Trung Quốc rút giàn khoan HD 981: chưa vội mừng

Lấy lý do đã hoàn thành việc khoan thăm dò cũng như tránh bão, sáng nay giàn khoan HD 981 đã di chuyển về phía đảo Hải Nam, các tàu hộ vệ và tàu cá Trung Quốc cũng đã lần lượt rút hết khỏi vị trí giàn khoan. Như vậy, Trung Quốc đã rút giàn khoan sớm 1 một tháng so với công bố trước đó. Động thái này là để tránh bão hay một sự "xuống thang" của Trung Quốc?

Trung Quốc rút giàn khoan ra khỏi vùng biển Việt Nam - Ảnh: THX

Tránh bão?

Từ trưa ngày 15/7, Trung Quốc đã có nhiều động thái cho thấy họ sẽ rút giàn khoan HD-981 khỏi vùng biển Việt Nam, với việc lần lượt di chuyển các tàu cá về đảo Hải Nam trong khi vẫn duy trì các lực lượng khác tại khu vực giàn khoan. Lúc này, theo báo Dân Trí, hành động của Trung Quốc trên biển Đông vẫn rất hung hăng khi các tàu của ta tiếp cận giàn khoan.

Đến tối 15/7, thiếu tướng Nguyễn Quang Đạm, tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam cho biết trên báo Tuổi trẻ, lực lượng cảnh sát biển Việt Nam ghi nhận giàn khoan 981 đã dịch chuyển khoảng 8 hải lý về phía đảo Hải Nam.

Theo phóng viên Hà Bình báo Tuổi Trẻ, trong suốt đêm 15/7 và sáng 16/7, giàn khoan 981 liên tục di chuyển với tốc độ khoảng 4 hải lý/giờ. Đến 10g sáng nay (16/7), lực lượng kiểm ngư Việt Nam cho biết tại thực địa đã không còn tàu của Trung Quốc, giàn khoan 981 rút trong vòng bảo vệ dày đặc tàu Trung Quốc, hiện cách vị trí cũ khoảng gần 70 hải lý.

Sau 75 ngày hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương (Haiyang Shiyou) 981 trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, khoảng 23g17 ngày 15/7 hãng tin Tân Hoa xã dẫn nguồn từ Công ty TNHH cổ phần dịch vụ mỏ dầu trên biển Trung Quốc tuyên bố, giàn khoan HD 981 đã ngưng hoạt động ở khu vực biển gần đảo Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.

Hãng tin này khẳng định giàn khoan Haiyang Shiyou 981 đã hoàn tất quá trình khoan thăm dò dầu khí ở khu vực trên trong thời gian 73 ngày. Trước đó, Trung Quốc tuyên bố sẽ đặt giàn khoan đến ngày 15/8.

Giàn khoan này sẽ được đưa về hoạt động ở khu vực Lăng Thủy ở đảo Hải Nam. Công ty TNHH cổ phần dịch vụ mỏ dầu trên biển Trung Quốc là doanh nghiệp giám sát và vận hành giàn khoan Haiyang Shiyou 981.

Tân Hoa xã dẫn lời ông Khâu Trung Kiến, chuyên gia địa chất dầu khí thuộc viện kỹ thuật Trung Quốc cho rằng sở dĩ Trung Quốc cho rút giàn khoan Haiyang Shiyou 981 ra khỏi khu vực biển gần đảo Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam là để bảo vệ an toàn tính mạng cho công nhân Trung Quốc đang làm việc trên giàn khoan, cũng như trang thiết bị của giàn khoan này trong thời điểm mùa bão đang bắt đầu ở biển Đông.

Ông này còn cho rằng dù đã phát hiện có nguồn dầu ở khu vực Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan này trong vùng biển của Việt Nam nhưng tạm thời chưa cho khai thác vì Bắc Kinh còn phải tổng hợp, phân tích và đánh giá những tài liệu về khu vực này.

"Khi chưa có những đánh giá này thì tạm thời không để giàn khoan Haiyang Shiyou 981 khai thác dầu ở khu vực này",ông Khâu cho biết.

Từ tối 14/7 tới sáng 15/7, thời tiết tại thực địa nơi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trời nhiều mây, gió cấp 5, cấp 6, biển động mạnh, do ảnh hưởng của bão Rammasun.

Bão Rammasun, theo tiếng Thái nghĩa là "Thần Sấm", được cho là mạnh nhất kể từ siêu bão Haiyan hồi năm ngoái, có cường độ gió giật 150 km/h vừa đổ bộ vào đảo Luzon (Philippines) chiều tối 15/7 khiến hàng chục nghìn người phải sơ tán và Manila báo động đỏ. Đường đi của Thần Sấm được dự báo sẽ sượt qua vùng biển Hoàng Sa.

Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia nổi tiếng về Biển Đông, công tác tại Học viện Quốc phòng Australia, từng bình luận trên VnExpress rằng Trung Quốc sẽ rút giàn khoan dầu về nước trong hoặc trước ngày 15/8 tới để tránh mùa bão lớn trên biển. "Các cơn bão sẽ đem lại cơ hội cho Trung Quốc xuống thang", ông nhận định.

Chưa vội mừng

Trước đó, trao đổi với báo chí, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, ĐBQH các khóa VIII, IX, nguyên Tư lệnh quân khu IV, cho hay: "Nếu quả thực Trung Quốc rút giàn khoan Hải Dương 981 vì mong muốn hòa bình trên biển Đông thì rất hoan nghênh. Nhưng nếu vì bất khả kháng do ảnh hưởng của cơn bão Rammasun mà phải rút giàn khoan thì nhiều khả năng, với ý đồ kiềm chế biển Đông, Trung Quốc sẽ ngang ngược đưa giàn khoan trở lại. Chúng ta cần theo dõi chặt chẽ diễn biến cơn bão và sự thay đổi vị trí của giàn khoan Hải Dương 981 trong thời gian này".

Trung tướng Phạm Xuân Thệ, nguyên Tư lệnh quân khu I, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho rằng: "Với ý đồ và mưu đồ của Trung Quốc đã thể hiện trong thời gian qua thì Trung Quốc hoàn toàn không muốn rút giàn khoan Hải Dương 981 khỏi Biển Đông. Chúng ta cần phải theo dõi chặt chẽ vị trí của giàn khoan Hải Dương 981 cũng như tình hình trên Biển Đông thời điểm này".

Cho rằng Trung Quốc chịu "xuống thang" trước các hành động phản đối kiên quyết của Việt Nam và dư luận quốc tế có lẽ là phi thực tế khi mà cho đến trước khi bão Rammasun xuất hiện phía Trung Quốc vẫn tỏ ra rất hung hăng, thậm chí còn dọa thả thêm vài cái giàn khoan nữa vào biển Đông. Do đó, chúng ta cũng chưa nên mừng vội và cần hết sức cảnh giác với mọi động thái của người láng giềng sẵn sàng lật lọng, đổi trắng thay đen.

Thanh Thúy