắn và đã chặn một số người, mặc dù vậy, họ tin rằng chương trình sẽ tiếp tục miễn là nó vẫn bí mật.

"USAID là cơ quan phát triển, không phải là một cơ quan tình báo, và chúng tôi hoạt động trên toàn thế giới để giúp mọi người thực hiện các quyền và tự do cơ bản của họ, giúp họ tiếp cận các công cụ cải thiện cuộc sống của họ và kết nối với thế giới bên ngoài", phát ngôn viên Matt Herrick của USAID nói. "Trong quá trình thực hiện, liệu chính phủ có can thiệp để các hoạt động diễn ra kín đáo trong một môi trường không thông thoáng? Tất nhiên là có. Trong một môi trường căng thẳng, thù địch, chúng tôi phải tiến hành các bước để bảo vệ các đối tác. Điều này không chỉ áp dụng với riêng Cuba".

Hoàng Lan